Refik Halit Karay'ın Gurbet Hikayeleri'ndeki kelime gruplarının tespiti ve Türkçe öğretimi bakımından değerlendirilmesi
The analysis of word groups in Refik Halit Karay's Gurbet Hikayeleri and the evalution of it in terms of Turkish teaching
- Tez No: 189811
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ŞERİF ALİ BOZKAPLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Eğitim ve Öğretim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Education and Training, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmenliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 477
Özet
Bu çalışma, Refik Halit Karay'ın ?Gurbet Hikâyeleri? adlı eserindeki Yara,Eskici, Antikacı, Testi, Fener, Zincir, Gözyaşı, Keklik, Akrep, Köpek, Lavrans, Fırat,Çıban, Kaçak, Güneş, Hülle, İstanbul ve Dişçi hikâyelerindeki kelime öbeklerinintahlilini içermektedir.Bu incelemede önce cümlenin herhangi bir öğesi konumundaki kelimeöbeklerinin tespitine çalışılmıştır. Daha sonra tespit edilen bu kelime öbekleriiçerisinde varsa alt kelime öbekleri tespit edilmiş ve ilgili başlığın altında verilmiştir.Bu çalışma oluşturulurken Türkçedeki kelime öbekleri ad öbekleri, sıfatöbekleri, zarf öbekleri, fiil öbekleri, ünlem öbekleri, bağlaç öbekleri olarak altı anagrupta ele alınmıştır. Öbekleri bu şekilde ayırmamızın ana nedeni öbeğin cümleiçerisindeki görevi, dolayısıyla işlevidir. Öbeklerin tasnifinde öbeklerin yapılışbiçiminden ziyade cümlede üstlendiği görev hareket noktamızı oluşturmaktadır.Anlatım içinde ad görevi yapan öbeklere ad öbeği denir. Ad öbekleri kendiiçinde iyelik takımları, sıfat takımları, özel ad öbekleri, san öbekleri, durum ekli adöbekleri, ad fiil öbekleri, cümlede ad göreviyle kullanılan sıfat-fiil öbekleri, cümledead göreviyle kullanılan ikilemeler başlıkları altında incelenmiştir.Sıfat öbekleri; anlatım içinde, adları niteleme ya da belirtme görevi yaparak,sıfat takımlarının belirten öğelerini oluşturan kelime öbekleridir (Kahraman, 2005:165). Bu bölüm sıfat takımı biçiminde oluşan sıfat öbekleri, bir sıfat takımının birsıfat yapım eki alarak sıfatlaşmasından oluşan sıfat öbekleri, bir ad takımının bir sıfatyapım eki alarak sıfatlaşmasından oluşan sıfat öbekleri, iyelikli sıfat öbekleri, durumekli sıfat öbekleri, toplamalı sayı öbeği biçiminde oluşan sıfat öbekleri, anlamızarflarla belirtilmiş sıfatların bu zarflarla oluşturduğu öbekler, ortaç cümlemsisibiçimindeki sıfat öbekleri başlıkları altında incelenmiştir.Anlatımda fiil, fiilimsi, ve sıfatlardan önce kullanılarak onları belirten,onların anlamlarını etkileyen öbeklere zarf öbekleri denir. Çalışmamızda bu öbekler,ilgeç öbekleri, ulaç cümlemsileri, başka bir zarfla belirtilmiş zarfların ve bir zarflabelirtilmiş sıfatların oluşturduğu öbekler, bir durum ekinin ya da bir iyelik ekininoluşturduğu kalıplaşmış öbekler, sıfat takımı biçiminde oluşmuş zarf öbekleri,cümlede zarf göreviyle kullanılan ikilemeler başlıkları altında incelenmiştir.Fiil öbekleri de ad+çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri,ortaç+çekimli yardımcı fiil biçiminde oluşan fiil öbekleri, ulaç+çekimli yardımcı fiilbiçiminde sürerlik fiillerinin -İp ekiyle kurulanları ve deyim biçiminde kalıplaşmışfiil öbekleri başlıkları altında incelenmiştir.Ünlem ve bağlaç öbeklerine de incelemenin son kısmında yer verilmiştir.Değerlendirmeler bölümünde ise kelime öbeklerinin birer sesli göstergeolduğu şekillerle gösterilmeye çalışılmıştır. Aynı bölümde bazı öbeklerdeki yönetenve yönetilen ilişkisi oluşum ağaçlarıyla gösterilmiştir. Ayrıca kelimelerin ve kelimeöbeklerinin aktarımı bölümünde kelimelerin ve kelime öbeklerinin cümlede türdeğiştirmeleri örneklerle açıklanmıştır.Sınıflandırma ve tespit, eserdeki sayfa numaraları ve satırlar göz önündebulundurularak yapılmıştır. İncelemede cümle bütünlüğüne olabildiğince dikkatedilmiştir. Öbeklerin kaçıncı sayfada ve satırda geçtiği cümle veya öbek sonlarındaayraç işareti içerisinde gösterilmiştir. Ancak hangi hikâyede geçtiğinin belirtilmesigereği duyulmamıştır. Çünkü incelenen eserin bütün sayfaları ve satırları özenlenumaralandırılmıştır.Tez, Gurbet Hikâyeleri'nin Semih Lûtfi Kitabevi tarafından 1940'tayayımlanmış ilk baskısı esas alınarak hazırlanmıştır. İncelemesi yapılan hikâyelerintamamı, bu baskıdan yapılmış kopyalar şeklinde sonuç bölümünden sonra yeralmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study includes the analyses of the word groups in Refik Halit Karay?sstories, Yara, Eskici, Testi, Fener, Zincir, Gözyaşı, Keklik, Akrep, Köpek, Lavrans,Fırat, Çıban, Kaçak, Hülle, İstanbul and Dişçi, in ?Gurbet Hikayeleri?.In this study, it is given priority to define one of the word groups which is inthe position of an element of the