Muğla ilinde bulunan el işlemeleri (19.-20.yüzyıl)
Muğla province handwork embroideries (19th-20th century)
- Tez No: 189314
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. YAŞAR ERDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Sanat Tarihi, Crafts, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Selçuk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 1443
Özet
Yapılan literatür taramasısonucunda, Muğla ilinde bulunan el işleme özelliklerininaraştırılmamışolduğu tespit edilmiştir. Araştırmanın önemini de belirleyen bu problem, araştırmakonusunun ?Muğla İli'nde Bulunan El İşlemeleri? (19.-20. yüzyıl) olarak seçilmesine sebepolmuştur.Seçilen araştırma konusunun amacı; Muğla ilinde bulunan el işlemelerinin tespiti, tespitedilen örneklere ait gözlenen özelliklerin ve kaynak kişilerden elde edilen bilgilerin sistematikbilimsel bir yöntemle kayıt edilmesi, fotoğraflarının çekilerek görsel yolla ve aynızamanda motifçizimlerinin yapılarak belgelendirilmesidir.Bu amaç doğrultusunda, Muğla yöresinde bulunan el işlemelerinin gözlenebilir özelliklerive kaynak kişilerden edinilen ürünlere ait bilgiler, hazırlanan gözlem fişlerine (analiz kayıt formu)kaydedilmiştir. Hazırlanan gözlem fişlerinde; elde edilen ürünün sahibi, adresi, adresine geliştarihi, gelişbiçimi, adresteki yeri, yapılıştarihi, yapan kişi, bugünkü durumu, onarım durumu, türü,türünün yöredeki adı, kaynak kişisi, işlevi, türe bağlıdeğişen en, boy, hazır dantel, oya, saçak,püskül, ponpon, kurdele, çerçeve, kumaş, fırfır, kol en-boy, ağen ve boylarına ait boyutları, zemin,işleme, kenar temizleme ve süslemesinde kullanılan gereçler, gereçlerin yöredeki adıve kaynakkişisi, işleme, kenar temizleme ve süslemesinde uygulanan teknikler, tekniklerin yöredeki adıvekaynak kişisi, zemin, işleme, kenar temizleme ve süslemesinde seçilen renkler, renklerin yöredekiadıve kaynak kişisi, işlemesinde seçilen konu adı, konu adının yöredeki adıve kaynak kişisi,işlemesinde seçilen konular, konuların anlam yükü ve kaynak kişisi, konunun biçimlendirilmesi,kompozisyonu ve kompozisyon grubu, kaynak kişinin adı, soyadı, doğum yeri ve yılı, öğrenimdurumu, mesleği ve varsa ürünle ilgili notlar ile ilgili başlıklar ve bu başlıklara ait bilgiler yeralmıştır. Bu başlıklar, Muğla yöresi el işlemelerinin tespiti ve özelliklerini belirleyici niteliktehazırlanmıştır.Gözlem fişleri, ürünlere ait genel, detay fotoğraflar ve ürünlerin işlemesinde görülenmotiflerin çizimleri ile birlikte, araştırmanın katalog bölümüne yerleştirilmiştir. Yerleştirmesırasında; ürünlerin türleri ve ürünlerde bulunan motiflerin kompozisyon özellikleri dikkatealınmıştır.Elde edilen verilerin değerlendirmesi sonucunda, yörede bulunan el işlemelerinin önceliklearaştırma kapsamına, 19. ve 20. yüzyıldan kalan ürünlerin alınmasıtercih edilmiştir. Araştırmakapsamında, 250 adet el işlemeli ürün bulunmaktadır. 250 adet üründe toplam 24 tür belirlenmiştir.Türler kendi içinde, örtücü (canlı-cansız) ve kaplayıcı(canlı-cansız) nitelikte olma durumlarınabağlıikiye ayrılmıştır. Bunun sonucunda, örtücü nitelikte işlemelerden canlıvarlıklar üzerindebulunan türler; başörtüsü, dolama, gelin atıörtüsü, havlu, makrama, uçkur, cansız varlıklarüzerinde bulunan türler; ayna örtüsü, çarşaf, çevre, iğnelik, pano, peşkir, sumak peşkir, yastıkörtüsü olarak sıralanmıştır. Kaplayıcınitelikte işlemelerden canlıvarlıklar üzerinde bulunan türler;viiidon, gelin duvağı, iç göynek, kuşak, paçalık, sünnet başlığı, cansız varlıklar üzerinde bulunan türlerise; bohça, kese, yastık ve yastık başıolarak sıralanmıştır.250 adet el işlemeli ürün, Muğla il, ilçe, belde ve köylerinden olmak üzere, toplam 31yerleşim biriminden seçilerek tespit edilmiştir. Bu seçim, işlemeli örneklerin yöreye ait olmalarınave yörede tür olarak yaygın bulunmalarına göre belirlenmiştir.Araştırmada kullanılan metod; saha çalışmasıve saha çalışma sırasında, gözlemlere vekarşılıklıgörüşmelere dayalıtarama modelinin uygulanmasıile yapılmıştır. Metod sonucunda eldeedilen ürünlerin belgelendirilmesi ve bilgilerin kaydedilmesi sağlanmıştır. Elde edilen verilerdençıkan bulgularla değerlendirilme yapılmış, sonuca ulaşılmıştır.Ürünlere ait bilgilerin gözlem fişlerine kaydedilmesi sonucu çıkan sonuçların, üçüncübölümde ele alınarak değerlendirilmesi yapılmıştır. Bu bölümde, gözlem fişlerinde yer alan tümbaşlıklar tek tek ele alınarak açıklanmış, sonuca ulaştırılmıştır. Bütün gözlem fişlerinde yer alanbilgilerden tablolar oluşturulmuş, sonra a tablolarına dökümleri çeteleme yolu ile yapılmıştır.