Be bileşenli etkileşen çift sistemler
Interacting binary stars with Be component
- Tez No: 177845
- Danışmanlar: PROF.DR. OSMAN DEMİRCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Astronomi ve Uzay Bilimleri, Fizik ve Fizik Mühendisliği, Astronomy and Space Sciences, Physics and Physics Engineering
- Anahtar Kelimeler: Etkilesen Çift Yıldızlar, Be Yıldızları, Salma Yapıları, Tayfbilim, Yıldızların Mutlak Parametreleri, Interacting Binary Stars, Be Stars, Emission Structures, Spectroscopy, Absolute Parameters of Stars
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Fizik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Bu tez çalısmasında, tayflarında salma özelliği gösteren ve Be yıldızları olarak sınıflandırılan yıldızlar arasından çift olduğu bilinen veya aday olan üç sistemin, R Ara, V716 Cen ve EM Cep, tayfsal ve fotometrik incelemesi yapılmıstır. Seçilen her bir sistemin yeni tayfsal ve/veya fotometrik verisi elde edilmistir. Elde edilen verilerin analizinden sistemin temel parametrelerinin yanı sıra sistemdeki Be bileseninden kaynaklanan salma yapıları da incelenmistir. Bulunan sonuçlardan, bu yıldızlardaki salma yapılarının yıldızların çift olmaları ile iliskisi arastırılmıs ve sonuçlar tartısılmıstır. R Ara sisteminin literatürde yetersiz olan tayfsal verisi nedeniyle yüksek çözünürlüklü tayfları elde edilmis ve ilk kez tayfında ikinci bilesene ait çizgiler belirlenmistir. Sistemin ısık ve dikine hız eğrilerinin es-zamanlı çözümünden bilesenlerin, birinci ve ikinci bilesen için sırasıyla, kütleleri M1=5,40 M ve M2=1,72 M yarıçapları R1=4,13 R ve R2=6,18 R olarak bulunmustur. Sistemin var olan minimum zamanları ve yeni elde edilen minimum zamanı kullanılarak elde edilen (O-C) verilerinin analizinden ikinci bilesenden birinci bilesene korunumlu madde aktarım miktarı 5,23×10?7M/yıl olarak belirlenmistir. Bulunan sonuçların yavas kütle aktarımında olan bu tür sistemler için verilen ortalama değerden (M ~ 10?11 ?10?7 M/yıl) çok fazla olduğu görülmüstür. Bu durum aynı zamanda R Ara'da görülen kuvvetli salmaların varlığını da desteklemektedir. R Ara'nın elde edilen tayflarında özellikle H?'da olmak üzere He I ve bazı metal çizgilerinde de baskın salmalar gözlenmektedir. Bu salma yapılarını incelemek amacıyla fark tayfları elde edilerek bu yapıların çiftin yörünge dönemi ile iliskisi incelenmistir. V716 Cen sistemi tayfsal olarak gözlenmis ve ilk kez tayfında ikinci bilesene ait çizgiler belirlenmistir. Sistemin ısık ve dikine hız eğrilerinin es-zamanlı çözümünden bilesenlerin kütleleri M1=5,93 M ve M2=2,51 M ve yarıçapları R1=4,14 R ve R2=3,41 R olarak bulunmustur. Sistemin analizine göre, bilesenlerin kütleleri, birinci ve ikinci bilesen için sırasıyla, B5,5 ve A3 tayf türünden anakol vii yıldızlarına uygundur. Bilesenlerin ısıtmaları uzaklık modülünde kullanılarak V716 Cen sistemi için fotometrik uzaklık 340±10 pc olarak belirlenmistir. Bu uzaklık Hipparcos kataloğunda verilen 337±72 pc uzaklık ile uyumludur. He I 4471 Å ve Mg II 4481 Å çizgilerine yapılan model atmosfer fitinden, bilesenlerin sıcaklıkları ve dönme hızları, Te1=15500±50 K, Te1=9500±350 K, (vdönmesini)1=130±2 km/s ve (vdönmesini)2=110±3 km/s seklinde belirlenmistir. Buna göre bilesenler hata sınırı içinde es dönme göstermektedir. Yıldızı saran maddeye ait bilgi edinmek amacıyla KOREL programı kullanılarak fark tayfları elde edilmistir. Analiz sonucunda, fark tayflarının sıfırdan kayda değer bir sapma yapmadığı görülmüstür. Bu yüzden, sistemde yıldızı saran önemli bir madde olmadığı sonucuna varılmıstır. EM Cep yıldızı için literatürde simdiye kadar öne sürülen mekanizmaların olasılığını arastırmak amacıyla ilk olarak kütle, yarıçap gibi mutlak parametreleri belirlenmeye çalısılmıstır. EM Cep yıldızı NGC 7160 kümesinin üyesi olduğu için uzaklığı duyarlı bir sekilde belirlenebilmektedir (760 pc). Yıldızın elde edilen renklerinden tayf türü genis ısıtma sınıfı aralığında B2III (IV, V) olarak belirlenmistir. Bu tayf türündeki yıldızlar 7R ve 11M yarıçapı ve kütlesine isaret etmektedir (Straizys ve Kuriliene, 1981). EM Cep, tayflarında Hidrojen ve Helyum çizgilerinde kimi zaman az kimi zaman ise çok ve özellikle de H? tayf çizgisinde oldukça karmasık hareket eden yapılar sergilemektedir. Tayfsal gözlemler sonucunda elde edilen çizgi kesiti değisimleri fotometrik dönemi desteklememektedir. Ancak çizgi kesitlerindeki salma ve soğurmanın zamanla değistiği açık olarak görülmüstür. Bu yapılar ve ısık eğrisindeki ani artıslar bu yıldızın etrafında yıldızla beraber dönen gaz yapılarının varlığını desteklemektedir.