sentence. And latterly, if found in these definedword groups, sub-word groups are defined and indicated under the related title.While constructing this study, the word groups in Turkish are titled in sixmain groups as noun groups, adjective groups, adverb groups, verb groups,exclamation groups, and conjunction groups. The main reason of that separation isthe duty of group in the sentence and its function. In the classification of groups, ourmoving point is the duty of groups in the sentence rather than their constructionform.In the process of expression, the group which takes the role of noun is calledas noun group. In itself, the noun groups are examined under the titles of possessive?construction?s, adjective ?constructions?s, proper noun groups, title groups, noungroups with case affix, possessive noun groups, infinitive groups, participle groupsthat are used as noun in the sentence and reduplications which are used in thesentence as the function of noun.Adjective groups are word groups which form the stated groups of adjectiveconstructions by doing the duty of qualificative and determinative in the process ofexpression. This part is analyzed under the titles of adjective groups that are formedas adjective constructions, adjective groups which are formed by adjectivisation ofan adjective consruction with taking adjective derivational affix, possessive adjectivegroups, adjective groups with case affix, adjective groups that are formed by additednumeral group, groups that are constructed by the adjective that gains the meaning,adjective groups in the form of participle subordinate clause.Adverbial groups are defined as the ones that are used before the adjectives;stated by verb and verbalia and affect their meaning. In our study, these groups areanalyzed under the titles of preposition groups, gerund subordinate clause, groupswhich are consist of adverbs that are stated by another adverb and adjectives that arestated by an adverb, groups that are formed by a case affix or a possessive affix,adverbial groups that are formed as adjective construction, and reduplications thatare used as adverb in the sentence.Verb groups are analyzed under the titles of verb groups that are formed asnoun + finite auxiliary verb, verb groups that are formed as participle + finiteauxiliary verb, groups that are established with the ?-ip? affix of durative verbs thatare formed as gerund + finite auxiliary verb and the clichéd verb groups in the formof phrase.Conjunction groups and exclamation groups are explained in the last part ofthe study.In the part of evaluation, by shapes it was tried to show that one each of wordgroups are sound sign. In the same part, in some groups the connection of directorand that is directed are shown by stemma. Besides, in ?words? and word groups?transfer? part, change of kind in sentence is explained with examples.Classification and definition are made by considering the page numbers andthe lines. In the study, sentence unity is of high importance. The pages or the lineswhich the groups are used are stated in quotation marks at the end of the sentencesand groups. But we didn?t indicate in which story they take place. Because all thepages and lines of the analysed book are carefully numbered.The study is prepared due to the reliance on the first publish in 1940 bySemih Lûtfi Publishing. All the analyzed stories, as the copies taken from thispublish, are given after the conclusion part.
Benzer Tezler
- Refik Halit Karay'ın Gurbet Hikâyeleri adlı eseri üzerinde sözdizimi incelemesi
An analysis of syntax on Refik Halit Karay's Gurbet Hikayeleri
BİLAL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZKAN AYDOĞDU
- Refik Halit Karay'ın 'Eskici' adlı hikâyesinin kazanımlar ve dil seviyeleri bakımından incelenmesi
The examinaion/researching in languages degrees and learning outcomes of 'Eskici' story by Refik Halit Karay
VOLKAN FİDAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAkdeniz ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TÜLİN ARSEVEN
- Refik Halit Karay'ın memleket ve gurbet hikâyeleri'nin tema incelemesi
Theme review of Refik Halit Karay's stories of homeland and gurbet
MELİKE URHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıErzincan Binali Yıldırım ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK GÜRBÜZ
- 'Memleket Hikâyeleri' ve 'Gurbet Hikâyeleri'nin söz varlığı
The word existence of 'Memleket Hikâyeleri' and 'Gurbet Hikâyeleri'
GÜLŞEN ŞAHİN KARANFİL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERKAN HİRİK
- Refik Halit Karay'ın 'Memleket Hikayeleri' ve 'Gurbet Hikayeleri' adlı eserlerindeki cümle tipleri üzerinde bir inceleme
Başlık çevirisi yok
GAMAL MOUSSA