Iğdır zor köyü kervansarayı proje çalışması
Iğdır Zor village caravanserai project working.
- Tez No: 207477
- Danışmanlar: DOÇ.DR. ABDÜLHAMİT TÜFEKÇİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Siyasal Bilimler, Architecture, Art History, Political Science
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Dogu Anadolu'nun dogusunda olan Igdır, yakın tarihe kadar Kars'a baglı bir ilçe iken, T.B.M.M.'nin 27 Mayıs 1992 tarihinde kabul ettigi 3806 numaralı kanunla il olmustur. Bugün Igdır merkez ilçesine baglı üç ilçe bulunmaktadır. Igdır il olduktan sonra merkeze baglanan ve kuzeyde Ermenistan, kuzeydoguda Nahçivan, güneydogusunda ran, güneyde Agrı ve kuzeybatıda Kars illeriyle sınır komsusu olmustur. Igdır Ovasının etrafında güneyde Zor Dagı (3896 m.) ile sönmüs volkan yükseltileri yer alır. Igdır ve çevresinin insanlık tarihinin çok eski devirlerinden beri yerlesim yeri olarak kullanıldıgı ve tarih boyunca birçok kavimlerin egemenligine girerek, bu kavimlerin medeniyet ve kültürlerine ev sahipligi yaptıgı bilinmektedir. Bölge 1386 yılı sonbaharında Timur tarafından fethedilerek, Türkmenlerin yönetimine bırakılmıstır. Tarihçi M. Fahrettin Kırzıoglu, Kayıların Sürmeli Çukuru'nda yıllarca kaldıklarını ve Ertugrul'un küçük oglu Osman'ın da Sürmeli Çukuru'nda dogdugu yazmaktadır. Yine Kanuni Sultan Süleyman (I520?1566)'m oglu sehzade Bayezid de bölgeye gelmis, bir müddet konakladıktan sonra, ran topraklarına geçerek Safeviler'e iltica etmistir. 1583 yılında Revan (Erivan), Osmanlı egemenligine girmistir. Bugünkü Igdır, Tuzluca, Karakoyunlu ve Aralık yerlesim merkezlerinin yönetim sınırlan içinde kalan bölge ?Aralık Kazası? adıyla yeni Osmanlı eyaletine baglandıgını, Revan Eyaleti Tahrir Defterleri'nden anlıyoruz. 1639 Kasr-ı Sirin Antlasması ile Revan (Erivan) ran'da kalmak üzere, Aras'ın güneyi Osmanlılara verilmistir. 1722 yılında Safevi Devleti'nin yıkılmasından sonra Revan Eyaleti Tahrir Defterleri'nde Aralık Kazasının; merkez, Igdır ve Sürmeli adıyla üç nahiyeli yönetim birimine ayrıldıgı belirtilmistir. Yönetim örgütü bakımından Sürmeli Sancagı Igdır, Aralık ve Tuzluca olmak üzere üç ?kaza yönetim birimi? ne ayrılmıs ise de teskilat ve gücü Igdır'da toplamıslardır. 30 Ekim 1920 de Türk Ordusu Kars'ı almıs, Kazım Karabekir Pasa 07.11.1920 de Gümrüye girerek, burada karargâhını kurmustur. Cavit Pasa komutasındaki 2.Tümen, Igdır'a yürüyerek 12 Kasım 1920 sabahı Igdır'a girmis ve böylece bölge anavatan topraklarına katılmıstır. 3 Aralık 1920 de imzalanan Gümrü Antlasması neticesinde, Gümrü (Arpaçayın kuzeyi) Ruslara verilmis, Sürmeli Çukuru (Tuzluca, Igdır, Aralık) Türkiye'ye bırakılarak Nahçıvan'da Azerbaycan'a baglı muhtar cumhuriyet olmustur. Kars iline baglı bir ilçe iken, ekonomik, sosyal ve stratejik özellikleri dikkate alınarak 27.05.1992 tarih ve 3806 sayılı kanun hükmünde kararname ile Türkiye'nin 76.ili olmustur. Kervansaray, Igdır sehir merkezinin 25 km. güneyinde yer almakta olup, Binada hiçbir kitabe izine rastlanmamakta, kervan yollarını ve hanları konu alan eserlerde de adı geçmemektedir. Avlusuz olusu ve taç kapısının cephede bir çıkıntı teskil etmeyisi bir geç devir eseri oldugu intibahını uyandırmaktadır. Böylece binayı XIII. yy sonlarıyla XIV. yy baslarına tarihlemek mümkün görünmektedir. Kervansaray düz bir arazi üzerinde kurulmus olup girisi doguya bakacak sekilde dogu-batı yönünde dikdörtgen bir plana sahiptir. Kervansaray Selçuklu tas islemeciliginin en güzel örneklerindendir. Han, planı ve tezyinatıyla oldugu kadar Erzurum-Dogubayazıt kervan yolunun dısında kalısıyla da dikkat çekmektedir. Kervansarayın süslemeli olan taç kapısının ilgi çekici bir düzeni vardır. Günümüzde harap bir durumda bulunan yapı süslemelerinin çogu tahrip olmustur. Bitkisel süslemenin yapıda görüldügü en önemli yer taç kapıdır. Igdır ve çevresinde mimari eserlerde karsılastıgımız en yogun bezeme unsuru, geometrik süslemedir. Igdır Zor Kervansarayında görülen süslemeler tas malzeme üzerine islenmistir. Kervansarayda bitkisel, geometrik, figürlü kabartmalar ve mukarnaslar olmak üzere süsleme çesitlerine rastlamaktayız. Tasların üzerlerine kazınmıs olan tasçı isaretleri tası yontan ustalar tarafından yapılmıstır. Igdır Zor Kervansarayına plan ve mimari açıdan benzeyen yapılar Erzurum'da bulunan Hacıbekir Kervansarayı, Bitlis'te bulunan Hüsrev Pasa (Papsin) Hanı, Bitlis deresi kıyısında alemdar köprüsü yakınındaki Hazo Hanı, Kastamonu-Sinop yolu üzerinde olan Gökçeagaç Hanı, Bursa-Karacabey arasındaki Issız Han, Erzurum'un Askale ilçesinde bulunan Karasu Hanı, Diyarbakır-Bitlis karayolunda bulunan Basdegirmen (Kepu) Hanı, Bitlisin Tatvan ilçesinde bulunan Tatvan Hanı yapı ile benzerlik göstermektedir.