Çeteleme başka deyişle a tablolarının verdiği döküm, bir tür var yok levhasıile sorgulanarak, btablolarında ara ve genel toplamlar alınarak, sayıdeğerleri ile belirtilmiştir. Çıkan sayıdeğerleri, bualanda ilk defa böyle bir çalışmada denenen grafiklerle gösterilip, sonuçların daha anlaşılır halegetirilmesi sağlanmıştır. Tablolardan ve grafiklerden çıkan bulgular tek tek sayıdeğerleri yazılarakaçıklanmıştır. Muğla yöresi el işlemelerinin özellikleri, Aydın, Ödemiş, Afyonkarahisar, Muğla veFethiye müzelerinde bulunan diğer işleme ürünleri ile karşılaştırma yöntemi ile değerlendirmeyeçalışılmıştır. Türkiye'nin 81 ilinde benzer yöntem izleyerek Türk işlemeleri konusunda günümüzedeğin böyle bir çalışma yapılmadığından, burada yapılan karşılaştırmalar ancak, ulaşılan düzeydeörnekler ile sınırlıkalmış, görsel yolla, analoji kanalıyla yapılmaya çalışılmıştır. Değerlendirme vekarşılaştırma çalışmasında, karşılaştırılan ürünlerin fotoğraflarına yer verilmiştir. Yapılankarşılaştırma ve değerlendirme çalışmaları, araştırmanın sonuca ulaşmasınısağlamıştır.Yöreden elde edilen kavram ve terimler, resimlerle açıklanarak sözlük bölümünüoluşturmuştur.
Özet (Çeviri)
At the end of the literature scanning thoroughly, we found out that the handworkspecifications in the borders of Muğla Province hadn?t been researched before. It was found outthat the way of embroidery in Muğla Province wasn?t determined. This problem clarifies theimportance of the researches. It caused the selection of ?Muğla Province Hand WorkEmbroideries? (19th - 20thCentury)The aim of the selected research subject is to find out the hand works embroiders in theborders of Muğla Province. To register the specifications of the observed samples; and also toregister the information in a systematic and scientific way that is gathered from the referencepeople.To register in a systematic and scientific way the features of the observed samples; and alsoto register the information, which was gathered from the reference people.To document the handwork embroiders visually, by taking their photographs and bydrawing the motives. In the direction of this target the observable properties of the hand worksfound out in Muğla region and the information based on reference people were registered on theobservation cards (analyse registry forms). In these observation cards, the names of the production,the address of the owner, the date of his arrival to that place, the way of his arrival to the place inthe named address, the date of the production, the status of the producer person, its reparationstatus, kind of the production, the local name of the production, the origin person of the production,his function, changing dimensions depending on the production and changing ready made laces,embroideries tassels, fringes, pompons, ribbons, frames, clothes, frills arm width-length,dimensions of gores, back grounds, embroidering, the colours preferred to clean and embroideringthe sides. The local names of the colours in that area and the origin person who gives the localnames to the colours the subjects caused for the colours the meaningful weight of the subjects andtheir origin person, showing of the subjects, its composition group, name of the origin person, hisbirth place and the year; his education status; his profession and the notes related to the productionif there is any; and related titles and information about these titles took place there. These titleswere prepared in order to find out Muğla region handwork embroideries and also for finding outMuğla handwork study methods.Observation cards and the detailed photographs of the productions and the motive drawingsof them were placed into catalogue section of the research. The kinds of the productions,composition arrangements of the motives on the productions, their production dates, material andtechnical specifications had been taken into consideration during the placement. At the end of theevaluating the regional handworks beginning with the last of the 19th. Century and the handworksof 20th Century taken into the extension of the research. In the research extension 250 embroideredhandwork took place. 