M.Ö. 2. binde Batı Anadolu'nun deniz ticareti
Sea trade of Western Anatolia during the second Millennium B.C.
- Tez No: 186997
- Danışmanlar: PROF.DR. HAYAT ERKANAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 274
Özet
Bu çalışmada, M.Ö. 2. binde Batı Anadolu Bölgesi'nin deniz aşırı bölgeler ile olanticarû ve kültürel ilişkileri ele alınmıştır. M.Ö. 2. binden itibaren merkezû yönetimlerin ortayaçıkmasıyla beraber ham madde arayışı ve dolayısıyla da deniz ticaretinde bir artışgörülmüştür. Gelişmekte olan merkezû yönetimler, madenler başta olmak üzere ihtiyaçlarıolan ham maddelere, yolları üzerinde bulunan yerleşimlere koloniler kurmak suretiylekoordine bir sistem ile ulaşmışlardır. Bu açıdan Batı Anadolu kritik bir öneme sahiptir.Zengin maden kaynakları ve bereketli topraklarında yetişen tarım ürünlerinin yanı sıra BatıAnadolu, Orta Anadolu'ya geçit veren vadileri aracılığıyla doğunun zengin ham maddekaynaklarına da erişim sağlayabiliyordu. Bu sebeplerden dolayı Batı Anadolu, ham maddearayışı içinde olan merkezû güçlerin yöneldiği bölgelerin başında geliyordu.M.Ö. 2. binin başlarında Ege Bölgesi'nde merkezû yapılanmanın en erken şekillendiğibölgenin Girit olduğu görülmektedir. Deniz ticaretine kısa sürede hakim olan Girit,“DoğuZinciri”olarak bilinen deniz rotası ile ihtiyacı olan ham maddelere ulaşabileceği GüneybatıAnadolu'ya yönelmiştir. Bu nedenle Batı Anadolu'da bu dönemden itibaren, Miletos yerleşimibaşta olmak üzere Minos kültürünün yoğun etkileri görülmektedir. Etkiler kısa süredemadenler açısından zengin bir bölge olan kuzeybatı Anadolu'ya kadar ulaşmış, en kuzeydeSamothrace Adası'na kadar güçlü bir biçimde hissedilmeye başlamıştır.Orta Tunç Çağı'nın sonlarına doğru Kıta Yunanistan'da şekillenen merkezûyapılanmanın etkileriyle Ortabatı ve Kuzeybatı Anadolu yerleşimleri ile Kıta Yunanistanyerleşimleri arasında bir takım ilişkiler görülmeye başlamıştır. Batı Anadolu'da Mat boyalı veMinyas seramik buluntularıyla belgelenen bu ilişkiler olasılıkla prestij malları olaraknitelendirilen elit tabakaya ait malların takası üzerine kuruluydu. Bu bağlamda Aegina Adasıile İzmir Bölgesi arasındaki ilişkiler dikkat çekicidir.Kıta Yunanistan'ın deniz ticaretinde az da olsa bir pay almaya başladığı Orta TunçÇağı'nın sonları ve Geç Tunç Çağı'nın başları, Girit'in deniz gücünün dorukta olduğudönemdir. Yaklaşık olarak M.Ö. 1450 yıllarında Girit'in saray, villa ve megaron yapılarındayangın tahribatı görülmektedir. Bu olay Girit'in deniz üstünlüğünde çöküşe neden olmuştur.Bu dönemden sonra Mikenler'in kısa sürede deniz gücüne hakim bir konuma geldiklerigörülmektedir. Bunun bir sonucu olarak, Batı Anadolu yerleşimleri dahil olmak üzereAkdeniz'in tamamında Minos kültürünün görüldüğü yerleşimler Miken kültürünün etkisialtına girmiştir.Batı Anadolu'nun bu dönemden itibaren deniz ticaretinde Kıta Yunanistan ve KikladAdaları ile yoğun ilişkilere sahip olduğu görülmektedir. Diğer taraftan Girit ile olan ilişkilerde devam etmektedir. Fakat Mikenler'in bu dönemde Girit'e yerleşmesi nedeniyle Girit'teMinos'tan ziyade Miken etkilerinden söz edilebilir. Batı Anadolu'da Kıbrıs, Doğu Akdeniz veMısır ile ticarû ilişkilere işaret eden buluntular açığa çıkarılmıştır. Gri seramik örnekleri baştaolmak üzere Batı Anadolu kökenli seramiklerin Kıbrıs ve Doğu Akdeniz kıyılarındabulunması, bu ticaretin iki taraflı olarak gerçekleştiğini göstermektedir.Doğu Ege ve Batı Anadolu yerleşimlerinin bu dönemde Miken kültürünü kendikültürleri ile birleştirerek karışık bir kültür yarattıkları gözlenmektedir. Bu durum bölgeninseramikleri ile kozmopolit mezar yapıları ve ölü gömme adetlerinde kendisini göstermektedir.M.Ö. 2. bine tarihlendirilen batık kalıntıları, dönemin deniz ticaretinde kullanılanrotalar ve ham maddeler konusunda önemli bilgilerin elde edilmesini sağlamıştır. Ulu Burunbatığı, kargosunda taşıdığı çok çeşitli ve zengin buluntular ile Amarna tabletlerinde söz edilen“kralû kargo”tanımlamasına uyarken, Şeytan Deresi, Gelidonya, Iria, Kfar Samir ve ha-Hotrim batıkları daha çok bağımsız tüccarların ticarû aktivitelerini yansıtmaktadırlar.
