Matüridi'de ahlak problemi
The problem of ethic in Matüridi
- Tez No: 208466
- Danışmanlar: PROF. DR. HANİFİ ÖZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Deger ve Deger Duygusu, Akıl, Hikmet, Fiil, Mutluluk, Value and sense of value, Reason, Hikmah, Action, Happiness
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Bu çalısma, büyük Türk din bilginlerinden olan ve slam ahlak düsüncesinde akla, bilinenin aksine olarak, Mûtezîle'den fazla vurgu yaparak dinî ve ahlâkî yasantıda aklî yöntemin benimsenmesine katkı saglayan Mâtüridî'nin ahlak anlayısını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Matüridi'ye göre, insan, ahlâkî tutum ve davranıslar hakkında degerlendirme yapmayı saglayan ?iyi? ve ?kötü? deger duygusuna sahiptir. Ahlâkî egitime yatkın olan bu degerlendirme gücünün olusumunda akıl, insânî yaradılıs ve haber'in önemli rolleri vardır. Konumuna uygun hareket eden duygunun bizzat kisinin kendi varlıgı ile topyekûn âlemde kavradıgı ilk gerçek ?hikmet?e iliskin bilgidir. ?Her seyi yerli yerine koyma? anlamına gelen hikmet, Mâtürîdî'nin ahlak anlayısının temel kavramıdır. Bu kavramın zıddı olan sefeh ise, ?bir seyi olması gerekenden baska yere koyma? anlamına gelmektedir. ?yi?, ?akıl? ve ?hikmet? arasındaki olumlu ahlâkî iliski, ?kötü?, ?nefs? ve ?sefeh? arasında da olumsuz anlamda bir ahlâki iliski vardır. Ayrıca, Mâtürîdî, ahlâkî fiilin gerçeklesmesine etki eden unsurlar olarak bireyin arzu ve istegi, Tanrı'nın rızasını kazanma düsüncesi, fiilin sonucunu düsünme gibi konular üzerinde durmaktadır. Ona göre, ahlaki birey, bu unsurların da katkısıyla fiilini seçme ve yapma özgürlügüne sahiptir. Bu konudaki özgürlük, ahlâkî sorumlulugun geregidir. Fiilin gerçeklesmesini engelleyen unsurlardan da söz ederek onlara karsı korunma yolları gösteren Mâtüridi, ahlâkî yetkinlesme yolunda insanın nefsini egitmesine verdigi önem kadar, bu konuda Tanrı'nın yardımını istemeyi de ögütlemek suretiyle ahlak anlayısının hem aklî, hem de dini yönünü ortaya koymaktadır. Matüridi'ye göre, insanın dünyada gerçeklestirmesi gereken bir amacı vardır. Bu amaç, dünya ve ahiret mutlulugudur. Bu amacın, dünya sevgisi, üzüntü, cimrilik, kendini begenme gibi ahlâkî düsüklüklerle göz ardı edilmemesi gerekmektedir.
Özet (Çeviri)
This study presents the ethical views offered by Maturidi, known as one of the greatest Turkish religious scholars of all time, a scholar made a greater effort to establish a rational approach in ethical thinking of Islam by more likely emphasizing the role of reason on it, opposed to the fact known that it were Mu?tezila?s scholars who really considered reason important in Islamic thought. According to Maturidi, human being has an sense of values of ?good? and ?bad? which provide to evaluate on ethical attitudes and actions. Reason, human nature, and revelation have important roles on the formation of this evaluative power inclined to ethical education. The first truth which the emotion acting appropriate for its position would comprehend with that person?s own presence in total universe is the knowledge related to the ?hikmah?. The hikmah, which means ?to put everything into its proper place?, is the principal concept of Maturidi?s ethical understanding. The ?safah?, which is the opposite of that concept, is ?to put something into another place instead of its proper one?. There is a positive ethical relation between ?good?, ?reason?, and ?hikmah?, while there is a negative ethical relation between ?bad?, ?nafs?, and ?safah?. Besides, Maturidi studies on the subjects of individual?s wish and desire, of the thought of acquiring God?s consent, and of thinking about the outcome of the action as factors influencing to fulfill the ethical act. According to him, ethical individual has freedom to choose and realize his/her actions with contribution of those factors. The ethical obligation necessitates this freedom. Maturidi mentioned the elements which obstruct realization of action and showed the ways of protection against them. Then he brought up both rational and religious sides of his ethical understanding by advising man to educate his own nafs due to ethical perfection, and to ask for God to help him in this respect. According to Maturidi, human being has one single goal to accomplish in this world: the happiness of both this-life and afterlife. This goal needs not to undervalue with any ethical poverty like the love of this world, sadness, parsimony, and arrogance.
Benzer Tezler
- Mâturîdî tefsirinde ahlâkî kavramlara yaklaşımlar
Approaches to moral consepts in tafseer Maturidi
GAYAZ AKHMETSHIN
- Keşşaf'ta kötülük problemi
Problem of evil in tafseer al-Kashshaaf
AYŞE TUBA UYSAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KAMİL GÜNEŞ
- İmam Gazâlî ve Ebu'l Muin en-Nesefî'ye göre nübüvvet problemi
The problem of prophethood according to Imam al-Ghazali and Abu al-Mu?în al-Nasafî
NURİ ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. MUHAMMET YAZICI
- Ebû Mansûr Mâtürîdî'de iyilik ve kötülük problemi
The problem of good and evil in Ebû Mansûr Mâtürîdî
ESRA ÇELİK
- Mâturîdîlik kelâm geleneğinde insan anlayışı
Understanding of human in maturidi kalam convention
NESLİHAN KUTLU KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinOndokuz Mayıs ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FETHİ KERİM KAZANÇ