Kütüphane WEB sitelerinde kullanılabilirlik ve kullanılabilirlik ilkelerine dayalı tasarım
Usability in library WEB sites and design based on usability guidelines
- Tez No: 173263
- Danışmanlar: PROF.DR. YAŞAR TONTA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 144
Özet
ÖZET GÜRSES, Elif Aytek. Kütüphane Web Sitelerinde Kullanılabilirlik ve Kullanılabilirlik İlkelerine Dayalı Tasarım. Doktora Tezi, Ankara, 2006. Internet, 1990'h yılların başında Web'le birlikte büyük bir hızla yaygınlaşarak günümüzün en etkin iletişim aracı haline gelmiştir. Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerle birlikte Web tabanlı kütüphane ve enformasyon hizmetlerinde de artış olmuştur. Bu araştırmada,“kullanılabilirlik”e etki eden temel faktörlerin tespit edilmesi ve bunların kullanıcı performansı ve memnuniyeti üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla kullanıcıların elektronik kütüphane Web sitelerinin kullanıcı arayüzleri ile ilgili algılan, görüşleri ve arayüz kullanım tutumları incelenmiştir. Araştırma, ulusal ölçekte ve geniş bir kullanıcı kitlesine hizmet sunan Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi 'nin (ULAKBİM) Web sitesi 'nde gerçekleştirilmiştir. Araştırmada öncelikle ULAKBİM Web sitesinin aktif arayüzü kullanıcı algı ve tutumlarına etki eden faktörler dikkate alınarak optimize edilmiş ve kullanıcı odaklı olarak yeniden tasarlanmıştır. ULAKBİM Web sitesinin iki farklı tasarımında (Mevcut Site ve kullanılabilirlik ilkelerine dayalı olarak tasarlanan Prototip Site) kullanıcı performansı ve memnuniyeti açısından fark olup olmadığı deneysel bir araştırma modeli çerçevesinde nicel ve nitel ölçümler aracılığı ile karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Kullanılabilirlik ile ilgili nicel veriler İSO'nun tanımında yer alan etkinlik (görev tamamlama başarısı), verimlilik (görev tamamlama süresi, kullanılan adım sayısı ve hatalı tıklama sayısı) ve memnuniyet kriterleridir. Nitel veriler ise Sözlü Protokol Analizi (Verbal Protocol Analysis) ve gözlem tekniği ile toplanmıştır. Araştırmaya katılan denekler kolay erişilebilir örneklem tekniği ile (convenience sampling) ULAKBİM Web sitesinin gerçek kullanıcıları arasından seçilmiştir. Araştırmaya katılan 50 denek Deney ve Kontrol Gruplarına eşit sayıda rastgele atanmışlardır. Kontrol Grubunda yer alan deneklerden kendilerine verilen görevleriIll ULAKBİM'in Mevcut Web sitesini kullanarak gerçekleştirmeleri istenmiştir. Deney Grubunda yer alan denekler ise aynı görevleri ULAKBİM'in yeniden tasarlanan Prototip Web sitesinde gerçekleştirmişlerdir. Araştırmanın bulgularına göre Prototip Web sitesini kullanan denekler yapılan çeşitli ölçümlere göre (örn. etkinlik, verimlilik ve memnuniyet) Kontrol Grubunda yer alan (Mevcut Site) deneklerden daha iyi performans göstermişlerdir. Bu durum sözlü protokol analizi aracılığı ile elde edilen nitel verilerce de desteklenmiştir. Sonuç olarak, kullanıcılar kullanılabilirlik ilkelerine göre tasarlanan Web sitelerini kullanımda daha etkin ve verimli olmuşlardır. Kendilerine verilen görevleri daha kısa sürede ve daha az hata yaparak tamamlamışlar ve buna bağlı olarak da memnuniyet düzeylerinde de artış olmuştur. Anahtar Sözcükler Kullanılabilirlik, Kullanılabilirlik İlkelerine Dayalı Tasarım, Kullanılabilirlik Değerlendirmeleri, Kullanılabilirlik Ölçümü, İnsan Bilgisayar Etkileşimi, Kütüphane Web Siteleri, Elektronik Kütüphaneler, Dijital Kütüphaneler
Özet (Çeviri)