Özet (Çeviri)
Igdır, located in eastern Anatolia, was a town of Kars city, but it was accepted as a city with the 3806 article of Turkish Great National Assembly (TBMM) on 2th May 1992. Igdır has got three towns now. After becoming a city it became neighbour with Ermenia, with Nachivan in southeast with Iran, with Agrı city in South and with Kars in nourthwest. Igdır Valley has Mount Zor and unactive volcanic heightness around . It?s known that Igdır has been a settlement since ancient times and has hosted many different culture and civilization by being occupied by alotof states. The region was conquered by Timur and was given to Turkmens. Historian M.Fahrettin Kiziroglu writes that Kayı (a Turkish tribe) lived in Sürmeli Çukuru for years and Ertugrul?s little son Osman was born here. And also Kanuni Sultan Süleyman?s son Prince Beyazıt Came her efor a while then he had passed to Iran to take refuge to Safevi state. In 1583, Revan region was conguered by Ottamans. We understand From the books of Revan state that today Igdır, Tuzluca, Karakoyunlu and the region in boarders of Aralık belonged to Ottaman Empire, with name of ?Aralık Town? with the Kasrı Sirin agreement Revan (Erivan) was given to Iran and Southern Aras to ottamans in 1639. After demolishied of Safevi state, ıt has been stated in Revan state Tahrir books that ?Aralık Town? separated in three regions with the name of Igdır Sürmeli and Center. From governmental System Sürmeli had been seperated in Igdır, Aralık and Tuzluca but the power and organization gathered in Igdır. On 30th october 1920, Turkish Army took Kars and Commander Kazım Karabekir entered Gümrü and Founded his headquarter here on 7th November in 1920. The army under the command of Cavit Pahsa Came to Igdır on 12th November in 1920 and so the region became a part of mainland of Turkey. After Gümrü Pact which was signed on 3rd April in 1920, Gümrü (the North of Arpaçay) was given to Russian, Sürmeli Plain (Tuzluca, Igdır, Aralık) was left to Turkey and Nachivan became a republic, dependent on Azerbaijan. While being a town of Kars city, it was became the 76th city of Turkey with 3806 numbered written decree as law rule article of Turkish Great Ntional Assembly on 27.05.1992 , by considering the economical, social and stratejical features of it. Kervansaray (caravanserai) is 25 km on the south to the city center and no inscription clues are seen in the building, its name is not mentioned in the works about caravan roads and caravanseraies. Having no court and that its corwn door does not have a projecting part shows that it is a late time work. Therefore it is possible to date the building between the end of 13th century and the begining of the 14th century. Kervansaray was built on a plain land and has a rectangle plan from east to west with a gate looking to east. Kervansaray is one of the most beatiful sample of Selchuklu stone embroidery art. The caravaserai not only attracts attention with its plan and crafts but also with being out of the Erzurum- Dogubeyazıt caravan road. The decorated crown door of the caravanserai has an interesting design. Most of the ornaments of the building which is ruined today have been destroyed. The most important place of the building where plant ornamentation take part is the crown door. The most intensive adornment element we see in architecture in Igdır and its environment is geometrical decoration. The ornaments seen in Zor Caravanserai in Igdır were embroidered on Stone tools. We meet ornament varieties suc as plant, geometrical, embossed figuresand and mukarnases in the caravanserai. The stoner signs carved on the stones were made by the stone masters. The buildings resemble to Zor Caravanserai in Igdır are Hacıbekir Caravanserai in Erzurum, the Caravanserai of Hüsrev Pasha (Papsin) in Bitlis, the Hazo Caravanserai near Alemdar Bridge on the edge of Bitlis Brook, Gökçeagaç Caaravanserai which is on the road of Kastamonu and Sinop, Issız Caravanserai between Bursa and Karacabey, Karasu Caravanserai in Askale of Erzurum, Basdegirmen (Kepu) Caravanserai on the road of Diyarbakır and Bitlis, Tatvan Caravanserai which is in Tatvan of Bitlis.
Benzer Tezler
- Nihat Keklik'in düşüncesinde metafor
Metaphor in Nihat Keklik's thought
BİRGÜL DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeIğdır ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAZIM YILDIRIM
- Semantik analiz yöntemi açısından kırâatlerde 'Mevzu' kavramı
From the perspective of the semantic analysis method making up in the kirâats concept
MUHAMMED RAŞİD BALTACI
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN BAYRAKTUTAN
- XIX. yüzyılda Iğdır'ın tarihi coğrafyası
International exhibitions organized by The Ottoman Empire (1851-1900)
ERCAN BUDANUR
- Arapça dil öğreniminde karşılaşılan problemler 'imam-hatipler ve ilahiyatlar ölçeğinde'
Problems encountered in arabic language learning 'imam-hatips and theology scale'
AYŞENUR KOÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimIğdır ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN BAYRAKTUTAN