Hasan Rızâyî ve Tezkiretü's-Sâlikîn ile Mahmûdiyye adlı eserleri tahkîk ve değerlendirilmesi
Hasan Rizâyi and the investigation and evaluation of tezkire with Mahmûdiye
- Tez No: 207968
- Danışmanlar: PROF.DR. HASAN KAMİL YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 222
Özet
Tasavvuf tarihinin önemli şahsiyetlerinden Aziz MahmudHüdâyî'nin bağlılarından bir Osmanlı kadısı, aynı zamanda şair HasanRızâyî Efendi ve onun iki eserini tahkik ve neşre çalıştım.Rızâyî Aksarâyi ve iki eserini tanıtmaya yönelik bu çalışmamızüç bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölüm Rızâyî'nin hayatı veeserleri, ikinci bölüm Tezkire ve Mahmûdiyye'nin konuları vemuhtevâsı, üçüncü bölüm de Tezkire ve Mahmûdiyye'nin metnidir.Birinci bölümü teşkil eden Rızâyî'nin hayatı hakkındakibilgileri genellikle kendi yazmış olduğu eserlerinden edindim. Eserlerineise bizzat kütüphane kataloklarından ulaştım. Başka eserlerde adı geçenbirkaç eserine ise ulaşamadım.Osmanlıca eseri olan ?Tezkiratü's-sâlikîn ve Risâletü'nnâdimîn?i bir başka nüshasıyla karşılaştırarak latinize ettim. Bu eserdeHasan Rızâyî Efendi'nin Aziz Mahmud Hüdâyî'nin Anadolu halifelerihakkında vermiş olduğu bilgilere rastladım. Bu eseri bu açıdan orjinalbuldum. Ayrıca bu eserde tasavvufî temaları içeren güzel şiirleri deneşre değer buldum.Araştırmalarım esnasında Hasan Rızâyî Efendi'nin o gününsosyo-kültürel hayatına ışık tutan ?el -Mahmûdiyye fî menâkıb-ı ricâli'l-bilâd? isimli bir başka Arapça eserini daha tercüme ettim. Rızâyî'ninarapça olarak kaleme aldığı Mahmûdiyye adlı eserinin bazıbölümlerinde imlâ ve gramer hatalarına rastladım. Bunları dipnottagösterdim. Birkaç yer ve şahıs ismini okuyamadığım için bu kelimeleritercümede parentez içersinde aynen gösterdim.Müellifin bu eserinde yaklaşık otuz- kırk beldede karşılaştığı350-400 şahsın tarîkat, meşreb ve mezhepleri hakkında bilgi verdiğini;Şahit olduğu kerâmetler, latîfeler, siyâsî olaylar, şeyhlerden aldığıtesbih ve dualardan bahsettiğini gördüm.Çalışmamın, Aziz Mahmûd Hüdâyî, Celvetîlik ve bu yolunbağlısı Rızâyî hakkında yapılacak çalışmalara bir başlangıç olacağınıumuyorum.
Özet (Çeviri)
I have tried to investigate and evaluate one of the important personalitiesAziz Mahmut Hüdayi?s dependent?s, an Ottoman Muslim judge at the same time apoet Hasan Rızâyî Efendi and his two Works.This research of Rızâyî Aksarâyî and his two Works is composed of threeparts. The first part consists of his life and Works, the second part the subjects andcontents of Tezkire and Mahmudiye and the last part the text of Tezkire andMahmûdiye.I mostly gained the information of Rızâyî?s life from his own works whichforms the first part. I especially reached his Works at the catalogues of libraries. Icouldn?t reach some of the Works in his other Works.I latinized `Tezkiraü?s-sâlikîn? which is his ottoman-Turkish and `Risâletü?nnâdimîn?by comparing with another copy. In this work I discovered that HasanRızâyî Efendi Aziz Mahmud Hüdâyî gave information about Anatoilan?s sheikh?assistants. Therefore I found this work at this point interesting. Apart from it Ialso found it worth to publish the poems including themes of Sophistic subjects.During my researches I also translated another Arabic work of Hasan RızâyîEfendi ?el ?Mahmûdiye fî manâkıbı ricâli?l bilad? which gives light to the socioculturallife of that time. I found some spelling and grammatical mistakes in someparts of Rızâyî?s work called `Mahmûdiyye? which he wrote in Arabic. I showedthese at footnote. As I couldn?t read some of the person?s and place name I showedthese words in original in parenthesis.I recognized that this author gave information about 350-400 person?sreligious way, natural characters, sects with whom he met in 30-40 different towns,miracles he met, witticisms, political events, prayers and religious orders fromSheiks.I hope that my research will be a start to the studies of Aziz MahmudHüdâyî, Way of Celvetî and Rızâyî the dependent of this way.
Benzer Tezler
- Türk edebiyatında 'Gülistân' ve Hasan Rızâyî'nin 'Cûy-ı Rahmet' adlı Manzûm Gülistân Şerhi (inceleme-metin)
Gulistan in Turkish literatüre and Hasan Rizayi's named of 'Cuy-i Rahmet' poetry commentary
AYSUN ÇELİK
Doktora
Türkçe
2017
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET SEVGİ
- Hasan Rızâyî'nin Kân-ı Ma'ânî adlı manzum Farsça-Türkçe sözlüğü
Persian –Turkish verse dictionary named Kan-i Ma'ani of Hasan Rizayi
RAMAZAN EKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DilbilimHarran ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KAPLAN ÜSTÜNER
- Seyyid Hasan Rızâyî el-Aksarâyî hayatı, sanatı, eserleri ve Miftâhu's-Sa'âde' adlı manzûm Kasîde-i Bürde şerhi
The life, art and literary works of Seyyid Hasan Rizayi el-Aksarayi and Kaside-i Bürde şerhi named as Miftahu's-Sa'ade
HASAN CANKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıCelal Bayar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YASEMİN ERTEK MORKOÇ
- Hacı Selim Ağa Yazma Eser Kütüphanesi Hüdâyî Efendi Koleksiyonu 1800 numaralı ilahi mecmû'ası (İnceleme-metin-MESTAP'a göre tasnif)
The Hacı Selim Aga Manuscript Library Hudāyī Efendi Collection number 1800 the divine mecmū'a (Analysis-text-classification according to MESTAP)
BETÜL OKATALI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜNYAMİN AYÇİÇEĞİ
- Divan-ı Rızayi
Başlık çevirisi yok
MÜMİN TOPÇU
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Türk Dili ve Edebiyatıİnönü ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HASAN KAVRUK