Buğday ve yabani türlerinin beslenme ve verim yönünden mikorizaya bağımlılığının araştırılması
Screening of mycorrhiza dependency of wheat and its relatives for nutrition and yield
- Tez No: 178594
- Danışmanlar: PROF. DR. TACETTİN YAĞBASANLAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Triticum, Aegilops, Genom, Mikorizaya Bağımlılık, Arbuskular Mikoriza, Triticum, Aegilops, Genome, Mycorrhizal Dependence, Arbuscular Mycorrhizae
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
2 yıllık çalışmada, buğday ve yabani türlerinin mikorizaya bağımlığı sera koşullarında araştırılmıştır. I. yıl mikorizaya bağımlılığı test etmek için, buğdayın yabani ve primitif formlarını da içeren 21 diploid, 29 tetraploid ve 7 hekzaploid buğday genotipi saksı denemesinde materyal olarak kullanılmıştır. Bitkiler 71 gün için mikorizalı (Glomus mossea) ve mikorizasız olarak yetiştirilmişlerdir. Herbir genotip için, kök, sap, ve toplam kuru madde ağırlığı, büyüme tepkisi, kök infeksiyonu ve mikorizaya bağımlılık hesaplanmıştır. Yapılan bu ölçümlerden, mikoriza inokulasyonu kontrolle kıyaslandığında, kök, sap ve toplam kuru madde ağırlığını sırasıyla, 3.97, 5.23 ve 4.77 kat arttırmıştır. Ploidy düzeylerine göre yüksek bir varyasyon gösteren mikorizaya bağımlılık, diploid, tetraploid ve hekzaploid türler için sırasıyla, % 70.4-91.1, 56.8-90.5 ve 70.9-79.5 arasında değişim göstermiştir ve diploid türler, tetraploid ve hekzaploid türlerden daha yüksek bağımlılık sağlamışlardır. Büyüme tepkisi de mikorizaya bağımlılıkta olduğu gibi, diploid > tetraploid > hekzaploid buğdaylar olarak sıralanmasına karşın, kök infeksiyonu tür içi ve türler arasında daha düşük bulunmuştur. I. yıl sonucunda mikorizaya bağımlılığa göre 20 genotip (11 tür) II. yıl için denenmek için seçilmiştir. II. yılda tüm bitkiler fizyolojik olgunlukta hasat edilmişlerdir. I yılda incelen tüm özellikler, ayrıca verim ve verim öğeleri ve bitki besin elementleri incelenmiştir. İncelenen özellikler tür içi ve türler arasında büyük bir varyasyon göstermiştir. İncelenen özellikler arasında mikoriza inokulasyonu kontrolle kıyasladığında, kök, sap ve toplam kuru madde ağırlığını, bitkideki başak sayısını, bitki boyunu, başak uzunluğunu, başaktaki başakcık sayısını ve başaktaki dane sayısını arttırmasına rağmen, başaklanma süresini kısaltmış; başak verimini ve 1000 dane ağırlığını ise değiştirmemiştir. Mikoriza inokuleli bitkilerden elde edilen danelerin P ve Zn konsantrasyonu artmasına karşın, K, Mg, Fe, Mn ve Cu konsantrasyonları ya azalma (Mn, Cu), yada değişim göstermemişlerdir (K, Mg, Fe). Mikorizaya bağımlılık ploidy düzeylerine göre yüksek bir varyasyon göstermiş olup, diploid, tetraploid ve hekzaploid türler için sırasıyla, %11.5-50.0, -0.10-35.4 ve 13.4-21.2 arasında değişim göstermiş ve diploid türler, tetraploid ve hekzaploid türlerden daha yüksek bağımlılık sağlamışlardır. Bu çalışma sonuçları, buğdayın S(B) genomunun yüksek düzeyde mikorizaya bağımlılık gösterdiğini, AA ve BBAA genomlarının hem bağımlılık, hem de bağımsızlık, buna karşın BBAADD genomunun ise en düşük tepki sağladığını göstermiştir. Böylece yabani ve primitif türler bitki ıslah programlarında yeni kültür buğdayların geliştirilmesinde yabani gen kaynağı olarak kullanılabilirler.
