Zeydilik ve Yemen'de yayılışı
Zaidism and its spread in Yaman
- Tez No: 186965
- Danışmanlar: PROF.DR. HASAN ONAT
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 210
Özet
?Zeydilik ve Yemen'de Yayılışı? isimli tezimiz Giriş ve üç bölümdenoluşmaktadır. Zeydilik, 122/740 yılında Zeyd b. Ali tarafından iktidarı ele geçirmekamacıyla Emevilere karşı yürütülen isyan hareketiyle tarih sahnesine çıkmıştır.Başlangıçta siyasi bir nitelik taşıyan bu muhalif hareket zamanla itikadi bir mezhebedönüşmüştür. Emevlerin Ali oğullarına karşı uyguladığı politikalar ve döneminsosyo-kültürel yapısı Zeydiyye'nin doğuşunda etkili olan faktörlerin başındagelmektedir.Zeyd b. Ali siyasi ve fikri açıdan Zeydiliğin öncüsü olamuştur. Onuntaraftarları arasında yer alan Ali oğullarının liderliğinde önce Emeviler ardından daAbbasilere karşı yürütülen mücadeleler neticesinde Zeydiler müstakil bir toplulukolma kimliği kazanmışlardır. Zeydilik hicri ikinci yüzyılın sonlarına doğruteşekkülünü tamamlamıştır. Kendine has din anlayışıyla Şii gelenek içerisinde yeralan diğer fırkalardan ayrılan Zeydiyye, büyük oranda imamet düşüncesi etrafındaşekillenmiştir. Zeydiler'e göre, ilk imamlar Ali, Hasan, Hüseyindir. Onlardan sonraise Ali-Fatıma soyundan gelen, belli şartları taşıyan ve imametini ilan ederekmücadele meydanına çıkan kimseler imam olarak kabul edilmektedir.Emevi ve Abbasilere karşı giriştikleri iktidar mücadelesinde başarılı olamayanZeydiler faaliyetlerini daha rahat yürütebilmek amacıyla Taberistan ve Yemen gibimerkezden uzak bölgelere gitmeyi tercih etmişlerdir. 280/893 yılında Yahya b.Hüseyin tarafından Yemen'de tesis edilen ilk Zeydi devleti 404/1013 yılına kadarvarlığını devam ettirmiştir. Zeydiyyenin temel görüşler Yahya b. Hüseyin zamanında;Tevhid, Adalet, el-Va'd ve'l-Vaid, mamet ve el-Emr bi'l-Ma'ruf ve'n-Nehy ani'-Münker olmak üzere beş esas şeklinde tezahür etmiştir.Zeydiyyenin tarihi aynı zamanda bir imamlar tarihidir ve Zeydilik imamlarıntutum ve davranışlarına göre şekillenmiştir. Güçlü imamlar zamanında nüfuz alanınıgenişleten Zeydilik aksi durumlarda da gerileme sürecine girmiştir. 404/1013 yılındanitibaren siyasi hakimiyetini kaybeden Zeydilik fikri açıdan canlılığını devamettirmiştir. Nitekim bu dönemde Hüseyniye, Mutarrifiyye ve Muhteria gibi yeni Zeydioluşumlar ortaya çıkmıştır. Zeydilik özellikle Kuzey Yemen'de her zaman hakimunsur olarak varlığını devam ettirmiştir.
Özet (Çeviri)
Our thesis entitled ?Zaidism and Its Spread in Yaman? consists of anintroduction and three chapters. Zaidism emerged with the uprising led by Zaid b. Aliin 122/740 to seize power. The Zaidism which began with Zaid b. Ali and at first wasmerely a political movement in time turned into a theological sect. Among the mainreasons playin a role in the emergence of Zaidism are the anti-Alid policy conductedby the Umayyads and the then socio-cultural ground.As a result of the struggles conducted under the leadership of Alids both in thetime of Umayyad and Abbasids by the adherents of Zaid b. Ali, Zaidism turned into amovement with an independent identity. The formative period of Zaidism completedits development at the end of the second century of hegira. Zaidism took an a shapelargely around the imamate. The Zaidites held the imamate of Ali b. Abi Talib due tohis virtue in the Islamic comunity after the Prophet Muhammad. According to theZaidism who held that Hasan and Husain merit the imamate after Muhammad andAli, only those coming from the descendants of Ali-Fatima with particular qualitiesand proclaiming their imamate.The Zaidites whoo failed to success in their struggle for power againstUmayyads and Abbasids preferred to go the regions far from the centraladministration. In this context, they came to power in Tabaristan and Yaman. TheFirst Zaidite state founded by Yahia b. Husain in 280/893 continued its existence unti404/1013. Yahia b. Husain had an important part in the formation of sectarianprinciples of Zaidism and its becoming long life.The History of Zaidism is also the history of imams and thus the Zaidismdoctrinally developed around the persons regarded as imams. Zaidism, whilewidening its domain of influence in the time of powerful and capable imams, such asYahia b. Husain, al-Nasir Ahmad and al-Qasim b. Ahmad, in opposite cases, itentered the period of regression . Although Zaidism weakened politically, it seemsthat the intellectual vigor continued in Zaidism. Zaidism always maintaned itsexistence as a dominant element in Sa`da centred North Yaman, although thedifferent groups emerged such as al-Mutarrfiyya, al-Mukhtaria and al-Husainiyya.
Benzer Tezler
- 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında Yemen
Yemen in end of XIX century and start of XX century
MİTHAT ÇELİK
- Zeydilik ve Selefilik arasında İbnü'l-Vezir
Ibnu'l-Vezir between Zaydiyya and Salafism
MUHAMMET RAŞİT BATUR
Doktora
Türkçe
2016
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ İŞCAN
- الآراء الكلامية للزيدية المعاصرة: دراسة نقدية تحليلية
Çağdaş Zeydiyye'nin kelami görüşleri: Eleştirel ve analitik bir çalışma
USAME AHMET HAMISI
Yüksek Lisans
Arapça
2024
Dinİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EL HASSEN SID AHMED EL HABIB
- Erken dönem Zeydîlik'te nas ve tayin düşüncesi
The thought of nass and ta'yeen in early Zaydism
ESMA ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HABİP DEMİR