Ankara Arslanhane ve Ahi Elvan Camiilerinin mihrap süslemeleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 19826
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TACİSER ONUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Resim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 226
Özet
Mihrab; cami ilerin kıble duvarında bulunan ve imamın namaz kılarken durması gereken bîr yer olmasının getirdiği yön göstericilik ve dinsel önemi nedeniyle gerek Selçuklu lar döneminde gerekse Osmanlılar döneminde dini mimarinin en önemli bölümü olmuştur. Anadolu'nun, Türklerin eline geçmesinden ve İslâm laşmanın başlamasından sonra, yüzlerce mihrab yapılmıştır. Mihrab I arda kullanılan teknikler, mimarinin ve mima ri süslemenin gelişmesine paralel olarak çeşitlenmiş ve ol gunlaşmıştır, ilk zamanlar Türklerin Anadolu'ya geldikle rinde taş, ocaklarını ve ustalarını hazır bulmaları nede niyle, en çok kullanılan malzeme olurken, daha sonraları mimarinin ve mimari süslemenin gelişmesiyle birlikte çini mozaik, alçı stüko ve örnek az da olsa ahşap mihraplarda kullanılan ana teknikler arasına girmiştir. Mihraplarda kullanılan bu tekniklerle, dönemin süsleme konuları olan geomet rik-bi tki sel ve hat 'ta olağanüstü eserler verilmiş tir. Mimarî form ve işlevsel fonksiyonu bakımından olduğu kadar, süslemeleri açısından da oldukça Önemli olan mîhrab- lar, gerek Anadolu Selçuklularında gerekse daha sonraki dö nemlerde özel olarak yeterince incelenmemiş konulardan bi risidir. Konu; mihrabın Anadolu'ya girmesi ve erken dönem gelişimlerinin anlaşılabilmesi amacıyla Anadolu Selçuklu dönemi ile sınırlandırılmış ve 13. ve 14. yüzyıl başlarına ait iki esas örneği teşkil eden Ankara Arslanhane ve Ahi Elvan cami ileri mihrab süslemeleri ayrıntılı olarak ince- I enmi şt i r. Türk süsleme sanatlar», Türk uygarlığının egemen ol-116 duğu bölgelerdeki pek çok kaynaktan ve kültürün sanat biri kimlerinden etkilenmiş olsa da; konu, renk, motif ve kom pozisyon açılarından Türk duyarlılığıyla ve üstün sanat zevkiyle yeni anlatımlar ortaya koymayı her zaman başarmı ş- I ard ı r. Belli dönemlerde incelenen mihrapların, ortaya konu lan sanat anlayışları ve tarzlarından doğru orantılı olarak etkilendiği ve ait olduğu dönemin bütün özelliklerini bün yesinde taşıdığı görülmüştür. 12. ve 13. yüzyıl mihrab süslemelerinde teknik, renk, konu ve kompozisyon açılarından tam bîr olgunluk dö nemi yaşandığı, coşkun ve özenli anlatımlara değişik tek nikler denenerek gidildiği görülürken, 14. yüzyıl başların da daha sade bir anlatımın hem süsleme hem de teknik ala nında egemen olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın sonucunda; 12. yüzyıldan 14. yüzyılın başına kadar mihrabların genel özellikleri île ilgili bil giler verilmiştir. Dönemlerin temel özelliklerini taşıyan Ankara Arslanhane ve Ahi Elvan camii mihrabları seçilerek, ayrıntılı olarak incelenmiştir. Bu mîhrablarda kullanılan teknik, malzeme, konu ve komp.ozisyon biçimleri sonut olarak incelenmiştir. 3u mihrapların motif ve kompozisyonları 1/1 ölçeğinde gerçek ölçüleriyle aydınger kağıtlara çıkarılmış ve yine 1/1 ölçeğiyle, özellik gösteren bölgelerden seçilen kısımlar renkli çalışılmıştır. Ayrıca çalışmanın bütünüyle görülebilmesi için aynı motifler a format ında tekrar çizi lerek araştırmanın bütününe dahil edilmişlerdir. Oluşturu lan bu çizim katalogunun yanı sıra renkli çalışmaların da bütün içinde yer almaları, fotoğraflarının çekilip, fotoğ raf kataloguna katılmaları ile sağlanmıştır. 3u iki camii mihrabı gibi Anadolu'daki diğer mihrap-117 larında, dönemlerinin temel özelliklerini taşıyan eserle rin motif ve kompozisyonları çizilerek hem süreklilikleri sağlanabilir hem de yeni projelerde kullanılma imkânı oluş- t uru I abi I ir. 1/1 ölçeğiyle çizim yöntemiyle süslemeleri somutlaş tırmak, diğer yapı tiplerinde yüzyıllar boyu uygulanan süs lemeler için de geçerli olabilir. Modern mimari süslemesinde; modernize yoluyla bu zengin süsleme ve motif repertuarından yararlanmak, bu ko nuyla ilgilenen kişilerin kazanması gereken bîr duyarlılık tır. Zaman içerisinde bu eserlerin bilinçsizce kullanımı, tamirlerinin ve bakımlarının bilgisiz insanlar tarafından yapılmasıyla, bu eserler yok olmaktadırlar. Araştırmada esas olarak incelenen iki mîhrab başta olmak üzere, diğer mihrapların bakımları da ilgili kurumlar ve uzman kişilerce yap ı İmal ıdır. Türk sanatı, süslemesi ve kültürünün tanıtılıp, ya şatılması konusunda değişik bir bakış açısı sağlamada bir sinyal vereceğine inandığımız bu çalışmanın, bundan sonraki bu tür çalışmalar için de bîr- kaynak olacağı umudundayız.
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Mimari eserlerin geometrik süslemelerinin analizi: Ankara ili Anadolu Selçuklu dönemi artırılmış gerçeklik uygulama örneği
Analysis of geometric decorations of architectural works: Ankara province, Anatolian Seljuk period augmented reality application example
ÖZGÜN DEVRİM
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiSanat ve Tasarım Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜVEN MERAL
- Ankara'daki Selçuklu ve Osmanlı dönemi camilerin süslemelerinin incelenmesi
The examination of decoration of Ottoman and Seljukian mosques in ankara
HASAN KURTTAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Sanat TarihiGazi ÜniversitesiMobilya ve Dekorasyon Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. RAHMİ ARAS
- Sivas ili Altınyayla ilçesi Merkez (Tonus) Camii süslemeleri
Decorations of the Central (Tonus) Mosque in Altınyayla district of Sivas province
FATMA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
DOÇ. HANDE KILIÇARSLAN
- Dünya miras alanlarında afet riskleri: Ankara Arslanhane (Ahi Şerafettin) Camii özelinde bir inceleme
Disaster risks in world heritage areas: Ankara Arslanhane (ahi Şerafettin) Mosque specially
ESİN KARAMAN