Bâkıllânî ve İbn Rüşd'de irade-fiil ilişkisi
Baqillani and averroes's perspectives of determination-action relationship
- Tez No: 207495
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ADİL BEBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 223
Özet
Aristo felsefesine siddetle karsı çıkan, sebep-sonuç iliskisinin zorunlu olduğunu duyularla bilmenin mümkün olmadığını ileri süren, diyalektik bir metotla imkân metafiziğinin alternatifi sistemlerle hesaplasmaya koyulan ve bu yaklasımıyla Gazzâlî'nin filozofları elestirisine zemin hazırlayan, atom nazariyesini Allah'ın âlem üzerine mutlak hâkimiyetini tesis etmek üzere ileri süren Bâkıllânî'ye göre; bütün maddî varlıklar cevherleri itibariyle aynı mahiyete sahip olup onları farklı kılan arazlardır. Arazlar ise her an Allah'ın irade etmesiyle yaratılmaktadır. Bundan dolayı hiçbir madde baska bir maddeye tesir eden sebep olamaz ve hiçbir sonuç meydana getiremez. Her hususta fail ve hakiki müessir Allah'tır. Allah'ın irade ve kudretine vurgu yapan Bâkıllânî, insanın kendi özünde herhangi bir kudret kabul etmez. ?lahî kudret olmadan insanlar herhangi bir fiil gerçeklestiremezler diyen Bâkıllânî'ye göre; fiilin aslını Allah yaratır, iyi veya kötü gibi vasıfları ise kulun iradesiyle gerçeklesir. Bâkıllânî'nin aksine hayatını Aristo felsefesini arastırmaya vakfeden, Es'arî kelamını kapsamlı bir sekilde bilen, onların imkân metafiziğini elestiren ve düsünce sistemini sebeplilik esası üzerine kuran ?bn Rüsd, âlemin yaratılısını Allah'ın bir fiili olarak görür ve âlemdeki mükemmel nizamın, bunu irade eden Allah'ın sanatı olduğunu belirtir. Ona göre; irade ilimden ayrılmaz. Bunun için Allah zıtları bilir, ilmiyle en uygun olanı seçer ve yaratır. ?bn Rüsd'e göre; Allah insana fiillerini gerçeklestireceği irade ve kudret vermistir, ancak bu insanın bütünüyle hür olduğunu ifade etmez. Çünkü insan tamamen ilahî tasarrufa bağlı bulunan haricî ve dâhilî sebeplere boyun eğmek mecburiyetindedir ve bu sebeplere uyumunu sağladığı oranda özgürdür.
Özet (Çeviri)
According to Baqıllanı ? who keenly opposed Aristotle?s philosophy, proposed that it is impossible to know by senses that cause and effect relationship is obligatory, dialectically tried to get even with the systems that are alternative to metaphysics of possibility and by this perspective prepared a basis for Ghazali to criticise philosophers, proposed the atom theory to establish Allah?a absolute control over the universe ? all physical beings have the same character in their esence and they differ in respect os secondary characterictics. Secondary characterictics are created by Allah?s willpower at every point. Thus, any substance cannot be the reason to effect each other and cannot create any result. Allah is the agent and a true causative in every case. Baqıllanı who stresses Allah?s volition and might does not accept that man has any kind of power in his esence. According to Baqıllanı, who claims that human beings cannot perform any action without divine power, Allah creates the orginal action good or bad qualities of which are results of man?s will. Averroes, who dedicated his life to studying Aristotle?s philosophy, had extensive knowledge on Asharite?s theology, criticised their metaphysics of possibility and based his thought system on the principle of causality, sees creation of universe as Allah?s action and states that perfect order of universe is the result of Allah will and art. According to him, will and knowledge are inseparable. Allah knows the opposites, selects the oppropriate one and creates it. According to Averroes, Allah gave man the will and power to act on it. However, this does not mean that man is liberated. Because, man has to submit to external and internal means, which are bound to divine power of disposition, and he is free as much as he is harmonious with them.
Benzer Tezler
- Gazzâlî ve İbn Rüşd'ün tehâfüt'leri bağlamında din ve felsefe ilişkisi
Relationship between religion and philosophy in the context of Ghazali's and Averroes' tehafuts
İLYAS KOÇAK
- Eş'arî ve Şâfiî usûl gelenekleri arasında İbn Berhân
Between ash'ari and Shafii procedure traditions Ibn Berhan
MÜBAREK ÖLMEZ
- Fâil-i muhtâr Allah tasavvurundan geleneksel Sünnîlik lehine evrilme sürecinde eşari ve Eşarilik
Al-Ashari and Asharism in the process of evolving from the conception of Allah as the fail-i mukhtar in favor of traditional Sunnism
NEJDET AKAY
- Delil ve istidlalin mantıki yapısı-İlk dönem sunni kelam örneği
Logical structure of evidence and inference-with special referance to the early Islamic ortodox theology
HİLMİ DEMİR
Doktora
Türkçe
2001
DinAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. SAİT YAZICIOĞLU
- Hanbelîlik-Eş῾arîlik ilişkisi (III.-V./IX.-XI. yy.)
The relation between Hanbalism-Asharism (III.-V./IX.-XI. centuries)
İSA KOÇ
Doktora
Türkçe
2020
DinSüleyman Demirel ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. SAFFET SARIKAYA