Türkiye'de iller bazında otomobil talebinin belirlenmesine ilişkin panel veri analizi
Automobile demand in Turkey by provinces analysis of panel data
- Tez No: 188415
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SELİM ÇAĞATAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Turkish Automobile Sector, Demand For Durable Goods, Automobile Demand, DynamicPanel Data
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Türkiye'de 1950'lerin sonuna doğru temelleri atılan otomobil sanayi 1980'li yılların liberalpolitika değişikliklerine kadar ithal ikame politikaları ile korunarak büyük ölçüde iç piyasadafaaliyet göstermiş, 80'li yıllardan itibaren dışa açılmaya başlamış ve günümüzde gerekGSMH içindeki payı gerekse de yarattığı ihracat ve işgücü istihdamı kapasitesi ile ülkeekonomisinin lokomotif unsurlarından biri haline gelmiştir. Bu anlamda seri otomobil üretimi1963 yılında kurulan Otosan firması ile başlamış, ardından 1971 yılında kurulan Tofaş veOyak-Renault firmalarının üretime katılması ile firma sayısı 3'e çıkmıştır. Özellikle 1996yılında girilen Gümrük Birliği ile azalan korumacılık oranları ve artan teşvikler paralelindemodel ve marka sayısı da artmış, otomobil ithalatı hız kazanmış, ithalatın pazardaki payı 1994yılında %15'ler düzeyindeyken 1999 yılında %45'e ulaşmıştır. 2001 yılında yaşananekonomik kriz sektöre çok büyük darbe vursa da izleyen yıllarda artan vergi oranlarınarağmen bankaların sağladıkları kredi kolaylıkları ve firmaların kampanya faaliyetleri ile hızlıbir toparlanma yaşanmış, 1996 yılında 239.718 adet olan toplam otomobil satışları 2005yılında % 83 artışla 438.597 adete ulaşmıştır.Dayanıklı tüketim malları grubuna giren otomobillerin talep analizi hem bu sanayide faaliyetgösteren firmalar için hem de bu sektörle yakından ilişki içerisinde olan diğer pek çok sektöriçin büyük önem kazanmıştır. Dayanıklı tüketim mallarının talebinin belirlenmesiçerçevesinde literatürde yer alan çalışmaların ortak noktası stok miktarının talebinbelirlenmesinde önemli yeri olduğu doğrultusundadır. Stok uyum modeli bu çerçevede,zaman içerisinde arzu edilen stok seviyesine ulaşılıncaya dek alımların devam ettiği, uyumhızının ise ekonomik faktörlerdeki değişikliklere bağlı olarak şekillendiğini vurgulamaktadır.Bu çalışmada 1996-2005 yılları arasında, otomobil talebini belirleyen unsurlar ve iller bazındabu unsurların etkileri incelenmektedir. Panel veri yöntemi ile tahmin edilen modelde, kişibaşına düşen milli gelir seviyesi, km² başına düşen asfalt yol uzunluğu ve kentleşme oranınınotomobil satışları üzerindeki etkisinin pozitif; diğer taraftan otomobil fiyatları ile tüketicikredisi faiz oranlarının etkisinin ise beklendiği gibi negatif olduğu görülmüştür. Öte yandanampirik analizde illere özgü bir takım sosyo-ekonomik vb. özelliklerin vurgulanması amacıylakukla değişkenli en küçük kareler yöntemi ile yapılan analizde, özellikle gelişmiş batıillerinde otomobil talebinin pozitif etkilendiği görülmüştür. Bunlara ilaveten çalışmanınyapıldığı yıllardaki konjonktürel yapının da otomobil satışlarına olan muhtemel etkileri kukladeğişkenler yardımıyla analiz edilmiş ve 1999-2001 yıllarını kapsayan kriz yıllarında talebinoldukça negatif etkilendiği gözlemlenmiştir. Son olarak Houthakker-Taylor ?DurumUyarlama Teorisi? çerçevesinde dinamik panel veri analizi yapılmış ve dayanıklı bir mal olanotomobil talebinin stok seviyesinden negatif etkilendiği sonucuna varılmıştır.Anahtar SözcüklerTürk Otomobil Sektörü, Dayanıklı Tüketim Malları Talebi, Otomobil Talebi, Dinamik PanelData
Özet (Çeviri)
Automotive industry, which was established in the late 50?s in Turkey, has been protectedwith import substitution policies and mainly operated domestically until the liberal policychanges in 80?s. In the following years, thanks to the liberalisation it has become one of thethe leading industries in Turkish economy in terms of export and employment volume besidesits considerable position in the GNP. Otosan was the first to commence mass production in1963, Tofaş in 1971 and Oyak-Renault were the followers to join the industry. Especiallyafter joining Customs Union in 1996, automobile import rate has increased and market shareof import jumped to %45 level in 1999 whereas it was only %15 in 1994. Even though theeconomic crisis affected the sector very negatively in 2001, the recovery process was able tobe too fast in the following years by the help of financing capabilities and sales campaingsprovided by the banks and the firms respectively. The total automobile sales has risen up to438.597 in 2005, from 239.718 in 1996 with %83 increase rate.The demand analysis of automobiles that belongs to durable goods category becameimportant both for the companies in the sector and many other sectors that are closely relatedto the automobile industry. The common point of the studies about determining the demandfor durable goods is that stock volume plays the key role. In this context, stock adjustmentmodel emphasizes that purchases of goods run on until the desired level of stock is reachedand the speed of adjustment depends on the changes in economical factors.In this paper, the factors that determines the automobile demand and effects of those factorsconsidering provinces are analyzed between 1996-2005. In the model estimated with the paneldata method, while the variables like income per capita, asphalt road per km² and urbanizationrate affect automobile sales positively as expected, the effect of the automobile prices andinterest rate of consumer loans were negative. On the other hand the estimation with LSDVapplied to see some specialities like socioeconomic factors of the provinces. There, it is seenthat especially more developed provinces demand more automobiles than the others.Additionally it is observed that between the years 1999-2001 automobile demand fell sharplybecuse of the economic crisis, which could be seen in the estimation made with LSDVaccording to time. Finally dynamic panel analysis based on ?Houthakker-Taylor StateAdjustment Theory? shows that automobile as a durable good is affected negatively fromstock level.
Benzer Tezler
- İç Anadolu bölgesi için güneye bakan eğimli yüzeye gelen günlük global, direkt ve difüz radyasyonun hesaplanması
Estimation of global, diffuse and beam radiation on the south oriented tilted surfaces for the region 'İç Anadolu' in Turkey
DİLEK YENİSEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Meteorolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMeteoroloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE SEMA TOPÇU
- Avrupa Birliği adaylığı sürecinde Türkiye'de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyleri
Socioeconomic development levels of the province in Turkey in the process of candidacy for European Union
KENAN GÖÇER
Doktora
Türkçe
2002
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiBölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI
- Türkiye ili ve coğrafi bölge bazında insani gelişmişlik araştırması: 1995-2001
Human development research of the cities and geographical regions of Turkey: 1995-2001
BARIŞ TURHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
İşletmeİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. RAZİYE SELİM
- Elektrikli araçlardaki lityum-iyon bataryalar için modelleme ve şarj durumunun kestirimi
Modelling and state of charge estimation for lithium-ion batteries in electric vehicles
KENAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Mekatronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMekatronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA DOĞAN