ABSTRACT GÜRSES, Elif Aytek. Usability in Library Web Sites and Design Based on Usability Guidelines. Ph.D. Dissertation, Ankara, 2006 Since the introduction of World Wide Web in the beginning of 1990, Internet has become one of the most efficient communication tool in the world. The number of Web- based library and information services has also increased due to recent advances in information and communication technologies (ICTs). In this study, we investigate the users' perception, views and attitudes about the usability of user interfaces of electronic library Web sites so as to identify the main factors that affect the“usability”and to ascertain their impact on user performance and satisfaction. This research was conducted on the Web site of the Turkish Academic Network and Information Center (ULAKBIM) which provides electronic library services to a diverse set of academic users at a national scale. First, the active (existing) ULAKBIM Web site was re-designed based on usability guidelines by taking into account the factors that contribute to the user's perceptions and attitudes to optimize the usability of the user interface. The two ULAKBIM Web sites (Existing Site and the Prototype Site that was re-designed based on usability guidelines) were compared for user performance and satisfaction by means of both qualitative and quantitative metrics within an experimental research framework. Quantitative measurements were based on ISO's operational definitions of effectiveness (task accuracy rate), efficiency (task completion time, number of steps and number of wrong steps) and user satisfaction. Qualitative data was collected by means of the Verbal Protocol Analysis and observation techniques. Subjects that took part in the experiment were selected from actual users of ULAKBIM' s Website by means of a convenience sampling. Fifty subjects were ramdomly assigned to Experimental and Control groups in equal numbers. Subjects in the Control group were asked to use ULAKBIM' s existing Web site to carry outassigned tasks. Subjects in the Experimental group completed the same tasks by using the re-designed Prototype Web site of ULAKBIM. Findings indicate that subjects using the prototype Web site performed much better than those of the Control group (Existing Web site) in terms of various metrics (e.g. effectiveness, efficiency and satisfaction). This was also corroborated by qualitative data obtained though verbal protocol analysis. It was concluded that users are more effective and efficient in using Web sites that were designed according to the usability principles. They complete the assigned tasks faster and make fewer mistakes, which boosts the satisfaction levels. Key Words Usability, Design Based on Usability Guidelines, Usability Evaluation, Usability Assessment, Human Computer Interaction, Library Web Sites, Electronic Libraries, Digital Libraries.
Benzer Tezler
- Web bilgi sistemlerinde hizmet kalitesi değerlendirmesi: Hacettepe Üniversitesi kütüphaneleri örneği
Evaluation of service quality in web information systems: A case of Hacettepe University libraries
İÇDEN IRMAK BENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Bilgi ve Belge YönetimiHacettepe ÜniversitesiBilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İREM SOYDAL
- Көп тилдүү веб тиркемелердин мазмунунда колдонулган тилдерди аныктоо: аспап иштеп чыгуу жана тил колдонуусун талдоо
Çok dilli web uygulamalarının içeriğinde kullanılan dillerin belirlenmesi: Araç geliştirme Ve dil kullanım analizi
NURMİLA CETİMİŞOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiDOÇ. DR. RİTA İSMAİLOVA
- Fatih Projesi uygulamalarına yönelik gözlemleri içeren çevrim içi örnek olay kütüphanesinin tasarlanması ve değerlendirilmesi
Containing Fatih Project oriented applications observations, library including learning cases, design and evaluation
MUSTAFA TEVFİK HEBEBCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL ŞAHİN
- İnternet üzerinden bilgi arama davranışlarının analizi
The analysis of searching information behavior on the internet
OMAR DANYAL SABIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Bilim ve TeknolojiBahçeşehir ÜniversitesiBilgi Teknolojileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DİLEK KARAHOCA
- İlköğretim okulları Web sitelerinin değerlendirilmesi
Evaluation of elementary schools Web sites
NURAY KURTDEDE FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Bilim ve TeknolojiAfyon Kocatepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA ERGÜN