Türk düşünce tarihinde yöntem sorunları: Hilmi Ziya Ülken ve düşünce tarihi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 2032
- Danışmanlar: IOANNA KUÇURADİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1987
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 269
Özet
252 ÖZET Araştırmalar yapacağı alan olarak Türk düşünce tarihini se çen birinin, öncelikle, seçtiği alanın sınırları üzerinde düşünmesi gerekir. Bugüne dek yapılmış Türk düşünce tarihi araştırma larına baktığımızda, düşünce tarihi bir ulusun felsefeye ıı- la sma yolunda tarih boyunca atmış olduğu adımların çekip çıkarılmağa çalışıldığı bir alan olarak karşımıza çıkmak tadır. Bu çalışmalarda araştırılan kişi, grup ya da akım ların felsefeye ulaşması beklenmekte, Türk düşünce adamları nın bunu gerçekleştirememiş olması bir“eksiklik”olarak gö rülmektedir. Türk düşünce tarihi gibi bir araştırma alanın dan da, işte, tam bu noktada söz edilmeğe başlanmaktadır. Türk düşünce hayatındaki“eksikliğin» Türkiye'de -felsefeye ulaşılamamış olması olarak almmâ'si, Türkiye'de felsefe olup olmadığı konusunda yapılan bir tartışmayı ak la getirmektedir. Bu tartışmada ulusal bir felsefeden söz edilip edilemeyeceği, felsefenin ne olduğu ve Türkiye'de felsefe olup olmadığı tartışılmaktadır. îlk iki noktada birbirine neredeyse taban tabana zıt görüşler ileri süren Tartışmacıların, küçük bir bölümü Türkiye'de felsefe olduğu nu ileri sürmekle birlikte, büyük bölümü Türkiye'de felsefe olup olmadığı sorusuna içerikleri birbirinden oldukça fark lı üç olumsuz karşılık vermektedir. Ulusal bir felsefeden söz edilebileceği görüşünde olan tartışmacılara göre bir Türk felsefesi yoktur, ulusal bir felsefeden söz edilemeye-253 ceği görüşünde olan Tartışmacıların ise bir bölümü Türki ye'de felsefenin gelişmediğini, Öteki bölümü Türkiye'de çağdaş Batı felsefesi, yani 16. yüzyıldan sonra Batı 'da ortaya çıkan »özgür düşünce”olmadığını söylemektedir. Türk düşünce tarihini araştırmış araştırmacıla rın büyük bölümünün doğrudan doğruya bu tartışmaya katıldık ları görülmektedir. Bu“tartışmacı-araştırmacılar”ın arasın da Hilmi Ziya Ülken 'in özel bir yeri vardır. 0, Türk düşün ce tarihini araştırmakla kalmayıp düşünce tarihinin kendi sine eğilmekte, onun sınırlarını çizmeğe çalışmaktadır. Hilmi Ziya Ülken yapmış olduğu Türk düşünce tari hi araştırmalarında düşüncenin“medeniyetin şuuru”olduğu nu söylemektedir. Ona göre, bu anlamda düşünce tarihi insan lık tarihinde ulusların felsefeye ulaşma yolunda attıkları adımların,“kozmogoni -theogoni”den bilime, oradan da felse- ye yükselmelerinin tarihidir. Ancak, Hilmi Ziya Ülken bir makalesinde, düşüncenin“millî kültürlerin şuuru”olduğunu söylemekte ve bu anlamda düşünce tarihini bir ulusun tarihi boyunca kendi kişiliğini -“karakterini”- kazanma yolunda attığı adımların tarihi olarak görmektedir. Özetle, Hilmi Ziya Ülken farklı düzeyde olan iki 'düşünceden, buna bağlı olarak da farklı düzeyd-e iki 'düşünce tarihi 'nden söz et mektedir. Bu çalışmanın amacı düşünce tarihinin sınırlarını belirlemek için ileride yapılabilecek bir çalışmada, Hilmi254 Ziya Ülken' den ne ölçüde yararlanabileceğimizi araştırmak tır. Bu amaçla Birinci Bölüm 'de Türkiye'de felsefe olup ol madığı konusunda yapılan tartışmada nelerin, nereye kadar, nasıl tartışıldığı ve bu tartışma içinde Hilmi Ziya Ülken »in yeri araştırılmış;“bunu izleyen İkinci Bölüm 'de yapmış oldu ğu Türk düşünce tarihi araştırmaları üzerinde durulduktan sonra, onda karşımıza çıkan iki düşünce tarihi anlayışı kar şılaştırılmağa çalışılmıştır. Çalışmanın Sonuç bölümünde ise, düşünce tarihinin sınırlarını çizmeğe çalışırken Hilmi Ziya Ülken' in üzerin de durduğu noktalardan yola çıkarak, ileride yapılabilecek bir çalışmada düşünce tarihinin sınırlarını belirlemeğe ça lışırken, dört temel yöntem sorusunun, ”ne?“, ”niçin?“, ”ne reden?“, ve ”nasıl?" sorularının yanıtlarının aranması ge rektiği saptanmıştır.
