Geri Dön

Manisa yöresinde demir eksikliği anemi prevalansı ve demir eksikliği anemisinde tarama testi olarak rutin hemogram, RDW ve ferritinin kullanımı

The prevalance of iron deficieny anemia in Manisa and using of hemogram, RDW and ferritin for searcing of iron deficiency anemia

PDF İndir

  1. Tez No: 192217
  2. Yazar: VİLDAN ÜRK TAŞYENEN
  3. Danışmanlar: PROF.DR. ALİ ONAĞ
  4. Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
  5. Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2006
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Celal Bayar Üniversitesi
  10. Enstitü: Tıp Fakültesi
  11. Ana Bilim Dalı: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 75

Özet

T.C.CELAL BAYAR ÜN VERS TES TIP FAKÜLTESÇOCUK SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ANAB L M DALIMAN SA YÖRES NDE DEM R EKS KL Ğ ANEM PREVALANSIVE DEM R EKS KL Ğ ANEM S NDE TARAMA TEST OLARAKRUT N HEMOGRAM, RDW VE FERR T N N KULLANIMIUZMANLIK TEZDr. Vildan ÜRK TAŞYENENTez DanışmanıProf. Dr. Ali ONAĞManisa, 2006ÖNSÖZUzmanlık eğitimim boyunca emeği geçen başta Ana Bilim DalıBaşkanımız olmak üzere olmak üzere, bizlere pediatrist olmanın güzelliğini veayrıcalığını aşılayan, çalışmalarıyla bilimselliğimizi aktif kılan tüm ÇocukSağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyelerine, tezimin seçimi,yürütülmesi ve şekillenmesinde çok değerli destek ve katkılarını gördüğümProf. Dr. Ali ONAĞ'a, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı'ndan Uzm. Dr. BeyhanCENG Z ÖZYURT'a, kan örneklerinin toplanmasında özveri ile çalışan ÇocukSağlığı ve Hastalıkları Başhemşiresi Neşe AYDIN'a, laboratuar çalışmalarıaşamasında yardımlarını esirgemeyen laborant arkadaşlara, birlikteçalışmaktan zevk ve onur duyduğum uzmanlarım, asistan arkadaşlarım veklinik çalışanlarına teşekkür ederim.Hayatımın her evresinde sevgi ve desteklerini hiçbir zaman esirgemeyenanneme, babama, kardeşlerime ve eşim Önder Taşyenen'e ayrıca teşekkürederim.SaygılarımlaMart-2006Dr.Vildan ÜRK TAŞYENENÇ NDEK LERKISALTMALAR ………………………………………………. II.II. TABLO ve ŞEK LLER ………………………………………..2.1. Tablo Dizini ………………………………………………. II2.2. Şekiller Dizini ……………………………………………. IIIIII.G R Ş VE AMAÇ â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦. 1IV.GENEL B LG LER …………………………………………………. 24.1. Demir ………………………………………………………. 24.2.Demir Eksikliği ve Demir Eksikliği Anemisi …………….. 64.3.Demir Eksikliği Nedenleri ………………………………… 74.4.Nutrisyonel Demir Eksikliği Anemisi ……………………. 84.5. Demir Eksikliğinde Klinik Tanı ………………………….. 94.6. Laboratuar Testleri ve Tanı …………………………….. 114.7. Tedavi …………………………………………………….. 16V.AMAÇ â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦â€¦ 19VI.GEREÇ VE YÖNTEM ……………………………………………… 206.1.Evren ve Örneklem ……………………………………….. 206.2.Veri Toplama ………………………………………………. 216.3.Ölçüm ve Değerlendirme ………………………………… 226.4. statistikler …………………………………………………. 23VII.BULGULAR ………………………………………………………..24VIII.TARTIŞMA ……………………………………………………….. 41IX.SONUÇLAR ……………………………………………………….. 49X.ÖZET…………………………………………………………………. 51XI.SUMMARY ………………………………………………………….54XII.KAYNAKLAR ……………………………………………………… 57XIII.EKLER ………………………………………………………………13.1.Etik Kurul Onay Yazısı ………………………………….. 6713.2.Milli Eğitim Bakanlığı'nın Onay Yazısı ………………… 6813.3.Bilgilendirilmiş Onay Formu …………………………… 6913.4.Anket ………………………………………………………. 70I.KISALTMALARDBK (SIBC): Demir bağlama kapasitesiDEA (IDA) : Demir eksikliği anemisiFe : Demir (serum demiri)Hb : HemoglobinHct : HematokritMAO : MonoaminooksidazMCH : Ortalama eritrosit hemoglobiniMCHC : Ortalama eritrosit hemoglobin konsantrasyonuMVC : Ortalama eritrosit hacmiNPD : Negatif prediktif değerPPD : Pozitif prediktif değerRBC : Eritrosit sayısıRDW : Red cell distribution widthRES : Retiküloendotelyal sistemSTfR : Solubl transferin reseptörüTT :Talasemi taşıyıcısıTS : Transferin saturasyonuWHO :Dünya sağlık organizasyonu2.1. TABLO D Z NTablo 1: Fe ve DBK ile hipokrom mikrositer anemilerin ayırıcı tanısı.Tablo 2: Demir eksikliğinde birbirini izleyen evreler.Tablo 3: Çalışmaya alınan çocukların okul ve sınıflarının dağılımları.Tablo 4: Hematolojik parametrelerden sadece Hb13'ün DEA tanısı konulmasındaki yeri.Tablo 21: Tek başına RDW >16'nın DEA tanısı konulmasındaki yeri.Tablo 22: DEA ile bazı sosyodemografik özelliklerin karşılaştırılması.Tablo 23: DEA saptanan çocukların sosyodemografik özelliklerinin dağılımı.Tablo 24: DEA saptanan çocukların hematolojik parametrelerinin dağılımı.2.2. ŞEK LLER D Z NŞekil 1: Manisa il merkezindeki 7-1 yaş arası çocukların Hb değerlerinindağılımı.