24 kinds/sorts of work found out in these 250 productions. The sorts weredivided into two groups in accordance being coverer (lively?feeble) and veneerer (lively-feeble).As a result of this embroider coverers which are used on the lively objects are headscarves, withlows, bridal horse coverings, towels, tassels and sashes. The kinds, which are used for inanimatesare mirror coverings, sheets, handkerchiefs, pincushions, panos, napkins, sumac towels and pillowcovers.The kinds of cover embroidery, which are used to cover the lively persons, are underpants,bridal veils, undershirts, bands, trotters and circumcision hats. The kinds for inanimate objects arewrapping clothes, bags, pillows and pillow covers.250 handwork embroidery had been found out and selected gathering them from 31different villages, districts, and sub districts from the Province Muğla. Belonging to the sameregion of the handworks, and still being widely used regional people made the selection easy.xThe method used in these researches regional workings on which observations, mutualmeetings and scannings and application of their models took place. The documentation of productsand registry of the information were gained at the end of scanning models. The findings that weregained from the obtained information, evaluated by communicative comparisons.The results, which were appeared by registering the information of the products on theobservation cards, had been taken into consideration at the third part and they evaluated there. Allthe titles that took place on the observation cards explained one by one and came to a result. Theinformation on the observation cards was registered on to the tables/charts by the way of keepingtally. Keeping tally means numerical values of the tables; interval and general accumulative totalsof the tables b, were used to reach to the numerical values. The occurring numerical values wereshown by the graphics, which were used for the first time in such a study, so that the resultsbecame more meaningful. The findings extracted from the tables and graphics were explained inwritten explanations showing the numerical values one by one.The findings belonging to the products brought out the handwork embroidering style ofMuğla region. Muğla region handwork embroidering style properties were evaluated by somerelative comparisons with the ones which were exhibited in the museums of Aydın Ödemiş,Afyonkarahisar, Muğla and Fethiye.Unfortunately there hadn?t been any studies like this about the Turkish handworkembroiding until this time in the 81 provinces of Turkey. So the studies and comparisons here hadbeen limited by the reachable samples; and activated by the visual analogy. The photographs of thecompared products took place during the evaluation and comparison studies. The comparison andevaluation studies supplied to the researches to reach to a result.The vocabulary and the terms that gained from the region, were explained by the picturesand they caused to build up a vocabulary section.
Benzer Tezler
- Geleneksel üretimden organize üretime Muğla el dokumaları
Hand weaving from traditional to organized production
NAZMİYE KARAKAVUZ BÜYÜKYILDIRIM
- Muğla ilinde geleneksel turistik hediyelik eşyanın kültür turizmine katkıları ve sürdürülebilirliği
Contribution of cultural tourism and sustainability of traditional tourist souvenirs in mugla province
DENİZ ÇELİKER
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
El SanatlarıSüleyman Demirel ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MURAT ALİ DULUPÇU
PROF. DR. FİLİZ NURHAN ÖLMEZ
- Antalya'da bazı liselerde bulunan ve farklı branşlarda yer alan sporcular ile sedanterlerin el tercihi ve okul başarısı arasındaki ilişkinin incelenmesi
Evaulation of relationship between dominant hand and school success of sedentary and athletes specialized in different branches in some high schools at Antalya District
TOLGA ALTUĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
SporMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RECEP GÜRSOY
- Determination of large-scale so2 point sources in Turkey using satellite retrievals
Türkiye'deki büyük boyutlu noktasal so2 kaynaklarının uydu verileri ile belirlenmesi
ERTUĞ FIRATLI
Yüksek Lisans
İngilizce
2016
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BURÇAK KAYNAK TEZEL