Türkistan'da eğitim (1865-1917) ve Çarlık Rusya'sının sosyo-politik açıdan eğitime yaklaşımı
Education in Turkestan: The socio-economic approach of the Tsarist Russia to education
- Tez No: 190893
- Danışmanlar: DOÇ.DR. TİMUR KOCAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 388
Özet
1865-1917 yılları arasında Türkistan Genel Askeri Valili indeki e itimindurumu ve Çarlık idaresinin bu bölgedeki e itim politikalarının incelendi itezimiz be bölümden olu maktadır.Giri bölümünde Rus i gali öncesinde Türkistan'ın içinde bulundu usiyasi, sosyal ve kültürel ortam incelenip, Rus i galinin nasıl gerçekle ti iortaya konulduktan sonra i galden sonra Çarlık Rusya'sının Türkistan'ın buparçasının nasıl Türkistan Genel Askeri Valili i ismi altında yeni bir idari birimolarak tesis etti i ortaya konulmu tur.Tezimin birinci bölümünde Türkistan Müslümanlarının yüzyıllardırsahip oldukları ananevi e itim kurumları olan mektep ve medreselerin i galarifesindeki durumları ortaya konulmaya çalı ıldı. Bu kurumlarındura anla mı ve kendi kendini yenileyemeyen yapıları vurgulanmı tır. Aynızamanda yine bu bölümde Türkistan'ın i gali esnasında Rusya'da gayrı Rushaklarla ilgili yeni yeni geli mekte olan e itim politikası anlatıldı.Tezimizin ikinci bölümünde TGAV'nin ilk valisi olan K. P. VonKaufman'ın e itim alanındaki ilk faaliyetleri ve e itim politikalarının temeliniolu turan görmezden gelme yakla ımını geli tirmesi incelendi. Rus idaresininkonargöçer ve yerle ik topluluklar üzerinde yürüttü ü e itim politikalarındakifarklılıklar üzerinde duruldu. Kaufman döneminde açılmı olan ö retimkurumları ba kanlı ı ve ö retmen okulu incelenerek e itim faaliyetleriüzerindeki etkileri anlatıldı.Tezimizin üçüncü bölümünde vali Rozenbah döneminde yeni bir projeolarak ortaya atılan ve 1917 devrimine kadar Rus idaresinin en büyükprojelerinden birisi olan Rus Yerli Okullarının kurulu ları, geli imleri ve etkileriincelendi. Ayrıca RYO sistemi üzerindeki tartı malar ve bu okullardakullanılan lminskiy metodunun yerine tabii-görsel metodun kullanılmayaba lanması da incelenmi tir. RYO projesine ve bütün Rus ilkö retimkurumlarına alternatif olarak Kırım'da 1883 yılında ortaya çıkan veTürkistan'a 1893 yılında gelen Yeni Usul Mektep sistemi, getirdi i yeniliklerve Türkistan'a etkisi de bu bölüm içinde incelendi. Ayrıca 1890-1895 yıllarıarasında sürdürülen ve Müslüman e itim kurumlarının denetimini amaçlayan3. rayon müfetti li i görevi ve neticeleri de ele alınmı tır. En son olarak daAndican ayaklanması ve bunun e itim politikalarına etkisi incelendi.Tezimin dördüncü bölümünde 1905 Rus inkılabının toplumda yarattı ıde i im ve bunun e itime etkisi incelendi. Bu etki neticesinde basın ve kitapne riyatının geli mesi ve bununda e itimi do rudan etkilemesi anlatıldı.Ayrıca 1908-1909 Palen komisyonun Türkistan'a etkisi ve bunun neticesindepolitikalarda meydana gelen de i iklikler ve 1917 devrimine kadar olan e itimfaaliyetleri de bu bölüm içinde incelendi.Tezimin be inci bölümünde Türkistan'daki e itim faaliyetlerinde vee itim politikaların da etkili olan ahısları ve faaliyetlerini incelemeye çalı ıldı.Sonuç bölümünde ise tezimizin konusu olan Türkistan'daki e itim veRus e itim politikalarının genel bir de erlendirilmesi yapıldı. Çarlık idaresininyürüttü ü politikaların ba arısı ve Türkistan'a etkisi ortaya konulmayaçalı ıldı.