Şekil 2a: 7-11 yaş arası erkek çocukların Hb değerlerinin dağılımı.Şekil 2b: 7-11 yaş arası kız çocuklarının Hb değerlerinin dağılımı.Şekil 3: Manisa il merkezindeki 7-11 yaş arasındaki erkek ve kızçocuklarının boy persentil dağılımları.Şekil 4: Manisa il merkezindeki 7-11 yaş arasındaki erkek ve kızçocuklarının kilo persentil dağılımları.III.G R Ş VE AMAÇDemir eksikliği dünyada yaygın olarak karşılaşılan bir problemdir vetoplumların refah seviyesi ile orantılı olarak görülme sıklığı değişmektedir.Demir eksikliği gelişmekte olan ülkeler açısından önemli bir morbidite(1,2)nedenidir. Ortaya çıkan semptomlar dokuların oksijen gereksinimi iledokulara sağlanan oksijen miktarının dengesizliğine bağlı olarak izlenebildiğigibi, vücutta birçok metabolik ve enzimatik olaylarda da yer alan demirineksikliğine bağlı olarak ta görülmektedir. Çocukluk çağında büyümenin vegelişmenin devam ediyor olması özellikle belli yaş gruplarında (büyümeninhızlı olduğu dönemler, kız çocuklarda ergenlikteki fizyolojik kayıplar) demiregereksinimde artış gözlenmesi nedeniyle demir eksikliği ile sık olarak(3)karşılaşılmaktadır. Bu nedenle demir eksikliği, demir eksikliği anemisi vetedavisi pediatrinin temel konularından biri olmaya devam etmektedir.Toplumda sık karşılaşılan bir problem olması nedeni ile tarama testi olarakhem ucuz, hem kolay hem de güvenilir testlerin uygulanması gerekmektedir.Demir eksikliğine yol açan nedenlerin ortadan kaldırılması ile birlikte demireksikliğinin tedavisi kolay olmaktadır.IV.GENEL B LG LER4.1.DemirDemir dünya üzerinde silikon, oksijen ve alüminyumdan sonra en sıkbulunan dördüncü elementtir. Ancak doğada üç değerlikli ferrik oksit, ferrikhidroksit ve polimerik formdadır. Doğadaki bu üç değerlikli demirin kullanımıiçin solubilize olmaları şarttır. Demir, tüm canlılar için biyolojik öneme sahipvazgeçilmez bir element olmakla beraber, ancak eser miktarda canlıorganizmalarda bulunmaktadır. Demir, insan vücudunda ise ferröz (Fe++) veferrik (+++) halde bulunur (4).Bazı metabolik ve enzimatik olaylarda ana rol oynayan demirin varlığıbüyüme için zorunludur. Demir hemoglobin sentezi (kan volümününgenişlemesi ve dokulara oksijen taşınabilmesi), myoglobin sentezi (kaskütlesinin büyümesi), demir içeren enzimlerin senteziyle, ferritin vehemosiderin şeklinde demir depolarının idamesi için gereklidir.Fonksiyonel demir kompartmanında en büyük payı Hb almıştır.Çocuklarda vücuttaki demirin %65'i hemoglobinde bulunur. Hemoglobindeki(5)demirin fonksiyonu dokulara oksijen taşımaktır . Vücuttaki demirin %10'umyoglobinde bulunur ve kas kontraksiyonu sırasında oksijenizasyonu sağlar.nsan vücudunda hemoglobin ve myoglobin dışında demir içeren başlıcaproteinler sitokromlar, sitokrom oksidaz, homogentisik oksidaz, peroksidaz vekatalazlardır.Total demir ihtiyacı kişilerin yaşına, cinsiyetine ve içinde bulunduğufizyolojik koşullara bağlı olarak 1-4 mg/gün olarak değişmektedir. Dengeli birdiyette günlük 10-20 mg demir bulunmakta ise de, bunun ancak %5-10'uemilip dolaşıma nakledilmektedir.