Tiyatroda Grotesk ve bir örnek olarak Fernando Arrabal tiyatrosu
Grotesque in theatre and a case study: The theatre of Fernando Arrabal
- Tez No: 186998
- Danışmanlar: DOÇ.DR. SELDA ÖNDÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2003
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tiyatro Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 244
Özet
Grotesk sözcüğü ilk kez Rönesans'ta en genel anlamıyla insan, hayvan, bitki vemimari unsurların iç içe geçtiği süslemelere karşılık kullanıldı. Dramatik sanatlarda satiroyunları ve mevsimlik ritüel kutlamalarının, biçim ve normları ihlal eden yanlarıylaortaya çıktı. Tragedya, komedya ve epik gibi dramatik türlerin içine sızarak, yapılarınıbozan, yeni ve ara türler oluşmasına neden olan bir teknik olarak kullanıldı. Bu nedenle,kimi sanatların melezleşmesi sonucu ortaya çıkan trajikomedi, burlesk, karikatür gibi,türlerle karıştırıldı. Antik Yunan'da trajik üçlemelerin peşisıra oynanan Satir oyunlarındave Roma Saturnalia şenliklerinde olduğu gibi, resmi kültürün ya da geçerli yazınsalformların içinde yer alamayan, bastırılan, hatta kimi zaman yok sayılan formların,aratürlerin ve grupların, yaşama dahil edilmesine olanak sağladı. Yaşamla ölüm, içeriklebiçim, gülmeyle korku, yüce ile sıradan arasındaki gerilimli ilişkinin gelgitleri arasındavarolmaktadır.Grotesk, başkalaşımlara, kimlik değiştirmelere, abartılara ya da önemsizi abartma,önemliyi önemsememe, biçimi ve kuralları ihlal etme, parodi, zaman ve mekan algısınıdeğiştirme gibi yöntemlerle oluşturulur. Bir yapıtın grotesk olarak adlandırılabilmesi için,grotesk bir karakterin ya da unsurun olması yeterli değildir. Bütün bu uygulamalarıniçinde yer alabileceği grotesk bir dünya kurulması gerekir. Bu dünya, bildik dünyadannesne, yapı ve anlam parçalarının, yeni ve bilinmeyen bir biçimde bir araya getirilmesiyleoluşturulur. Biri Baktin'in sözleriyle ?karnavallaşmış?, karnavala özgü sınır tanımaz,yasak aşıcı ve neşeli, diğeri Kayser'in sözleriyle ?yabancılaşmış?, ölümden çok yaşamkorkusuna dayanan, korkutucu yüzü olmak üzere, iki farklı yol izlemiştir.Grotesk, Shakespeare, Büchner, Goethe, Wedekind, Pirandello, Brecht, Jarry,Beckett ve Ionesco gibi tiyatro tarihinin önemli yazarları tarafından etkili bir biçimdekullanılmıştır. Romantikler tarafından biçimle içerik arasında çatışma olarakgörülmüştür. Yazınsal formları ve türleri ihlal etmenin yanında, metinlerde anlamı vedilin yapısını da bozar. Verili olan bütün kuralları aşma çabası olarak görülebilir.Fernando Arrabal Tiyatrosu'nda grotesk, yirminci yüzyıl insanını kuşatan iktidar,din, devlet, aile gibi kurumların ve Antonin Artaud'nun belirttiği gibi gündelik olanıninsanda yarattığı vahşeti göstermek için kullanılır. Oyun, parodi, abartı, biçim venormların ihlali Arrabal tiyatrosunun temel özellikleridir. İlkel törenleri ve bilinen mitlerikullanarak, insanlık durumunu kahkaha ve oyunun çocuksu diliyle gözler önüne serer.Tabuları yerle bir eder. Pan imgesini kullanarak, yaşamda yitirildiğini düşündüğübütünlüğün geri kazanılması ve yaratıcılığa yol açılması için yıkımı ve kaosu önerir.Bu çalışmada, grotesk bastırılanın neşeyle ve korkuyla ortaya çıktığı, farklıolanların, biçim ya da normlarını kırarak, aşarak birbirine ulaştığı, yıkıcı ama yeniliğeaçık, temsil ve hiyerarşik yapılanmaları bozan bir yöntem olarak ele alınmıştır. FernandoArrabal'ın oyunları da bu çerçevede değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
As a term“grotesque”was first used for the ornaments intertwining the humans, animals,plants and architectural elements during the Renaissance while in the dramatic arts itemerged like distorted aspects of the forms and norms in the satiric plays and seasonalritual ceremonies. It was used as a technique penetrating into the dramatic genres liketragedia, comedia and epics and disturbing their structures which resulted in new andhybrid genres. Thus, it was confused with genres like tragicomedia, burlesque andcaricature which evolved as a result of the hybrid in arts. Just like the satiric playsfollowing the tragical trilogies in the Ancient Greek and the Saturnalia in Rome, itallowed the inclusion of forms, hybrid genres and