Integrating model bases with data bases in the design of decision support systems
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 19511
- Danışmanlar: DOÇ.DR. NÜKET YETİŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1991
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 95
Özet
ÖZET Son on yılda, özellikle karar süreci sırasında kullanılmak üzere tasarlanan, Bilgisayar Destekli Sistemlerine karşı, ilginin büyük ölçüde arttığı gözlenmiştir. Bu ilgi bilhassa, yönetim bilimlerin son zamanlarda geliştirdiği tekniklerin kullanımında karşılaşılan zorluklar neden ile, doğal olarak artmıştır. Karar verme süreçlerinde gereken uzmanlıkla, kullanıcıların sınırlı tecrübeleri arasında köprü vazifesi gören bu sistemler, bilgisayar bilimleri yazılım pazarlarında görülmeye ve kabul edilmeye devam etmektedir. Karar Destek Sistemlerin tasarımında kullanılmak üzere, bu çalışmada her kuruluşta mevcut olan veri tabanı ile model tabanını bütünleştiren, pratik bir teknik önerilmiştir. Öngörülen esnek bir yapı sayesinde, bu çözümde bilgisayar bilimlerinde sık sık rastlanan gelişmelere her zaman uyum sağlanmasına imkan verilmiştir. Kullanıcıların farklı tecrübelere ve karar verme yöntemlerine sahip oldukları, dikkat edilen diğer bir özelliktir. Bu neden ile önerilen sistemde, şahısların ihtiyaçlarına göre, yapının kolay değişebilmesi için tedbirler düşünülmüştür. Önerilen çözümde, uygulama alanrındada faydalı olabilmek gayesi ile, kısa vadeli planlama çalışmalarında, finans yöneticilerin nakit seviyelerini kararlaştırken, karşılaştıkları zorlukları yenmeye yardımcı olacak bir sistem, konu olarak seçilmiştir. Bu uygulamayı seçmenin bir diğer nedeni ise, son zamanlarda artan JIT, CAD/CAM ve CİM gibi planlama ve izleme yöntemlerin, yönetimde kullanılması ile, finans pazarlarında arz edilen factoring, leasing ve repo gibi yeni vasıtaların kullanıma arz edilmesi olmuştur. Bahsi geçen uygulamalar nedeni ile, klasik bütçeleme teknikleri artık nakit ile ilgili karar verme sorunlarına çözüm sağlaması imkan dahilinde görülmüyor. Klasik bu yöntem yerine lineer programlama tekniği için UNDO, ve dinamik benzetim tekniği için DYNAMO, paket programlan kullanılmıştır. Ayrıca DBASEIII PLUS veri tabanının oluşmasında ve sistemi yönlendiren yordamların yürütülmesi için tek ortam olarak kullanılmıştır. Bu programlar yardımı ile yaratılan ve nihai bir ürün olan, UNISON paket program -bu isim tek sesliliği ifade ettiği için kullanılmıştır- bu çalışma için yapılan araştırmaları özetlemekle beraber, aynı zamanda bu yazının belkemiğini teşkil etmektedir. Önerilen bu paket program nakit yöneticilerine, kurumun değerini en yüksek seviyede tutacak şekilde, para ihtiyaç olduğu zaman alınması gereken borç miktarın; fazlalık halinde ise ne kadarının değerlendirilmesi gerektiğini, göstermektedir. Geliştirme safhası sırasında, kullanımı kolay ve verimli bir karar destek tekniği geliştirmek, hedef olarak alınmıştır. Bu amaca yönelirken sistemin karşılıklı iletişimli yöntemler yardımı ile alt ve bağımsız yordamlardan kurulması gerektiği ortaya çıkmıştır. Sistemde bu neden ile, kullanıcı programda bulunan yardımcı öğeleri, sadece seçeceği bir tuşu basarak kullanabilir durumdadır. Paket program yedi alt yordamdan oluşmaktadır: veri editörü, model editörü, rapor düzenleyici, çalışma modeli bütünleştirici, çalışma modeli yürütücü, çıktı değerlendirici, ve hazine kılavuzu. Ayrıca bir yardım modülüde gerekli ön bilgileri vermektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, hedef ve bu hedefe varmak için geçirilen evreler özetlenmiştir. Bölümün amacı, böyle bir projenin gelişmesinde kullanılan yöntemi İrdelemektir. Ayrıca yönetim bilimlerinde kullanılan sayısal teknikler -programlama, benzetim, deneme gibi- bu projede nasıl vııdenendiğinde açıklanmıştır. Karar verme konusunda yayınlardan yapılan bir özet ikinci bölümde yer almaktadır, özellikle, yönetimin değişik -üst, orta ve çalışma- kademelerinde kullanılan sayısal yöntemlere önem verilmiştir. Üst kademe yönetiminde kullanılan bu yöntemlerin verimliliği hakkında son yıllarda sorgulamalara rastlanmaktadır. Orta kademenin ilginç konularından biri ise stok kontrolüdür. Malzeme maliyeti yüksek olan kuruluşlar için stokların asgari seviyede tutulması, başarının önemli bir unsurudur. Bu bölümün son kısmında ise, çalışma kademesindeki karar verme örneği olarak nakit dengesi problemi irdelenmiş, konu daha sonra uygulama bölümünde tekrar ele alınmıştır. Karar destek sistemleri, üçüncü bölümün konusudur. Yayınlara geniş bir pencereden bakıldığında, konu ile ilgili çalışmalar, 1970' lerde