(6) Karışık diyetin 1000 kalorisi ile genellikle6 mg demir sağlanır. Ancak süt çocukluğu dönemi bunun dışındadır. Annesütü 0.3-1.2 mg/l, inek sütü 0.3-0.6 mg/l demir içerirler ve 1000 kalorilik(7-8)diyette 0.75-1.5 mg'lık demir verirler . Bununla beraber anne sütündekidemirin %50'sinin inek sütündeki demirin ise %10'unun emildiği bilinmektedir.Demir vücuda ağız yolu ile hem demiri ve inorganik non-hem demiri şeklindealınır. Hem demiri non-hem demirinden farklı olarak intraluminal faktörlerdendaha az etkilenir(9). Demir emiliminin büyük bölümü ince barsakların üstkısmından absorbe edilir. Mideden eser miktarda demir emilimi dışında(10). Ancak ister Fe++ ister Fe+++ olsun, gastrik sekresyonlaremilim olmazdemiri çözerek Fe++ formuna redükte eder ve diğer maddelerle solublekompleksler oluşturmasına zemin hazırlar. Absorbe edilen demir miktarısadece kaybedilen demir miktarı kadardır. Eğer absorbe edilen demir miktarıfazla ise demir yüklenmesi meydana gelir. Erişkin bir erkekte Hb yapımı içingerekli demirin yalnızca %5'i diyetle alınır, %95'i ise eritrosit parçalanmasıylageri döner. Buna karşılık çocukta kan volümünün hızla genişlemesi nedeniylediyetle alınması gereken demir oranı %30 geriye dönen demir ise %70'dir(6,11).Demirin absorbsiyonu:-Demirin kullanılabilirliğine,-Demir form ve miktarlarına,-Diyetin kompozisyonuna,-Gastrointestinal faktörlere bağlıdır.Hem demiri hayvansal kaynaklıdır, diyetin küçük bir porsiyonunu teşkileder ve absorbsiyonu yükseltir (%20-30 veya daha fazla). Diyetteki demirin%90 dan fazlası non-hem demiridir. Emilimi, intraluminal emilimi azaltıcı (fitat,tannat, kalsiyuım fosfat) ve arttırıcı faktörler (aminoasit, askorbik asit)(6,10)arasındaki denge tarafından ayarlanır ve etkilenir . Non-hem demirinkullanılabilirliği %5 dir. norganik non-hem ferrik demir (Fe+++) gastrik sıvıdabulunan HCl ve organik asitler aracılığı ile bağlı bulunduğu bileşiklerdenayrılır. Serbest hale geçen ferrik demir, asit pH'da askorbik asit, sülfidrilgrupları, fruktoz, sitrik asit ve enzimler ile şelat oluşturarak mukozal hücrelerenakledilir. norganik non-hem ferröz demir (Fe++) hafif alkali pH'da çözülebilir.Ligandlarla şelat oluşturur. Hem demiri ise daha kolay absorbe olur. Demirferröz formda çok kolaylıkla absorbe edilir. Ancak diyetteki demirin büyük(10)kısmı ferrik formundadır . Diyetle alınan ve şelatlara bağlanan inorganikdemir henüz aydınlatılmamış bir mekanizma ile özel nakledicilerle mukozalhücreler içine girer ve derhal ferrik hale yükseltilir. Mukozal hücrelerde birintrasellüler demir taşıyıcısı bulunur. Demirin bir kısmı bu taşıyıcı ilemitokondriuma götürülür. Burada demir sülfür ve diğer demir içeren solunumzinciri bileşenlerine döndürülür. Yine aynı taşıyıcı molekül , geri kalan demirimukoza hücreleri içerisindeki apoferritin'e ve plazmada demir taşıyan proteinolan transferin'e taksim eder. Diğer birçok dokularda da bulunan apoferritindemir ile birleşerek ferritin'i oluşturur. Demir ya doğrudan sirkülasyona geçer(12)veya hücre içinde ferritin şeklinde depo edilir . Eğer demir ihtiyacıyüksekse, mukozal hücreye giren demirin büyük fraksiyonu hızla 1-2dakikalık bir zaman içinde sirkülasyona geçer. Eğer demir depoları dolu ise,mukozal hücreye gittikçe artan olaylarda giren demir ferritin şeklindedepolanır ve sekestre olan hücrelerde 3-4 gün sonra vücuttan atılır. nsanvücut demir konsantrasyonunun sabit kalmasında gastrointestinal mukozanınrolü uzun zamandan beri bilinmektedir. Radyoizotopik ölçümler uygulamaalanına girdikten sonra bu görüşlerin doğru olduğu anlaşılmıştır. nsandaizotopik çalışmalara göre ilerlemiş demir eksikliğinde günlük kayıp yaklaşık0,5 mg kadar azalabilir ve demir birikimi durumunda ise 1.5 mg/gün kadar daartabilir. Bazal demir emilimi 1 mg/gün'dür. Demir birikiminde emilim %50azalırken demir eksikliğinde 3-5 mg/gün arasında artış gösterir (13) Yapılan birçalışmada, demirin mukoza kapillerler arası naklini düzenleyenin mukozalhücreler tarfından sentezlenen apoferritin olduğu, kişinin demiregereksiniminin azlığı halinde fazla miktarda sentezlendiği, ferritin halindedepolandığı, kapillerlere geçişin azaldığı savunulmaktadır. Demiregereksiniminin yüksek olduğu hallerde ise apoferritin sentezi azalmakta,(14)kapillerlere nakil artmaktadır . Apotransferrin seviyesinin de demirinmukoza hücrelerine naklinin düzenlenmesinde rol oynadığı, hatta dolaylıolarak transferrin sentez hızı ve sonuçta da serum transferrin(15)konsantrasyonu