Özet (Çeviri)
In this thesis, photometric and spectroscopic study of three emission line stars, R Ara, V716 Cen and EM Cep, which are known to be binaries or candidates binaries with Be type components were carried out. New spectroscopic and/or photometric data of each system chosen were obtained. In addition to basic parameters of the systems, which were obtained from the analysis of observational data, emission features in the spectra due to the existence of Be type components were also studied. The relationship between the emission structures and the systems? binarity were investigated and the results were discussed. Due to insufficient spectroscopic data of R Ara in literature, its high resolution spectra were obtained and the secondary component was identified in the spectra for the first time. From the simultaneous solution of light and radial velocity curves, masses were determined as M1=5,40 M and M2=1,72 M and radii as R1=4,13 R and R2=6,18 R for the primary and secondary component respectively. Conservative mass transfer rate from the secondary to the more massive primary was determined to be 5,23×10?7M/yr from the O-C data constructed by using newly obtained and old times of minima. The mass transfer rate of R Ara was found rather high in comparison to the average mass transfer rate ( M ~ 10?11 ?10?7 M/yıl) determined for this type of binary stars. This high mass transfer rate support the strong emission features in spectra. The emission features are visible especially in Balmer and Helium lines and even in some metallic lines. To investigate these emission features, difference profiles of H? lines were constructed and the relationship of the emission with the orbital motion was studied. V716 Cen was observed spectroscopically and spectral lines of the secondary component were determined for the first time. From the simultaneous solution of light and radial velocity curves, masses of the components were determined as M1=5,93 M and M2=2,51 M and radii of the components as R1=4,14 R and R2=3,41 R. The system is composed of two main sequence stars with spectral types ix B5.5 and A3. The photometric distance of the system (340±10 pc) is consistent with the Hipparcos distance (337±72 pc). According to model atmosphere fitting to He I 4471 Å and Mg II 4481 Å lines, temperatures and projected rotational velocities of the components were found to be Te1=15500±50 K, Te1=9500±350 K, (vdönmesini)1=130±2 km/s and (vdönmesini)2=110±3 km/s for primary and secondary, respectively. Thus, observed rotational velocities imply synchronized rotation of components. In order to investigate the existence of circumstellar matter, the difference spectra of V716 Cen were constructed from the disentangled spectra which were obtained by using KOREL. The difference profiles of spectra show no detectable deviation from zero. Therefore, it is fair to conclude that there is no clear evidence for circumstellar matter in or around V716 Cen. In order to investigate the mechanisms proposed for EM Cep in the literature to explain the nature of the system, the absolute parameter were determined. Since EM Cep is member of a cluster, its distance (760 pc) is well known. From the colors, the spectral type of the system was determined as B2III (IV, V) . In this spectral type, stars, irrespective of their luminosity class, have radius and mass of 7R and 11M. EM Cep exhibits sometimes weak, sometimes strong line variations in Hydrogen and Helium lines, and rather complicated moving structures H? spectral line. The line variations determined from spectroscopic analysis do not support photometric period. However, the variations of emission and absorption features in spectra are clear. These structures and the sudden changes in the photometric light curve of the system imply a co-rotating gas clouds around the system.
Benzer Tezler
- OB bileşenli etkileşen çift yıldızlarda rüzgar yapısı
Wind structure around OB type interacting binary stars
MEHMET TANRIVER
Doktora
Türkçe
2005
Astronomi ve Uzay BilimleriAnkara ÜniversitesiAstronomi ve Uzay Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. OSMAN DEMİRCAN
- Dirac-like Hamiltonians and the Berry gauge fields in diverse physical systems: Field theoretical methods
Dirac-benzeri Hamilton yoğunluklarının ve Berry ayar alanlarının çeşitli fiziksel sistemlere uygulamaları:Alan kuramı metotları
MAHMUT ELBİSTAN
Doktora
İngilizce
2014
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiFizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖMER FARUK DAYI
- Global geometry optimization of dna bases via an intermolecular potential energy function
Moleküller arası potansiyel enerji fonksiyonu ile dna baz yapılarının küresel eniyilenmesi
ARTÜR MANUKYAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2013
Fizik ve Fizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiHesaplamalı Bilimler ve Mühendislik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ADEM TEKİN
- Symmetry-adapted perturbation theory potentials for DNA bases
DNA bazları için simetri uyumlu perturbasyon kuramı potansiyelleri
ARMAĞAN KARATOSUN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiHesaplamalı Bilimler ve Mühendislik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM TEKİN
- Aerosol filtration performance of nanofibrous webs produced via centrifugal spinning technique
Santrifüj üretim yöntemi ile üretilen nanolif yapıların aerosol filtrasyon performansı
NAFIZ ALİ SERHAT GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Makine Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiNanobilim ve Nanomühendislik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ KILIÇ