başlamış olduğu halde, 1980 yıllarından sonra mikrobilgisayarların değişmelerine paralel olarak, hızlı bir gelişme gözlenmektedir. Yönetim bilimlerinden özellikle, matematik programlama ve benzetim konuları ile ilgili pek çok ilginç uygulamalara rastlanmaktadır. Bu çalışmalardan bazıları ayrıntılı olarak bu bölümde ele alınmıştır. Karar destek sistemlerinin tasarımını ele almadan önce, dördüncü bölümde, kullanılacak lineer programlama, dinamik benzetim, veri tabanı ve onunla ilgili bütünleştirici programlama teknikleri, örnekler ile ele alınmaktadır. Nakit dengesi ile yakın ilişkisi en iyi seviyeyi bulmak gereği nedeni Ne ve şu sıralarda konuya gösterilen yakın ilgiyi de düşünerek, Stok Kontrol problemi, karar destek sistemi tasarımı açışından örnek olarak alınmıştır. Beşinci bölümünde, karar destek sistemlerinde uygulanan tasarım prensipleri, ayrıntılı olarak ele alınmıştır. Burada sistemi meydana getiren yedi yordam, sistem analizi açısından incelenmiştir. Uygulamada, verinin ve modellerin nasıl işleneceği, bu bilgilerin çalışan model haline nasıl getirileceğini, modelleri kullanarak neticelerin değerlendirilip nasıl saklanacağı işlenmiştir. Marmara Üniversitesi Bütünleşik İmalat Merkezinde geliştirilen ve veri tabanı teknikleri kullanarak yapılan ilk çalışmaların özeti, yine bu bölümde yer almaktadır. Bir önceki bölümünde ayrıntıları açıklanan tasarım prensipleri, altıncı bölümde uygulanmaktadır. Nakit Dengesi Karar Destek Sistemi olarak adlandırılan uygulamada, sade teknikler ve tek bir ortamda geliştirilen parametrik modeller -katsayılar ve sabiteler yerine değişkenler kullanarak- onlara ait veriler ile bütünleştirilmektedir. Kullanıcı, sistemin özelliklerini bilmeden, menüler yardımı ile, programın içinde bulunan seçenekleri kullanarak uygulamaları sonuçlandırması mümkündür. Program geliştirilirken, esneklik ön plana alınmıştır. Kullanılan kütüklerin yapısı, ilerde daha değişik donanımlara geçmesi ihtimali göz önünde tutularak tasarlanmıştır, şu sıralarda çok revaçta olan SQL veri tabanı paket programı, büyük ve küçük bilgisayarlarda kullanılması söz konusu olduğuna göre, Nakit Dengesi için Karar Destek Sistemi UNISON için bu ayrıntı dikkate alınmıştır. UNISON 'da klasik muhasebe prensipleri göz önünde tutularak programlanmıştır. Program neticeleri alışıla gelen Finans raporların formatında görülmekle beraber, orta kademenin günlük izleme çalışmalarında kullanılabilmesi bakımından her hesabın işlemleri ayrı ayrı görülebilmektedir. Karar süreçlerine, birden fazla kişi veya kurumun dahil olması halinde, gerçek zamanda ve bir ağ içersinde çalışacak bir düzenin kurulması gereği düşünülerek, yapılan ön çalışmalar özetlenmiştir. / Sonuç olan son bölümde, yeni çalışmalara ışık tutabilecek bazı yorumlar yapılmaktadır. Deneme çalışmaları sırasında, önemli bir gerçek ortaya çıkmıştır: program, politika olarak seçilen vııınakit seviyelerine ve o andaki şartlarına göre yatırım yapmak veya kredi almak kararı almaktadır. Halbuki gerçek uygulamalarda, yatırım veya kredi kararları daha geniş bir zaman dilimin şartlarına göre alınmaktadır. Bu çalışmada iki-dönemli benzetim modeli yeni bir çözüm olarak önerilmektedir. Buna göre benzetim modelin ilk çalışmasında hiç bir karar alınmayacak, kararlar, benzetimden belli bir süreç için toplanan verilere göre ikinci bir çalışmada alınacaktır. Diğer bir sonuç ise, bütün neticelerin bir araya toplandığında, bir bilgi tabanı oluşması imkan dahilinde görülmekle beraber, konu çalışmaların kapsamı dışında tutulmuştur. Bu çalışma, son yıllarda araştırmacı ve uygulamacıların bu yüzyılda yönetim bilimleri için geliştirdikleri sayısal tekniklerin daha geniş bir tabana yayılması için öngörülen tekniklere katkısı olacak düşüncesi ile yapılmıştır. Ana hatları ile vurgulanan bu teknikler, daha fazla yaygınlaşması halinde, yönetim için destek sistemlerinin daha verimli kullanımı, mümkün olacağı görülmektedir. IX
Özet (Çeviri)