üzerine anlamlı bir etki oluşturduğu savunulmaktadır .Bununla beraber yapılan bazı çalışmalarda tüm transferrin moleküllerinindemir ile doyurulmasının mukozadan plazmaya demir naklini azaltmadığı(16)belirtilmektedir . Bu sebepten serum transferritinin, demir düzeyini vehücrelere naklini kontrol eden tek faktör olmadığı, plazma demirdönüşümünün de rolünün olduğu desteklenmektedir. Demir, barsak mukozahücrelerinden dolaşıma Fe++ şeklinde nakledilebilmektedir. Hücre içindeindirgenme olayı meydana gelmektedir. Bu durum NAD ve FAD veya FMNkoenzimlerinin aktive ettiği ferritin redüktaz enzimi aracılığı ile gerçekleşebilir.Fe++ halinde mukozal hücreyi terk eden demirin transferrine bağlanabilmesiiçin yükseltgenmesi gerekmektedir. Bu reaksiyonda da ferroksidaz görevalmaktadır. Fe+++ apotransferrin ile transferrine dönüştürülmekte ve dokularataşınmaktadır. Bu iş için de bikarbonat anyonunu ihtiyaç vardır. Vücuttademir depoları özellikle karaciğer, dalak ve kemik iliğinde bulunmaktadır.Karaciğerde ferritinin büyük bir bölümü parankimal hücreler içerisinde, kemikiliği ve dalakta mononükleer fagositik hücreler içerisinde yer almaktadır.Hepatositler içerisindeki demir plazmadaki transferrinden, Kupffer hücrelerive mononükleer fagositik hücreler içerisindeki depo demiri ise çoğunluklaeritrositlerin yıkımından sağlanmaktadır. Ferritin hücre dışında dolaşımda dabulunmaktadır. Aşırı demir yüklenmesi durumunda lysosomalmemebranlardaki ferritin molekülleri %50 demir içeren depozitler alindetoplanabilirler. Bu depozitlere hemosiderin denir. Bu durumda apoferritinsentezi, maksimumu hıza erişmektedir (13).Demirin normal diyette günlük emilimi 1 mg dolaylarındayken, günlükdemir kaybı da hemen hemen buna eşittir. Organizma demir konusunda sonderece cimridir. Bir kan kaybı olmadığı sürece, demir ancak tırnak, saç ve(17)deskuame epitel hücreleri ile yitirilir . Kadınlarda, reprodüktif çağda,menstrüasyonlara bağlı olarak günlük kayıp 1.5-2 mg'ı bulur. Çocuklardanormal demir kayıpları küçük ve oldukça sabit miktarlardadır. Bu kayıplarınüçte ikisi barsak mukozasından hücre eksfoliasyonu, geri kalanı dadeskuame deri ve üriner sistem hücreleriyle olur. Normal süt çocuğunda(18)demir kaybı ortalama 20µg/kg/gün'dür . Buna karşılık gastrointestinalsistemden gizli kanama sonucu kayıplar1-2 mg/gün olabilir. Bu tür kanamalarsüt çocuklarında ağır ishallerde olabileceği gibi inek sütü ile beslenmelerdekarşımıza çıkmaktadır. Ayrıca kronik aspirin alımında çocukluk çağındaintestinal kan kaybına neden olan faktörlerden biridir (19).4.2.Demir Eksikliği ve Demir Eksikliği AnemisiGenelde ?demir eksikliği? ve ?demir eksikliği anemisi? kavramlarıkarıştırılmaktadır. Anemi gelişmeden de demir eksikliğinden söz edilebilir.Herhangi bir kişide demir statusunun ortaya konulması için öncelikle depodemirin durumu aydınlatılmalıdır. Organizmada demir depolanan organlarkaraciğer, dalak ve kemik iliği ile diğer bölgelerdeki RES'tir(13). Vücudundemir ihtiyacı olduğunda öncelikle depolardan demir mobilizasyonu beklenir.(20)En erken fazda depo demirinde azalma görülür . Bu dönem, kemik iliği veretiküloendotelyal hücrelerde demir granüllerinde azalmanın gösterilmesi ilesaptanır. Depo demiri; hemosiderin ve ferritinin prusya mavisi ileboyanmasıyla tespit edilebilir. Demir depolarında belli bir düzeyin üstünderezerve olması durumunda demir eksikliğinden söz edilemez. Demir eksikliği(20)durumunda deponun tamamen tükenmesi söz konusudur . Bu dönemibelirlemede kemik iliği granüllerine bakılması yerine ferritin düzeyinin(20)ölçülmesi daha kolay ve güvenilir bir yöntem olarak kullanılmaktadır .Kemik iliğinde depo demirin kaybolduğu tek anemi demir eksikliği anemisidir.Serum ferritinin 1 mikrogramı ilikteki demir deposunun 10 mg'ına karşılıkgeldiği için azalmış serum ferritininin tespiti ilikteki depo demiri hakkında çokdeğerli bilgi verir. Ancak, serum ferritini akut faz reaktanı olarak kronikenflamasyon gösteren hastalarda, neoplastik ve hepatik yetmezlikli(13,20)hastalarda artmış bulunabilir . Diğer yönlerden sağlıklı bir kişide serumferritini 40 mg/dl)3- Serum ferritininde azalma4- Serum demirinde azalmaa) Serum demir bağlama kapasitesinde artmab) Transferin saturasyonunda azalma (< %16)5- Terapötik demir tedavisine cevapa) Tedaviyi takiben 7-10 gün arası retikülositoz(Hb > 8 gr/dl üstünde ise görülmeyebilir)b) Retikülositozu takiben Hb de 0.25-0.4 gr/dl/gün ve Hkt'de %1/gün artışolması.6-Kemik iliğinde demir içeren eritroblast sayısının demir boyama ileincelenmesi, bu hücrelerde azalma veya yokluk.Eritrosit Sayısı (RBC)Eritrosit sayısı demir eksikliği anemisi gelişim sürecinde uzun sürenormal sınırlarda bulunur. Ancak aneminin ilerlediği durumlarda azalır (< 5milyon) (44).Ortalama Eritrosit Hemoglobini (MCH) ve Ortalama ErtirositHemoglobin Konsantrasyonu (MCHC)Hipokrom mikrositer bir anemi olan demir eksikliğinde her iki değerdedüşük bulunur. Hipokromiyi gösteren markırlardır. MCH normal düzeyi 27-34pg arasındadır, MCHC ise demir eksikliğinde < %30'dur (44)Ortalama Eritrosit Volümü (MCV)Demir eksikliği gelişim süreci öncesi en son bozulan ve tedavi sonrasıda en geç düzelen parametre olduğunda büyük önem taşır. Mikrositozgöstergesidir. Hafif mikrositoz enfeksiyon anemisinde de görülebilir. AncakMCV < 70 ise talasemi taşıyıcılığı da ekarte edilebilmişse demir eksikliğiaçısından çok değerli, bir veridir. Erişkinlerde normal MCV=80-90arasındadır. 2 yaşın altındaki çocuklarda 14 ise demir eksikliği lehinedir. Buparametre için her hangi bir hesaplama yapmak gerekmez. Otomatiksayıcılar tarafından hesaplanmaktadır (44).Serum Demiri (Fe), Demir Bağlama Kapasitesi (DBK) veTransferin Saturasyonu (TS)Fonksiyonel açıdan demir eksikliğinin gösterilmesi için çok önemlitestlerdir. Ancak serum demiri tanı için yeterli olmamaktadır. Serum demiriyanında DBK de test amacı ile mutlaka istenmelidir. DBK; transferrininbağlayabileceği demirin göstergesidir. Normalde transferrinin 1/3'ü demirbağlarken, yani 300 mcg/dl'lik kapasitesinin yaklaşık 100 mcg/dl'sinibağlarken demir eksikliği durumunda bu kapasitenin çok artması önem taşır.Trasferrin ise nefelometrik olarak direkt olarak ölçülebilmekle birlikte günlükpratikte Fe ve DBK ölçümlerinin oranlaması kullanılmaktadır. Transferrinsaturasyonu TS=Fe/DBK x100 formulü ile hesaplanabilir. Oran < 16 ise demireksikliği düşünülür. Oran < 12 ise ağır tipte bir demir eksikliği söz konusudur(13,45). Tanısal seçiciliğinin artması için DBK > 400 olasına dikkat edilmelidir.Hipokrom mikrositer tipte anemilerin ayırıcı tanısında Fe ve DBK değerlerikolaylıkla kullanılmaktadır.Tablo 1: Fe ve DBK ile hipokrom mikrositer anemilerin ayırıcı tanısı.Anemi Tipi Fe DBK TS FerritinDemir Eksikliği Anemisi ↓ ↑ ↓ ↓Enfeksiyon Anemisi ↓ ↓ ↓ ↑Sideroblastik Anemi Değişken Değişken↑ ↓N N N NTalasemi TaşıyıcısıEritrosit ProtoporfiriniBasit bir yöntem olan hematoflorometre ile bir damla kanla birkaçdakikada ölçülebilir. Çinko protoporfirin ölçümü kullanılır. Diyetten etkilenmez.(13,45)Hücre içi demir durumunu yansıtması açısından değerlidir Ancakkurşun zehirlenmesinde ve Hb sentezindeki bazı akkiz defektlerde depatolojik olası nedeniyle spesifik bir test değildir. Kronik hastalık anemisindende etkilenmesi değerini düşürmektedir. Toplumsal taramalarda kullanılan(29)ancak günlük pratikte tercih edilmeyen bir testtir . Talasemi ayırıcıtanısında daha sık tercih edilmektedir. Talasemide normaldir.Ferritin3000 civarında (Fe+++) değerli demir atomu ferritin şeklinde hücreiçinde depo edilmektedir. htiyaç halinde hızla solubl olması önemli birözelliğidir. Depo demirini indirekt olarak gösteren çok önemli bir göstergedir(29). Sağlıklı görünen kişilerde ?latent demir eksikliğini? gösterebilir, toplumsalçalışmalarda demir depolarının araştırılmasında ve demir eksikliğianemisinde tanı amacıyla kullanılabilmektedir (20).Depolarda az da olsa demir olduğunun gösterilmesi demir eksikliğini ekartetemek açısından önem taşır. Ancak ferritin düzeyinin demir eksikliği dışındaenfeksiyöz, enflamatuvar, kanseröz durumlarda ve karaciğer