Ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı Entarisi ve Sadberk Hanım Müzesi Entari koleksiyonu
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 206880
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMRA ÖĞEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2005
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 370
Özet
Osmanlı Devleti'nin son yüzyılı, kadın kıyafetlerinin büyük değişiklikler gösterdiği,geleneksel giyim tarzından uzaklaşıp, tamamen ithal edilen bambaşka bir modanın etkisinegirdiği dönemdir. Bu kesin değişiklik 19.yüzyılın son çeyreğinde gerçekleşir. 1870'lerdensonra Osmanlı kadını, Avrupalı kadınınkinden ayırd edilemeyecek bir tarzda giyinmeyebaşlar. Ancak bu yüzyılda yaşanan değişikler bundan ibaret değildir, yüzyılın başlarındageleneksel kıyafetlerde de önemli çizgi değişiklikleri gerçekleşmiştir.Geleneksel kadın kıyafetleri 16.yüzyıldan 19.yüzyıl sonlarına kadar temelde benzerögelerle kullanılmaya devam edilmiş ancak kesimlerinde ve kullanılışlarında biçimseldeğişiklikler olmuştur. Geleneksel kıyafette ana unsur entari, şalvar ve kaftandanoluşmaktadır, iç çamaşırı olarak bol ve uzun bürümcük gömlek vardır. Entari üzerinegiyilen üstlükler değişmektedir. Aynı ögeler 19.yüzyılda da mevcuttur, fakat entarilerineteklerinde ve kollarında bu giyim tarzının sona ermek üzere olduğunun bir göstergesi gibiuzamalar, yırtmaçlarda ve yakalarda 18.yüzyılda başlamış olan modanın uzantısı olarakderin açıklıklar görülmektedir. Derin yaka açıklıkları 19.yüzyıl başında devam eder,yüzyılın ortalarına doğru sona erer. Etek ve kol boylarındaki uzamalar ise abartılı birseviyeye ulaşır ve bir moda olarak devam eder. Modayı belirleyen kesim saray veçevresinde yer alan hanımlardır. Buradan halka yayılmaktadır. 19.Yüzyılın başında üçetekve dört etek adı verilen entariler giyilmeye başlar. Bunlardan farklı olarak yüzyılınortalarında önü kapalı olan ve iki etek entari adı verilen bir model ortaya çıkar. Yanlarıbele kadar yırtmaçlı olan bu entariler de şalvarla birlikte giyilmekte, eteğin uçları üç etekteolduğu gibi beldeki kemere takılmaktadır.17. yüzyıldan itibaren ekonomik dengelerin değişmesi ile güç kazanmaya başlayan AvrupaOsmanlılar'a kendi kültürünü empoze etmeye başlamış ve yavaş yavaş kendi pazarınıyaratmıştır. 19. Yüzyılda Sanayi devriminin de etkisiyle Osmanlı Devleti ve diğer İslamÜlkelerinde eş zamanlı olarak kültürel etkilerini artırarak kendi giyim kültürünüyerleştirmiştir.19.Yüzyılda geleneksel kıyafetlerin kesimlerinde ve süslemelerinde Avrupakıyafetlerinde görülen kesim ve ayrıntı etkileri başlar. Örneğin üç etek entarilerin uzunetekleri ile uyumlu uzun kolları, manşetli, düğmelerle iliklenen, bilek hizasında son bulankısa kollara dönüşebilmektedir. Önü kapalı boy entarileri tam olarak Avrupa tarzı giysilerolarak değerlendirilemez ama takma kolları, Avrupa dantel ve su taşları ile süslenmeleri,kuyruklu etekleri ve kumaşları ile geleneksel kıyafet anlayışından uzaklaşmışlardır. Budeğişikliklere rağmen adı hala entaridir.15Genel olarak giyim tarzını otorite belirlemeye çalışmakta ve yasaklarla sınırlamalargetirmektedir. Gerek kumaş tasarrufu, gerekse modayı takip etmek uğruna kocalarınabaskı yapan kadınların sebep olduğu huzursuzluklar yüzünden defalarca Padişahlardefalarca fermanlar çıkartmış, yeni modalara kota koymuşlardır.19.Yüzyıl sonunda Avrupa tarzı kıyafet modası iyice yerleşmiş, buna rağmen gelenekselkıyafetlerin ortadan kalkmamış olduğu, 20.yüzyılda da varlıklarını sürdürdükleriörneklerimizde görülmektedir.Bu çalışmada Sadberk Hanım Müzesi Koleksiyonunda yer alan 115 entari incelenmiş,19.yüzyılda kullanılmış entari çeşitleri değerlendirilmiştir. Entarilerin 19. yüzyıl boyuncakullanılmış farklı örnekleri kesim detayları ile ele alınmış, geldikleri yerler tesbit edilmiştir.Başkent modasının uzak şehirleri de kısa zamanda etkilediği, entarilerin bir kısmınınİstanbul'da imal edilip, hazır olarak taşraya satıldığı dolayısıyla modanın taşrada da takipedildiği görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The last century of Ottoman Empire is the era when women fashion had great variationsand traditional clothes? style was replaced by the vogue which was affected bycompletely imported fashion. These definite changes occurred at the very last quarter ofthe 19th century. After 1870?s Ottoman women`s clothing were almost indiscerniblewith the European women`. But these were not the only changes at that century. At thebegining of the century traditional costums had also important differences