ABSTRACT The past decade has witnessed an ever increasing interest in the implementation of user friendly support systems, specially those used in the process of decision making. The need for such aids became more obvious when difficulties were found in the application of recently developed conventional management science techniques. Methods that could bridge the gap between the intricate details of decision making process expertise and the users' experience, were welcomed and soon flourished in the market of computer science applications. In this dissertation a simple technique of integrating data bases available today in any corporation, and model bases developed by expert analysts is proposed. Special attention is given to the fact that there are frequent improvements made in computer applications, so that the integrating system should be flexible enough to adopt itself to changes. Since no user has the same experience and does not apply the same style of decision making, another key issue addressed during the development period, was to assure that the system could be tailored to suit the needs of the individual users. In order to make the work of practical use, the short-term planning problem faced by financial managers in selecting the optimum cash levels, was selected as an example for application. The reason for this choice was the fact that increasing implementation of computer based managerial techniques in planning and control, such as JIT, CAD/CAM and CIM; and the availability of financial tools in the money market, such as factoring, leasing and repo; has caused traditionally used budgeting methods to fall short in guiding managers in the solution of cash flow problems. UNDO a linear programming, and DYNAMO a dynamic simulation package program, where used as the tools to create and develop models. DBASEIH Plus was used as the database manipulator and executor of the algorithms developed to operate the whole system. The final product of this work, UNISON -a title selected to describe unification process- summarizes the efforts made during the development period, and is the core of this dissertation. The system proposed shows the cash manager, when money should be injected and when money should be released, in order to maximize the value of the firm. During the experimental phase, it became clear that in order to create a system, having all the requirements of an efficient management aid tool, it was necessary to design independent subsystems or modules to be used interactively through an dialogue procedure. The user could then access the available aids at the touch of a key, without being involved in the idiosyncrasies of the system used. Seven subsystems or modules, enhanced by a help procedure were found necessary to meet this requirements: input editor, report generator, working-model integrator, working-model executor, output evaluator, repository editor. The first chapter of this presentation gives the scope and purpose as well as a chronological summary of the work accomplished, with the intention of describing the methodology implemented. Clarification is made of the fact that several of the methods implemented so far in management science, - programming, simulation, heuristics- were experimented during the course of the research work. A summary of the literature survey on Decision Making -with special emphasis on the application IVat different management levels (strategical, tactical and operational)- is the subject of the second chapter. On the strategical platform, the problem of evaluating the performance of quantitative techniques are investigated. Inventory control -a subject now very popular in corporations, where material costs are a burden- is addressed in the tactical management section. In the final section, as an example of operation management decision making, the cash balance problem is covered: a topic that is further developed in the experimental chapter. Decision Support System implementations, is the subject of the third chapter. A bird's views to the literature shows that although there has been some interest to the subject since the 70s, the real boom came in the '80s, a process parallel to the development of microcomputers. Some encouraging examples in different fields of applications using several management science techniques -specially in the field of mathematical programming and simulation- are surveyed in the chapter. Before tackling the design of a Decision Support System, the fourth chapter investigates in detail the tools that were used in modelling; linear programming, dynamic simulation, databases and the programming techniques for the integration of a system. Considering the popularity it has today, and its close relation with the cash balance problem -trying to keep an optimum level-the conceptual design of a Inventory Control model is presented as an example. The design principles applied in creating a Decision Support System are addressed in chapter five. Details of the seven modules to be implemented are given, using system analysis diagram techniques to clarify how data and models are transformed into a working model to be executed, evaluated and stored for future reference. Some