hastalıklarında(13,20)da yükselmesi işi zorlaştırmaktadır . Yani ferritin değeri demireksikliğinden bağımsız bir parametredir. Erişkin erkekler açısındanbakıldığında serum ferritini çok değerli bir parametredir. Çünkü erkekerişkinlerin demir rezervleri oldukça geniştir. Ancak demir eksikliğinin yaygınolduğu toplumlarda serum feritini özellikle çocuklarda ve gebelerde daha azbir değer taşıyacaktır. Zira depo demiri sınırda ve çok değişken bir yapıdadır(20).Laboratuvar düzeyi olarak erişkinler için < 20 ng/ml sınır olarak kabuledilirken, çocuklarda alt sınır 10 ng/ml'dir. Feritin seviyesinin düşüklüğüsınırda olan ve yeni başlayan bir demir eksikliğini yansıtabileceği gibi bazende demir eksikliğini ciddiyetini yansıtma düzeyi açısından yetersizkalabilmektedir.Kemik iliği ncelemesiÇocuklar açısından bakıldığında tanı için kesinlikle gerekli olmayaninvaziv bir prosedürdür, ancak ayırıcı tanı güçlükleri çekilen erişkinlerde(13)yardımcı olabilir . Buradaki yaklaşım kemik iliği yaymasının Prusyamavisiyle boyanarak hücrelerdeki ferritin ve hemosiderin varlığınıngösterilmesidir. Bu boyama yapıldıktan sonra kemik iliği skorlanarakdeğerlendirilir. Bu skorlama; kemik iliğinde hiç demir yoksa 0, az miktardademir varsa +1, yama tarzında demir varsa +2, yama tarzından yaygındağılıma gidiş gösteriyorsa +3, yaygın demir boyanması izleniyorsa +4, aşırıdemir depolanması izleniyorsa +5 şeklinde yapılır. Hemosiderin demir(13)metabolizmasının son ürünü olup solubl olmaması ile ferritinden ayrılır .Demir aşırı yüklenmesinde yani hemosiderozda ön planda görülür.Çocuklarda, özellikle süt çocuklarında kemik iliğinde yeterince hemosiderinyoktur. Bu nedenle tanıda yardımcı olması beklenmemelidir (31,46).Solubl Transferrin Reseptörü (sTfR)Son yıllarda demir eksikliğinin erken saptanmasında en popüler testolduğu söylenebilir. Ancak ELISA yöntemi işle gerçekleştirilebilen zor vepahalı bir test olması; yaygınlaşmasını, rutinde kullanılmasını engellemekteve daha çok akademik çalışmalarda tercih edilen bir test olması sonucunuyaratmaktadır. Yukarıda sayılan parametrelerden hepsi demirin fonksiyonelözelliğini göstermekle birlikte, demir eksikliğinin enfeksiyon anemisindenayırıcı tanısında yardımcı olamamaktadır. Özellikle erişkinlerde demireksikliğinin diğer ciddi tablolardan ve enfeksiyon anemisinden ayırtedilebilmesi için sTfR testi önem taşımaktadır. Ancak hemolitik anemilerde de(13,47)arttığı için çocukluk çağındaki ayırıcı tanı değeri azdır . Demirin emilmesonrası transferrin ile taşınarak Hb sentezi için gereken yere yani intrasellülerortama ulaşması için bu reseptörler gereklidir. Demir eksikliği durumunda?up-regülasyon? ile sayıları önemli oranda artmaktadır. Söz konusureseptörlerin bulunduğu hücreler ise Hb sentezinin yapıldığı kırmızı seri anahücreleridir. Bildirilen normal düzeyler sağlıklı erişkinlerde yaklaşık 5-8mg/l'dir. Demir eksikliğinde yüksek oran sTfR; kronik enfeksiyon anemisinde(45,48,49)normale yakın olup artmamıştır . Görüldüğü üzere ferritinden farklıolarak sTfR enflamatuar olaylardan etkilenmemektedir.Tablo 2: Demir Eksikliğinde Birbirini zleyen Evreler.Normal Depo Fe Fe Eksik Fe EksikliğiAzalma Eritropoez AnemisiKemik liği (Depo 2-3+ 0-1+ 0 0Fe)360 390 410TDBK (µg/dl) 330±30Plazma Ferritini 12g/dl)yükseltilmesidir. Bu düzeye ulaştıktan sonra tedavi kesilmeli ve 1-2 mg/kgdozda 2-3 ay daha sürecek bir idame tedavisi şeklinde devam edilmelidir.Oral demir preparatları olarak 2 ve 3 değerli demir içeren çeşitli ilaçlarmevcuttur.Yurdumuzda yapılan birçok çalışmada 2 veya 3 değerlikli demirpreparatlarının etkinlik açısından birbirlerine üstünlükleri kanıtlanmamıştır(55,56). Parenteral demir tedavisi ancak ağızdan alınan demirin absorbsiyonumalabsorbsiyon nedeniyle bozuk olursa, demire karşı gastrointestinaltahammülsüzlük varsa, regional enteritis, ülseratif kolit gibi hastalıklardaağızdan verilen demir hastalığın semptomlarını şiddetlendiriyorsaintramüsküler veya intravenöz olarak uygulanabilir.Kronik olaylarda hastanın Hb düzeyi