Özet (Çeviri)
This thesis, in which we study the condition of educational service inTurkistan Military Governorship-General in between 1865-1917 and theeducational policies in this region, consists of five chapters.In the introduction, the political, social, and cultural setting of Turkistan beforethe Russian invasion is examined and the Russian invasion and how it tookplace is explained. Then, how the Tsarist Russia established a newadministrative unit called T.G.G.M. in this part of Turkistan is investigated.In the first chapter of the thesis, the pre-invasion situation of ?mektep?s and?medrese?s, traditional educational institutions Turkistan Muslims possessedfor centuries, is examined. These institutions? static and non-innovativestructure is emphasized. This chapter also describes the newly developingeducational policies regarding non-Russian people in Russia during theinvasion of Turkistan.In the second chapter, the initial activities of K. P. Von Kaufman, the firstgovernor general of TMGG, and the foundation of his approach of ignorancethat forms the basis of his educational policies are studied. The differencesbetween the education policies that were implemented by the Russiangovernment on nomadic and settled people were discussed. TheAdministration of Teaching Institutions and the School of Teaching, whichwere opened in the period of Kaufman, and their influence on educationalactivities are studied.The third chapter covers the foundation, development and the influences ofRussia Native Schools, which were put forward during the governor generalRosenbach as a new project and remained one of the biggest projects of theRussian government until 1917 revolution. Additionally, discussions over theRNS system and the natural-visual method that replaced the method ofIlminskiy were examined. The School System of New Method (Yeni UsulMektep), which emerged in Kırım in 1883, as an alternative to the RNSproject and all Russian elementary school institutions, and which wasbrought to Turkistan in 1893, the innovation it brought about and itsinfluences are also studied in this chapter. 3. Rayon inspectorships, whichwas carried out between 1890-1895 and aimed for the inspection ofeducational institutions and its consequences are discussed. Lastly theAndican rebellion and its effects on the education policies are examined.In the fourth chapter, changes that 1905 Russian Revolution generated in thesociety and its effects on education are investigated. Development of thepress and book publications as a result of this effect and its impacts oneducation, in turn, are examined. The effects of 1908-1909 Palencommission on Turkistan, consequent changes in policies, educationactivities that took place until 1917 revolution are also examined in thischapter.The fifth chapter investigates the people who were effective in educationactivities and policies as well as their activities.In the last chapter, a general evaluation of education in Turkistan andRussian education policies is done. The success of the policies implementedby the Tsar?s government and its effects on Turkistan are discussed.
Benzer Tezler
- Türkiye - Doğu Türkistan ilişkileri (1923-2009)
Turkey – East Turkestan relations (1923-2009)
TANER ULUS
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. VARİS ÇAKAN
- Türkistan'da Cedidcilik hareketi ve bunun Türkiye ile münasebeti
Movement of Jadidism in Türkistan and its relations with Turkey
DARHAN KYDYRALİYEV
- Çarlık Döneminde Türkistan'da fikir akımları
Intellectual trends in Turkestan during Tsarist Period
EBUBEKİR GÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KONURALP ERCİLASUN
- 19.yüzyılda Çarlık Rusya'sının Türkistan coğrafyasında eğitim ve kültür politikaları
Tsarist Russia's education and culture policies in Turkistan region in 19. century
SALİH BAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihKastamonu ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SEVDA ÖZKAYA SOFU
- Alaş Hareketi ve Azerbaycan Milli Hareketi, karşılaştırmalı inceleme
The Alash Movement and Azerbaijan National Movement: The comparative analysis
AHMAD HASANOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜLJANAT KURMANGALIYEVA ERCİLASUN