earlier applications, prepared during the inception period of the Marmara University CIM (Computer Integrated Manufacture) Centre, are given as examples using simple database techniques. The implementation of the design principles covered in previous section, are implemented in chapter six, with the detailed description of a Cash Balance Decision Support System. The main contribution in this design, is the development of a simple technique to integrate model bases in parametric format -coefficients and constants are replaced by variables- with the corresponding data bases for the variables found in the models, in one single operating environment. The user of the system, while not involved with the details of the techniques used, can simply navigate through the system modules using the menu provided. Flexibility to update the program was a key issue in the development process. The structuring of files was organized baring in mind the possibility of transferring the whole system to another environment. Although UNISON, the Cash Balance Decision Support System, was designed to be used in a microcomputer, an eventual migration to a mainframe was also envisaged. For this purpose the now popular relational database program SQL - being considered a standard - was studied and some preliminary work started. An important feature of UNISON, is that is structured in such a way as to follow the general principles of accounting. Although the results of the executions can be seen in the classical Proforma Financial Statement format, the transactions for each account can also be generated so that middle management can use these results to monitor the day-by-day operations. The need of creating a system where all levels of management could share in real time the burden of decision making, was also considered and preliminary work for a network organization started.The last chapter gives in the conclusion, the presentation of a proposal that could be the foundations for a new dissertation. During the experimental work, it was discovered that the program followed the policies of cash loan borrowing and securities investments based on current conditions. It is contested in this dissertation, that decision makers, in the process of making a choice, envisage also future conditions, thus a two-run simulation procedure is suggested as an alternative to the present method. No decision should be taken in the first run of the model; decision must be taken in the second run when the conditions for all periods in the time horizon are made available. It is finally concluded that the results obtained from the execution of the system, can eventually lay the foundations of a knowledge base system, a topic frequently found in recently research work, but is not in the scope of this thesis. This work attempt to make a contribution to recent efforts of researchers and practitioners to expand the utilization of the vast amount of quantitative techniques developed in Management Science during this century. The widening in the implementation of these techniques, will only be possible by the use of efficiently designed management aids, as exemplified in this thesis. VI
Benzer Tezler
- Dialogue for all: Crafting inclusive and humanized voice assistants for diverse populations through an interdisciplinary approach
Herkes için diyalog: Farklı topluluklar için kapsayıcı ve insani sesli asistanlar oluşturmak üzerine disiplinler arası bir yaklaşım
YELİZ YÜCEL
Doktora
İngilizce
2023
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEREM RIZVANOĞLU
- 19. yüzyıl İstanbul dizi konutlarının morfolojik andizine dayalı bilgi tabanlı tasarım modeli
Başlık çevirisi yok
ÇİLER KIRŞAN
- Mimari bir dilin biçim grameri analizi ve bilgisayar ortamında sunumu
Başlık çevirisi yok
EDA VELİBAŞOĞLU
- Orman amenajman planlarının hazırlanmasında konumsal yapının kombine optimizasyon teknikleri ile kontrolü: Konumsal planlama
Contoroling spatial forest structure with meta-heuristics techniques in forest management planning: Spatial planning
ALİ İHSAN KADIOĞULLARI
Doktora
Türkçe
2009
Ormancılık ve Orman MühendisliğiKaradeniz Teknik ÜniversitesiOrman Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİN ZEKİ BAŞKENT
- Örgüt topluluklarında yeni örgüt formlarının oluşumu: Türkiye ve Avrupa bağlamında bir araştırma
Formation of new organizational forms in organizational populations: A study in the context of Türkiye and Europe
SENCER ÖZEL
Doktora
Türkçe
2024
İşletmeGalatasaray Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NACİYE AYLİN ATAAY SAYBAŞILI