in their lines.From 16th century till the end of 19th century similar elements were used in traditionalwomen costums. But cutting style and their usage had changed. In form inner robe (entari), baggy trousers (salvar) and caftan were primary elements of traditional costums. Longand loose crimped fabric were used as an underwear. Various other garments could beworn over the entari instead of the caftan. Similar elements could be seen at the 19thcentury, but mannerist extensions of the laps and sleeve of the dresses presaged theapproaching end of this style. Similarly , there were deep cut necklines as thecontinuation of the fashion which has begun at the 18th century. Those deep slitscontinued at the beginning of the 19th century, but ended in the middle of the century. Inregard to extension at the length of sleeves and laps reached an excessive level thatcontinued as fashion.People who determined the fashion were women who lived in the palace or around it. Bythis way it disseminated to the public. At the beginning of the 19th century threepanelled skirted dress (3 etek) or four panelled skirted dress (dört etek) characterized byskirts with three or four slits up to the hips, creating separate panels were worn. Apartfrom this in the middle of the century a new style known as the ?two panelled skirteddress? (iki etek) appeared, which was closed down the front but had slits up to the hipsat the sides. Like other styles, this was again worn over the şalvar and similar to ?threeskirts? the ends of the skirt were looped up and tucked in at the waist.17Since with the 17th century as a result of the changes in economic balances, Europe gainedpower and started to impose its culture on the Ottomans and gradually it created its ownmarket. In the 19th century with the impact of the industrial revolution both in theOttoman and in other Islamic countries Europe brought its own clothing culture bysimultaneously increasing its cultural impact. In the nineteenth century europeaninfluence showed itself in the cut and decorated trimmings of traditional costumes. Forinstance, the long sleeves echoing the long skirts of the ?three panelled skirted dress?style were transformed to shorter wrist-length sleeves with buttoned cuffs. the groundlength entari with no front opening cant be considered as european style clothing entirelybut with the European type fitted sleeves, trimmings of european lace and braid and trainsit was departed from old customs. They still were called entari.Usually, the authority tried to determine fashion style and set some limitations. Somewomen put on pressure to their husbands because of cloth saving and following thefashion. And that caused the sultans to give firman and assign a quota about new fashion.At the end of the 19th century european style costum fashion was entrenchedthoroughly. But it can be seen in the examples that even at the 20th century thetraditional costums didnt disappear.In this study, 115 entari in the Sadberk Hanım Museum examined and the costums whichwere used at the 19th century were evaluated. Various examples of entaris usedthroughout were examined 19th century costums? with the cutting details and their placesof origin were determined. This fashion in the capital city affected other cities in a shorttime. Some of the entaris were made in İstanbul and sold to other cities. Therefore it wasseen that the capital city fashion was followed in other cities as well.
Benzer Tezler
- The Armenian community in the nineteenth century Ottoman Empire: Social transformations and the Düzoğlu family
Ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda Ermeni cemaati: Toplumsal dönüşümler ve Düzoğlu ailesi
BAŞAK YAĞMUR KARACA
- Rural manufacturing in the nineteenth century Ottoman empire: A study on labour costs
Ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı kırsal sanayi: Emek maliyetleri üzerine bir çalışma
BOĞAÇ ALAEDDİN ERGENE
- Urban transformation of Ottoman port cities in the nineteenth century: Change from Ottoman Beirut to French Mandatory Beirut
Ondokuzuncu yüzyıl Osmanlı liman kentlerinde kentsel dönüşüm: Osmanlı Beyrut'undan Fransız Mandası Beyrut'a
PELİN KİHTİR ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
TarihOrta Doğu Teknik ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVGİ AKTÜRE
- The Ottoman Empire and the Anatolian tribes in the eighteenth and nineteenth centuries
Onsekizci ve ondokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu ve Anadolu aşiretleri
AYSEL DANACI
