Kişilik özellikleri ve sapkın davranış arasındaki ilişkinin 13-17 yaş grubu orta öğretim öğrencileri ile çalışılması
A Study on the relationships between personality traits and deviant behaviors in a sample of secondary school students (13-17 years of age)
- Tez No: 188677
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. ERSİN KUŞDİL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: kişilik özellikleri, özdenetim, sapkın davranış, suç davranışı, çocukve ergen suçluluğu, personality traits, self-control, deviant behavior, crime, delinquency
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
K Ş L K ÖZELL KLER VE SAPKIN DAVRANIŞ ARASINDAK L ŞK N N13-17 YAŞ GRUBU ORTA ÖĞRET M ÖĞRENC LER LE ÇALIŞILMASIÖZETBireylerin suç ve sapkın davranışa (deviant behaviour) yönelmelerinin nedenlerihem biyolojik, hem sosyolojik hem de psikolojik kuramlarca açıklanmaya çalışılmıştır.Psikoloji alanındaki açıklamalar arasında kişilik özellikleri (personality traits) yaklaşımıuzun sayılabilecek bir geçmişe sahiptir. Bu geleneğe dayanan ve yakın zamanlardageliştirilerek yaygınlıkla kullanılan özellik yaklaşımlarından Costa ve McCrae'in BeşFaktör Kuramı insanların temel kişilik özellikleriyle (Duygusal istikrarsızlık,Dışadönüklük, Açıklık, Uyumluluk ve Sorumluluk) karakterize edilebileceğini ve buözelliklerin bireylerin düşünce, duygu, davranışlarını önemli ölçüde etkilediğini ilerisürmektedir. Yaklaşım, mizaç temeline dayanan kişilik özelliklerinin biçimlenmesininbireyin gelişim süreçleriyle yakından ilişkili olduğunu; özelliklerin açılımında çocuklukdöneminin belirleyici bir önem taşıdığını vurgulamaktadır. Yaklaşım, gelişimselyönleriyle suç ve sapkın davranış alanındaki çalışmalar için sınanabilir hipotezlerkurabilme olanağı sunmaktadır.Sosyolojik alan içindeki yaklaşımlar arasında psikolojik açıklama düzeyineyakınlığı en yüksek kuramlardan biri ise, `özdenetim' (self-control) kavramını suçayönelmede belirleyici faktör olarak öneren Genel Suç Kuramı'dır. Gottfredson veHirschi tarafından geliştirilen bu kuram, yine gelişimsel temaları öne çıkartmakta;çocukluk dönemi içindeki aile yaşantılarının özdenetim yetisi üzerindeki belirleyicietkisini vurgulamaktadır.Bu araştırma, kişilik özellikleri ve özdenetimin ergenlerin sapkın davranışlarayönelmelerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Anket uygulamasıyoluyla, Bursa ilinde farklı orta öğretim düzeyindeki okullarda öğrenim gören 13-17yaş arası 591 öğrenciden (268 kız ve 323 erkek) özdenetim düzeyleri, sahip olduklarıkişilik özellikleri ve bildirdikleri sapkın davranış sıklıkları konusunda veri toplanmıştır.Verilerin korelasyon ve regresyon teknikleri kullanılarak yapılan analizlerinin sonuçları,katılımcıların özdenetim düzeylerinin incelenen beş kişilik özelliğinden Açıklıkdışındaki dördü tarafından yordanabildiğini göstermiştir: özdenetim düzeyleri duygusalistikrarsızlık ve dışadönüklükle pozitif ilişkiler sergilerken, uyumluluk ve sorumluluközellikleriyle negatif bağlantılar içindedir. Bulgular, kişilik özelliklerinin sapkındavranış sıklığı ortalamalarını yordamasında bazı cinsiyet farklılıkları bulunduğunaişaret etmektedir: Uyumluluk özelliği hem kızlar, hem de erkekler için etkin biryordayıcı iken, kızların suç davranışlarına yönelmelerinde Duygusal istikrarsızlıkfaktörü de öne çıkmaktadır. Ancak, beklentilerin aksine, duygusal istikrarsızlık kızöğrencilerin sapkın davranışlara yönelmesi olasılığını azaltıcı bir etkiye sahiptir. Farklısapkın davranış tiplerinde yine farklı kişilik özelliklerinin etkin olduğu ve buözelliklerin yordayıcılıklarının cinsiyete göre ciddi farklılıklar sergilediği gözlenmiştir.Öte yandan, özdenetim düzeyinin tüm tiplerde her iki cinsiyet grubu için de en tutarlıyordayıcı olduğu belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