groups which were sometimes displaced,suppressed, even disregarded by the official culture or valid literature forms, into the life.It exists in the tides of a tensive relationship between life and death, content and form,laugh and horror, and sovereign and ordinary.The grotesque is formed by methods like metamorphosis, changes in the identity,exaggeration or overemphasizing the insignificance, underestimating the significance,breaking the forms and rules, parody, changes in the time and space. A grotesquecharacter or element is not sufficent for a work to be called grotesque since a grotesqueworld must be established as to include all those methods. Such a world can be establishedby combining the fragments of several subjects, structures and meanings from the familiarworld in a new and unfamiliar manner. It followed two separate ways; first is the“carnivalised”, in Bakhtin's words, rule-breaking and joyful aspect without any limitswhile the second is the“alieneated”, as Kayser defines it, which is based on the fear of liferather than the death providing the horrifying aspect.It has been effectively used by the major playwriters of the drama such as Sheakespeare,Büchner, Goethe, Wedekind, Pirandello, Jarry, Beckett and Ionescu. It was regarded as aconflict between the content and the form by the Romanticists. Besides destroying theliteral forms and genres, it also destructs the meaning and the lingualistic structure of thetext. It can be regarded as an effort to exceed all the given rules.In the drama of Fernando Arrabal, the grotesque is used to demonstrate the violencecreated on the human being by the daily things as defined by Antonin Artaud, and theinstitutions like sovereign, religion, state and family surrounding the twentieth centuryindividual. The basic element of the Arrabal drama is the infringment of the play, parody,exaggeration, forms and norms. It determines the status of the mankind by using primitiveceremonies and well-known myths by means of laughter and childish language used in theplay. It completely destroys the taboo. By employing the image of PAN, itsuggests destruction and chaos in order to regain the integrity considered to be lost in thedaily life and to disclose the creativity.This study considers the grotesque as a method where the suppressed comes out with joyand horror, the diversities approach as a result of breaking their own forms or norms andit is destructive, but open to novelty, violating the representation and the hierarchicalstructures. The same consideration has been applied in the evaluation of the plays byFernando Arrabal.
Benzer Tezler
- Tiyatroda sahne dili olarak grotesk ve bir örnek uygulama: Masanın Altında (Roland Topor)
'Grotesque' as a stage language in theatre and a case study: Under the Table (Roland Topor)
ZEKİ TÜZÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıAnkara ÜniversitesiTiyatro Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LEVENT SUNER
- La problématique de l'espace et du temps dans l'écriture d'Assia Djebar et de Nedim Gürsel
Assia Djebar'ın ve Nedim Gürsel'in yazınında zaman ve mekan sorunsalı
CANSU GÜMÜŞTAŞ ŞEN
Yüksek Lisans
Fransızca
2014
Fransız Dili ve EdebiyatıGalatasaray ÜniversitesiFransız Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SIDIKA SEZA YILANCIOĞLU
- Türk tiyatrosunda karnavalesk ve grotesk sahneleme incelemeleri
Analising of the grotesque and the carnavalesque stating in Turkish theatre
BURÇU SALİHOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Aydın ÜniversitesiDrama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
DOÇ. DR. SELEN KORAD BİRKİYE
- Performatif anlatıdaki fiziksellik ve tiyatromuzdaki örnekleri
Physicality in performative narrative and examples in our theatre
FERİDE CEYDA ELKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü SanatlarıAtatürk ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ELİF CANDAN
- Tiyatroda grotesk anlatım ve Türk oyun yazarlığına katkıları
Grotesque discourse in theatre and its contribution to Turkish playwriting
NİL ÜNLÜ AYCIL
Doktora
Türkçe
2002
Sahne ve Görüntü SanatlarıDokuz Eylül ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. UĞUR AKINCI