Geri Dön

Türkçe derlemlerdeki artgönderimlerin tümdengelimli ve tümevarımlı yöntemlerle çözümlenmesi

Resolving anaphora in Turkish text using inductive and deductive methods

  1. Tez No: 177358
  2. Yazar: SAVAŞ YILDIRIM
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YILMAZ KILIÇASLAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Bilim ve Teknoloji, Computer Engineering and Computer Science and Control, Science and Technology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2008
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trakya Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
  12. Bilim Dalı: Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 122

Özet

Bu tez çalışmasında Türkçe Artgönderim Problemi çeşitli yaklaşımlar ışığında ele alınmıştır. Bilgi tabanlı tümdengelimli yöntemlerle, öğrenme tabanlı tümevarımlı yöntemler birbirleriyle çeşitli açılardan karşılaştırılmıştır. Belirginlik Tabanlı yaklaşım ile Merkezleme Algoritması, bilgi tabanlı yöntemleri değerlendirmek için ele alınmıştır. Makine Öğrenme algoritmalarından karar ağaçları, na\"ive Bayes algoritması, k-en yakın komşu algoritması, Destek Vektör makineleri ve algılayıcılar artgönderim problemine uygulanmıştır. Bazı Türkçe metinlerdeki artgönderimsel ilişkiler bilgisayarlı bu modellerle az bilgi kullanılarak çözümlenmiş ve deney sonuçlarına dayanarak birçok bulgu sunulmuştur. Bu alanda Türkçe için yapılan çalışmaların azlığı sebebiyle araştırmacılar tarafından kullanılan ortak bir derlem bulunamamıştır. Bu nedenle 10000 kelime kapasiteli 1114 adıl içeren bir derlem yaratılmıştır. Çeşitli deneylerle bu derlem üzerindeki gönderimsel ilişkilerin davranışı analiz edilmiştir. Deney sonuçlarını değerlendirebilmek için derlemdeki gönderimsel ilişkiler elle işaretlenmiştir. Kapsam olarak adılsal artgönderim, dönüşlü artgönderim, boş artgönderim ve karşlılıklı artgönderim tipleri ele alınmıştır. Bu tezin temel amacı Türkçe \textbf{Artgönderim Çözümlemesi} için az bilgili ve bilgisayarlı yaklaşımlar sunmak, bu yaklaşımları birbirleriyle kıyaslamak ve bu problemin bilgisayarlı çözümlenmesi için bir tartışma başlatmaktır.

Özet (Çeviri)

In this study, the problem of anaphora resolution in Turkish is addressed in the light of various approaches. Knowledge-based deductive methods and learning-based inductive methods are compared from various points of view. The salience-based approach and the centering algorithm are chosen as examples of knowledge-based methods to evaluate. Of machines learning algorithms, decision trees, the na\"ive Bayes algorithm, the k-nearest neighbor classifier, support vector machines, and the voted perceptron are chosen and applied to the problem of anaphora resolution. Anaphoric relations in some Turkish texts are resolved by means of these computational techniques in a knowledge-poor framework and numerous findings are presented as results of the experiments.Since there is no publicly released corpus on which we can conduct our experiment, we needed to create a Turkish corpus- with the capacity of 10000 tokens and of 1114 pronouns- in which anaphoric relations are mannually annotated. Pronominal anaphora, reflexive anaphora, null pronoun, and reciprocals are in the scope of this study. So, main goal of the study is to provide a computational resolution for the turkish language, to compare deductive and inductive approaches, and to start a discussion about the problem.

Benzer Tezler

  1. Türkçe derlemler için sözdizimsel görselleştirme ve sorgulama aracı

    Syntactic visualization and query tool for Turkish corpora

    CEM AGAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolYıldız Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BANU DİRİ

  2. Türkçe öğrenici derlemi (TÖD): sözcük sıklığı ve yanlış çözümlemesi

    Turkish learner corpus (TLC): Word frequency and error analysis

    DEREM ÇANGA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimAnkara Üniversitesi

    Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLEK PEÇENEK

  3. Yabancılara Türkçe öğretiminde mühendislik alanı ile ilgili akademik söz varlığı

    Academic vocabulary in the field of engineering in teaching Turkish as a foreign language

    NAZİK MÜGE TEKİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    Türkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURETTİN DEMİR

  4. Türkçe sözcük anlam belirsizliği giderme

    Word sense disambiguation for Turkish

    BAHAR İLGEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EŞREF ADALI

    YRD. DOÇ. DR. AHMET CÜNEYD TANTUĞ

  5. Aşık Hasan Hüseyin Orhan'ın hayatı ve eserlerinin belgelerle tesbiti

    Başlık çevirisi yok

    MUHARREM NACİ TEMİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1999

    Müzikİstanbul Teknik Üniversitesi

    Temel Bilimler Ana Sanat Dalı

    DOÇ. DR. CAN ETİLİ ÖKTEN