Özet (Çeviri)
255 SUMMARY It is observed that studies relating to the history of ideas in Turkey, have mainly“been interested in the progress of thinkers towards philosophy. If the persons, groups or trends under study are not found to have ”achieved“ philosophy this will go down as a ”defi ciency“, and the problem will present itself as whether there is a national philosophy and, what philosophy is, and, Whether therms philosophy in Turkey. On the first two points the arguing parties seem to defend entirely opposite Viewpoints. On the third point, while a small group argues that there is philosophy in Turkey, the majority seems to give three different negative answers to the question on whether or cot thereks philosophy in Turkey. In the view of those who believe that there is such a thing as national philosophy, there is no Turkish philosophy. Those who do not think irrelevant to speak of a national philosophy seem to defend two different view points. While one group claims that philosophy has not been developed in Turkey, the other contends that there is no modern Western philosophy, in the sense that there is no ”liberal thinking“ as manifested in the western world since the 16 century. The majority of scholars who worked on the history of ideas in Turkey have been involved directly256 in this argument. Among them, Hilmi Ziya Ülken has a prominent place. Net only did he investigate the history of ideas in Turkey, hut he also concentrated on the very problem in the history of ideas and tried to define the limits of this field. Hilmi Ziya Ülken talks about a ”conscience of civilization“ in nis works on the history of ideas in Turkey. In his view, within the history of mankind, the historj of ideas is that of the steps a nation takes toward the-achievement of philosophy; starting from a ”cosmogony- xheogony“ stage moving to science and then finally, into philosophy. However, in one of his articles Hilmi Ziya Ül ken says that ”thinking“ is the ”conscience of national culture“. In this context he sees the history of ideas as that of the steps taken, by a nation, to acquire its nature or ”character“ as he states it. To summarize, Hil mi Ziya Ülken talks about thinking at two different levelt and of a history cf ideas at two different levels related to this ”think&g“. The purpose of our study is to try to make use of Hilmi Ziya Ülken' s ideas in order to determine the limits of the field of history of ideas for a future study. The first part of this work deals with the argument of whether or not there is a philosophy in Turkey, how this problem is defined by various scholars, and the place of Hilmi Ziya Ülken among the parties in this257 controversy. The second part studies Hilmi Ziya Olken' s works on the history of ideas, making a distinction between the two conceptions of the History of Ideas that emerge from them, and comparing these two conceptions. In the Conclusion the four approach questions, that should be concentrated upon in a future study, are presented. They find their starting point in thework of Hilrai Ziya Ülken and go as follows: ”What is/lîhe subject matter of the history of ideas?“, ”Why write a history of ideas?“, ”Where is this subject matter to be drawn from?“, and ”What should our guidisg lines be?".
Benzer Tezler
- Muhafazakârlık ve sosyal değişme: Muhafazakâr Düşünce dergisi örneği
Conservatism and social change: The journal of Conservative Thought
ZEFİR ADEMİ
Doktora
Türkçe
2021
DinBursa Uludağ ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDURRAHMAN KURT
PROF. DR. KEMAL ATAMAN
- İş ve Düşünce mecmuasında kültürel meseleler
Cultural issues in Action and Thought journal
FATİH ALTUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
GazetecilikAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERSİN ÖZARSLAN
- Doğu-Batı çatışması teorisyenlerinden Ertan Eğribel'in sosyoloji anlayışı
Sociological understanding of Ertan Eğribel who is one of the theorists of East-West conflict
SÜLEYMAN TOPALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sosyolojiİnönü ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI BAYRAM KAÇMAZOĞLU
- Eski Türk kültürünün mistik ekoloji bakımından incelenmesi
Examining of the old Turkish cultural in terms of mystical ecology
KADİR KAAN GÜLER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiOndokuz Mayıs ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET MUTLU
- Bağımsız Türk sinemasında dağıtım sorunu
Distribution problem in independent Turkish cinema
MERT CAN ARIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYDAN ÖZSOY