Özet (Çeviri)
2-years study was conducted to screen of mycorrhiza dependency (MD) of wheat and its relatives under greenhouse conditions. In the first year, a pot experiment was carried out using 21 diploid, 29 tetraploid and 7 hexaploid wheat varieties, including wild and primitive accessions, to test the mycorrhizal dependence (MD). Plants were inoculated with Glomus mossea (M) and nonmycorrhizae (NM) for 71 days. Root dry weight (wt), shoot dry wt, total dry wt, growth response, root infection and MD were calculated for each genotype. Of these measurements tested, on average, with mycorrhizae inoculation increased by 3.97 fold for root dry weight, 5.23 fold for shoot dry wt and 4.77 fold for total dry wt, compared to control. MD indicated a high variation at each ploidy levels, which ranged from 91.1 to 70.4% for diploid, from 90.5 to 56.8% for tetraploid and from 79.5 to 70.9% for hexaploid wheats, and diploid accessions observed more higher than tetraploid and hexaploid wheats. Also, growth response was observed like to MD, which found to decline in the order diploid > tetraploid > hexaploid wheats, while root infection was found lower among and within species. As a result of the first year, 20 genotypes (11 species) were selected according to MD to use in the second year. In the second year, all the plants were harvested at physiological maturity stage. It was examined all of the same characters of the first year. Also, it was examined yield and its components and plant nutrition elements. It was found high variation intra and inter-species for examined characters. Of these measurements tested, with mycorrhiza inoculation increased root, shoot and total dry wt, spike number per plant, plant height, spike length, number of spikelet per spike and number of grain per spike, compared to control, while it decreased heading time, and remained unchanged grain yield of spike and thousand grain wt. The P and Zn concentration of the grains produced by the inoculated plants was increased, while the concentration of K, Mg, Fe, Mn and Cu was either decreased (Mn, Cu) or remained unchanged (K, Mg, Fe). Mycorrhizal dependence indicated a high variation at each ploidy levels, which ranged from 50.0 to 11.5% for diploid, from 35.4 to -0.10 % for tetraploid and from 21.2 to 13.4% for hexaploid wheats, and diploid accessions observed more higher than tetraploid and hexaploid wheats. Results of this studies showed that S(B) genome indicated highly to mycorrhizal dependence, AA and BBAA genomes both dependent and non-dependent, whereas BBAADD genome the lowest dependence. Thus, wild and primitive accessions can be used as gene source to improve new cultivar wheats in plant breeding programme.
Benzer Tezler
- Proteome analysis of Brachypodium distachyon leaves under drought stress
Kuraklık stresi altında Brachypodium distachyon yapraklarının proteom analizi
ÖZGE TATLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
Biyolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMoleküler Biyoloji-Genetik ve Biyoteknoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GİZEM DİNLER DOĞANAY
- Characterization of zinc uptake, translocation and remobilization in hydroponically grown Triticum Turgidum L. subsp. Durum Desf. and Triticum Turgidum L. subsp. Dicoccoides genotypes
Triticum Turgidum L. subsp. Durum Desf. ve Triticum Turgidum L. subsp. Dicoccoides genotipleri için çinko alınım, taşınım ve tekrar taşınımın belirlenmesi
GAMZE ALTINTAŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2011
BiyolojiSabancı ÜniversitesiBiyoloji Bilimleri ve Biyomühendislik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ÇAKMAK
- Yabani ve kültür buğday türlerinin olumsuz çevre şartlarına dayanıklılığı ve genomda oluşan değişmeler
The Resistances of wild and cultured wheat species to negative environment conditions and formations of differences in genome
ŞADİYE ÖZTÜRK YILDIRIM
- Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri buğday alanlarında tahıl kist nematodu türlerinin (Heterodera avenae group) belirlenmesi ve bazı buğday genotiplerinin heterodera avenae (wollenweber, 1924)'ye karşı dayanıklılığının araştırılması
Determination of cereal cyst nematodes (Heterodera avenae group.) on cereal fields in eastern mediterranean and southeast anatolaian regions and investigation of some wheat genotypes resistance aganist to heterodera avenae (wollenweber, 1924)
MUSTAFA İMREN
