Tokat yazma baskı sanatı
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 17757
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SEMİHA AYDIN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Crafts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1990
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 204
Özet
Bu çalışmada Tokat Yazma Baskı Sanatı incelenmiştir. Bu amaçla, Tokat'a gidilerek ilgili kişilerle görüşmeler yapıl mıştır. Eskiden“Basmacı Han”diye tanımlanan bugün“Yazma Hanı”diye bilinen handa işlemlerin tüm safhaları ile uygulanışı gözlenmiştir. Bu lunabilen tüm örnekler incelenerek fotoğraflarla tesbit edilmiş, kağıt üzerine orijinal kalıplarla baskılar yapılmıştır. Eserlerin özelliklerini tesbit edebilmek amacıyla gözlem fişleri hazırlanmış ve fişler aracnlığıyla incelenen tüm örnekler, aynı tip sorularla analiz edilmiştir. Tokat yazma baskı sanatı ile ilgili bölgesel araştırmaların yeter sizliği üzerinde durularak karşılaşılan problemler çeşitli yönleri ile tanıtılmıştır. Daha sonra konunun amacı, önemi, sınırlılıkları ve kap samı belirtilmiştir. Ayrıca kullanılan metod, verilerin toplanması ve çözümlenmesi ile ilgili bilgiler açıklanmıştır. Bulgular ve Yorum Bölümünde, Anadolu'nun gelmiş geçmiş medeniyet- leriyle yoğrulan, kuşaktan kuşağa şekillenen, Türklerin kendine has sa nat anlayışından doğan anlam yüklü motifler ile Tokat yöresinde engüzel örneklerini veren yazma desen özellikleri, bölge hakkında genel bilgi, tarihi, doğal ve kültürel yapısı kısaca anlatılmıştır. 146147 Yazma baskıcılığın sınıflaması, kullanıldığı yerler, tekniği, kul lanılan ana gereçleri ve yapılış şekli üzeri'nde durulmuştur. Doğal ve yapay boyalar hakkında bilgi verilmiştir. Yazma ahşap kalıplar kullanılarak çeşitli boyalarla, pamukla ku maşlar üzerine, elle çizip resmederek veya basarak yapılan süsleme sa natına denir. Bu işi yapanlara da yazmacı veya basmacı denir. Yazmacılık çok eskiden beri, insanoğlunun süsleme ve süslenme ih tiyacı ile başlamış ilk el sanatlarından biridir. Orta Anadolu'nun uygarlık yönü ile zengin olan Tokat ilinde Ana dolu yazmacılığının en az altı asırlık bir mazisi olduğu ortaya çıkmış tır. Çarşı ve ev faaliyeti olarak yürütülmüş bu sanat dalı, yorgan yü zü, seccade, bohça, sofra altı, yemeni, peşkir, mendil gibi pekçok çe şitleri ile insanların günlük yaşantısının vazgeçilmez eşyası olmuştur. Genel olarak yazma sanatı üç türde yapılır. 1. Kalem işi yazma 2. Kalıp-kalem yazma 3. Kalıp yazma Kalem işi Yazma : Sanat yönü ile en kıymetli olanıdır. Desen çi zildikten sonra içleri fırça ile boyanır. Bugün bu tür çalışma hiç ya pılmamakta, elde kalanlar müzelik eşya olarak saklanmaktadır. Kalıp-kalem Yazma : Dış konturlar kalıp ile basılıp desenin iç kısımları ise fırça ile boyanmaktadır.148 Kalıp Yazma : Bugün yaygın olanıdır. Oyulmuş tahta kalıplar kulla nılır. Çeşitli bölgelerde, değişik şekilde yapılır. Tokat'da elvan işi ve kara kalem türü uygulanmaktadır. Beyaz zemin üzerine değişik renklere göre hazırlanan kalıplarla yapılan baskı türüne“ELVAN ΪΔdenir. Tek kalıp kullanılarak, beyaz zemin üzerine siyah, siyah üzerine ise beyaz işlenir. Bu türüne de“KARA KALEM”yazma denir. Baskı kalıpları genellikle ıhlamur ağacından oyulur. Motiflerini doğadan almıştır. En çok işlenen, çiçek yaprak ve meyve motifleridir. Bir yüzeyin kenar suyu ile çerçevelenmesi esas yazma prensiple rindendir. Kompozisyonlarda ortadan başlayıp dışa doğru geliştirilen daire planlarına çok rastlanır. Bazılarında da çiçekler buket halinde kenar suyunun ortasından veya köşesinden fışkırır, dört çevreye yayılır. Yazmacılıkta boyama önemli yer alır. Eskiden kullanılan boyalar bitkisel, bugün kullanılanlar ise genellikle kimyasal boyalardır. Araştırmadan elde edilen bulgulardan giderek Tokat yazma baskı sanatının yok olmaması için özetle şunlar önerilebilir. 1. Yazma baskı sanatı örneklerinden oluşan bir arşiv oluşturulmak tadır. 2. Bitkisel boyacılıkta kullanılan bitkilerin yetiştirilmesi için gereken önlemler alınmalıdır. 3. Yazma baskı sanatında kullanılan orjinal kalıpların korunması ve saklanmasına önem verilmektedir.149 4. Tokat yazma baskı sanatında kullanılan motif özelliklerinin yozlaştın İmadan kullanılmasına özen gösterilmelidir.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Kültürel mirasın korunması bağlamında Tokat yazmacılığı motiflerinin plastik açıdan yeniden yorumlanması
Reinterpretation of Tokat woodprint motifts in terms of plastic in the context of protection of cultural heritage
AYLA DİCLELİ OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. ZELİHA KAYAHAN
- Tokat yöresi geleneksel yazma baskı sanatının tarihsel süreci ve öğretiminin çözümlenmesi
Analysis of historical process and teaching of traditional craft of hand printed tissues in Tokat (district)
MEHTAP ÇOŞKUN AY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİRSEN ÇEKEN
- Tokat kalıp baskı yazma halk kültürü ve plastik açıdan incelenmesi
Tokat mold printing writing folk culture and plastic analysis
BURAK CEVİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
El SanatlarıGiresun ÜniversitesiResim ve Baskı Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. OSMAN ALTINTAŞ
- Yasemin Erten Yazma Baskı Koleksiyonunda bulunan geleneksel Tokat bohça ve seccadeleri
Traditional Tokat bundles and prayer rugs in the Yasemin Erten Mold Printing Collection
AYŞE DUMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Sanat TarihiOndokuz Mayıs ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SAMİ BAYRAKTAR
- Tokat yöresi ahşap baskı tekniğinin incelenmesi ve turistik ürün uygulamaları
Determination wood printing technique applied in Tokat and it's applicotious of touristic souvenirs
MERVE BALCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
El SanatlarıAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiEl Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LALE ÖZDER