Özet (Çeviri)

XI.SUMMARYThe Prevalance Of Iron Deficieny Anemia In Manisa And Using Of Hemogram,RDW and Ferritin For Searcing Of Iron Deficiency AnemiaVildan ÜRK TAŞYENEN, MDIron deficiency anemia is one of the commen health problems duringchildhood. This study was planned to estimate the prevalance of the iron deficiencyanemia in schoolage children and to evaluate the results of hemogram, RDW andferritin levels for diagnosing iron deficiency anemia.Children between 7-11 years of age living in Manisa were selected for thisstudy. Students going to 1st-5th classas of primary school during 2004-2005 weresupposed as study population. 848 of them, 437 boys and 411 girls, were selectedrandomly. Formal permission was taken from The Ministry of Education, schoolmanagers and all families. A questionnaire related with sociodemographic propertieswas applied, anthropometric measurements were done and school performance ofchildren was evaluated by their teacher. Blood for hemogram, ferritin serum iron andiron binding capacity was taken from all children by children nurses with supervisionof pediatrist. Serum samples were studied at Celal Bayar University.Results were statistically analyzed by student t test, pearson correlationanalysis, anova variation analysis and chi square test. Results were accepted assignificant when the p value lower than 0,05.Sociodemographic properties of children; 57% fathers were educated fromprimary school, 4,9% were not literate, 59,6% mothers were educated from primaryschool, 16,3% were not literate. 84,1% mothers were house wife. 40,8% of familieswere living as 4 person at their home. When their nutritional status were evaluated,most of them pay attention to their meals and 76,1% have eaten red meat for 1-2days of week minimally. The lenght and weight persentile of children were between25-75p in 51,4% and 46,7% respectively.Mean values of hemoglobin, hematocrit and ferritin was 12,7±0,7g/dl, 38±2,7%and 32,9±21,7 ng/ml respectively. These results were not different significantlybetween boys and girls except MCV and SIBC that were higher in girls (p