Özet (Çeviri)
In this study trade and cultural relations of Western Anatolia with overseas landsduring the 2nd Millennium B.C. is discussed. By the beginning of the millennium, due to thenewly shaping central powers, demand for raw materials increased. These central powersfounded colonies on specific routes in order to reach the necessary raw materials, especiallymetals. Western Anatolia is critically important from this point of view. It has rich metalsources as well as good soil and climate for a variety of crops to be grown. The region alsohas easy passes through the valleys providing access to the rich resources of the East. Due tothese reasons, Western Anatolia was one of the important locations for central power'sdemands.In the Aegean central powers are first shaped in Crete by the beginning of the 2ndmillennium. As soon as Crete dominated the Aegean Sea, it developed a sea route known asthe“Eastern String”in order to reach Southwestern Anatolia's resources, as well as“WesternString”to reach the metal sources in Attica. Strong Cretan influence from this time periodcan be seen throughout the Southwestern Anatolian sites, especially in Miletos. After a shorttime Minoan influence expanded to the Northeastern Aegean, all the way to the Island ofSamothrace.Towards the end of the Middle Bronze Age relations between Mainland Greece andWestern Anatolia started to take place. These relations can be seen from the pottery ofMainland Greece found in Western Anatolia such as Matt Painted and Minyan Wares. Theserelations may have developed from elite people's prestigegood exchange. Intensive contacts between the Island of Aegina and the Izmir Region areparticularly striking.By the end of the Middle Bronze Age and beginning of the Late Bronze Age,Mainland Greece started to take share from the maritime trade market, while Minoan Cretewas at the peak of its sea power. At about 1450 B.C., apart from Knossos and a few othersites, all palaces, villas and megarons in Crete were destroyed by fire and Crete's sea powercollapsed. Mycenaeans thereafter took control of the sea trade and sites originally within theMinoan sphere of influence became part of a Mycenaean cultural world.Eastern Aegean and Western Anatolian local inhabitants combined their own cultureswith Mycenaean culture by adopting Mycenaean burial customs and pottery styles during thistime. The cosmopolite structure of tombs, mixed burial customs and regional potteryillustrates this hybrid culture.Although Mainland Greece and the Cycladic islands became the major trade partnersof Western Anatolia, contacts with Mycenaean influenced Crete continued. Apart from therelations with the Aegean World, Western Anatolia also had some contacts with Cyprus, theEastern Mediterranean and Egypt based on archaeological finds in some of the WesternAnatolian sites. This trade was reciprocal as Anatolian Gray pottery found in some of theCypriot and Eastern Mediterranean sites illustrates.The shipwrecks of the millennium are extremely important in terms of understandingthe trade routes and raw materials, as well as the character of the trade. While the Ulu Burunshipwreck fits into the“Royal Ship”image with its extremely diverse and rich cargo,shipwrecks of Şeytan Deresi, Gelidonya, Iria, Kfar Samir and ha-Hotrim represent routinetrade activities of independent traders.
Benzer Tezler
- M.Ö. 2.bine tarihlendirilen Panaztepe süs eşyasının Ege arkeolojisindeki yeri ve önemi (2 cilt)
Place and importance in aegean archaeology of Panaztepe jewellerys which are dated back to 2 nd millennium B.C.
NAZLI ÇINARDALI
- Türk resim sanatında asker ressamların öncülük rolü
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Güzel SanatlarMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. KEMAL İSKENDER
- Urla Yarımadası prehistorik merkezleri
The Prehistoric settlements of Urla Penisula
TAYFUN CAYMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
ArkeolojiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYAT ERKANAL
- Ege Adalarında M.Ö.2 bin ev mimarisi
Hause architectur of the 2. thausand B.C. on the Aegean Islands
HÜLYA BÜLBÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Sanat TarihiHacettepe ÜniversitesiArkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEVİNÇ GÜNEL