A STUDY ON THE RELATIONSHIPS BETWEEN PERSONALITY TRAITSAND DEVIANT BEHAVIORS IN A SAMPLE OF SECONDARY SCHOOLSTUDENTS (13-17 YEARS OF AGE)ABSTRACTSeveral biological, sociological, and psychological theories and approaches havebeen proposed for studying the reasons behind the criminal tendencies of individuals.Among the psychological explanations, the personality traits approach has a distinctplace by having a long past. As being one of the most recent and widely usedapproaches, Costa and McCrae?s Five Factor Theory has its roots in this tradition. Thistheory puts forwards that personality can be characterized by basic traits (neuroticism,extraversion, openness, agreeableness, and conscientiousness) and that these traits haveconsiderable effects on individuals? thoughts, emotions, and behaviors. The assumptionthat the personality traits have temperamental aspects and the period of childhood has adeterministic effect on the unfolding of a trait occupies a central place in the theory. Bystressing the importance of the developmental aspects, the Five Factor Theory providesopportunities for studies on crime and deviant behavior in forming testable hypotheses.Among the sociological theories, Gottfredson and Hirschi?s General Theory ofCrime is the closest one to psychological approaches in terms of its level of analysis.This theory proposes the concept of `self-control? as a basic explanatory factor incriminal tendencies. The importance of the developmental aspects is also stressed in thisapproach by assuming that the development of self-control in children is a product ofparental and familial practices.The present study examined the differential effects of personality factors and self-control on adolescents? deviant behaviors. The sample of the study was consisted of 591Turkish students (268 females and 323 males) aged between 13 and 17 years.Responses of participants were analyzed by using correlation and regression techniques.Results showed that the four of the five personality traits were significant predictors ofthe levels of self-control both in female and male adolescents: neuroticism andextraversion were negatively related to self-control whereas positive relationships wereobtained for agreeableness and conscientiousness traits. However, the effect ofpersonality traits on deviant behaviors varied for gender groups: agreeableness waseffective in predicting both male and female participants? deviant behavior frequencieswhereas neuroticism predicted significant variance only in female participants?responses. But, contrary to the expectations, females? neuroticism was negativelyrelated to the overall frequency of deviant behaviors. Analyses of the sub-types ofdeviant behaviors showed that different personality traits were effective in predictingvariance in different types of deviant behavior and that the patterns of results were quitedifferent for gender groups. Self-control, however, appeared as the most consistentpredictor for all types of deviant behaviors both in males? and females? responses.
Benzer Tezler
- Eğitim yöneticilerinin liderlik tarzlarıyla kişilik yapıları arasındaki ilişki
The relationship between the leadership styles and personality traits of educational managers
EMİNE SAĞLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimYeditepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. DENİZ BÖRÜ
- Müzik eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin MBTI envanteriyle belirlenen kişilik tiplerine göre bireysel çalgı dersinden beklentileri
Music education department students' expectations from individual instrument lessons according to personality types determined by MBTI inventory
DEMET GÜVEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖNDER MUSTUL
- An inquiry on the impact of mortality salience on relationships between personality and deviant workplace behavior intentions
Ölümlülük belirginliğinin kişilik ve sapkın işyeri davranışı niyetleri ilişkisine etkisi üzerine bir araştırma
ERDEM ERZURUM
- Ekolojik oteller kapsamında ekoturistlerin kişilik özellikleri, motivasyonları ve memnuniyetleri arasındaki ilişki: Ege - Akdeniz bölgesi alan araştırması
Within the scope of ecological hotels, ecotourists, personality traits, the relationship between motivation and satisfaction: A case study of the Aegean - Mediterranean region
DİLARA BAHTİYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
TurizmAkdeniz ÜniversitesiTurizm İşletmeciliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAD ALPASLAN KASALAK