Benzer Tezler

  1. Tez No

    510084

    Yöresinde yetiştirilen zeytin çeşitlerinin pomolojik ve biyokimyasal olarak incelenmesi

    Pomological and biochemical characteristics in local olive CVS grown in the its origin

    GÜLER DEMİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    ZiraatAnkara Üniversitesi

    Bahçe Bitkileri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MÜCAHİT TAHA ÖZKAYA

  2. Tez No

    38949

    Çaldağı (Turgutlu-Manisa) demir-nikel-kobalt cevherleşmesinin jeolojik, jenetik incelenmesi ve değerlendirilmesi

    The Genetic studies and the exploration of iron-nickel-cobalt mineralisation in Çaldağı (Turgutlu-Manisa)

    MEHMET YILDIZ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    Jeoloji MühendisliğiSelçuk Üniversitesi

    PROF.DR. AHMET AYHAN

  3. Tez No

    27804

    Türkiye'de domates salçası üretim ve ihracatının genel durumu ve 1987-1991 döneminde Ege ve Marmara bölgesinde seçilmiş bazı salça üreticisi işletmelerinin incelenmesi

    Başlık çevirisi yok

    İLKAY ELKIR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1993

    ZiraatEge Üniversitesi

    Tarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ALİ RIZA KARACA

  4. Tez No

    792141

    Lateritik nikel cevherlerinin asit liçi koşullarının araştırılması

    Investigation of acid leaching parameters of lateritic nickel ores

    FURKAN OKAN US

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Maden Mühendisliği ve MadencilikDokuz Eylül Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDULLAH SEYRANKAYA

  5. Tez No

    276531

    Gördes zeolitlerinin hammaddesel özelliklerinin incelenmesi ve değişik sektörlerde kullanılabilirliğinin araştırılması

    Investigation of the raw material properties of Gördes zeolite ores and searching their useability in different sectors

    ÖYKÜ BİLGİN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Maden Mühendisliği ve MadencilikDokuz Eylül Üniversitesi

    Maden Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. UĞUR KÖKTÜRK

Geri Dön