Esîrîzâde abdülbâki Efendi ve İrâde-i Cüz'iyye risalesi
Esirizade Abdulbaki Efendi and his treatise on free will
- Tez No: 208808
- Danışmanlar: PROF. ADİL BEBEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Bu çalısmanın amacı Esîrîzâde Abdülbâkî Efendi'nin hayatı ve irâde risalesini ortaya koymaktır. Osmanlı döneminde özellikle onsekizinci yüzyıl ve sonrasında irâde meselesiyle alakalı pek çok risale kaleme alınmıstır. Kelâm ilminin zor meselelerinden irâde-i cüz'iyye ile ilgili olarak bu dönemde yazılmıs olan risâleler Mâturîdî düsüncesine göre ele alınmıs ve konuyla ilgili Es'arî düsüncesi problemli görülüp elestirilmistir. Esîrîzâde Abdülbâkî Efendi (ö.?) irâde-i cüz'iyye mevzuunda risale yazan Osmanlı müelliflerinin ilklerindendir. Esîrîzâde Abdülbâkî Efendi Seyhülislam Esîrî Mehmed Efendi'nin (ö.1681) evladıdır. XVIII. asırda yasamıs muhtelif beldelerde kadılık yapmıs, fıkıh ve akâide dair risâleler kaleme almıs bir Osmanlı müellifidir. Esîrîzâde'ye ait irâde-i cüz'iyye risâlesi kaza-kader ve irade konusunda halkın düsünce yapısında görülen birtakım yanlıs anlayısları tespit etme ve düzeltme amacıyla telif edilmistir. Müellif irâde meselesini Mâturîdî düsüncesi paralelinde kaleme almıs, insanların yaptıklarından sorumlu olduklarını ispata çalısmıstır. Esîrîzâde sünnî kelâmın diger temsilcisi Es'arî anlayısının irâde-i cüz'iyye konusundaki düsüncesini tehlikeli bularak elestirmistir. Kelâm ilminin bu zor meselesini zihinlere yaklastırmak için de somut örnekler getirerek meseleyi izah etmistir. Es'arî müellifler tarafından yazılmıs kelâm eserlerinin medreselerde okutulması sebebiyle Osmanlı âlimleri günümüzde Es'arî olmakla itham edilmektedirler. Bu düsüncenin dogru olup olmadıgı ancak Osmanlı dönemine ait eserlerin ortaya çıkmasıyla anlasılabilir. ste bu ve benzeri çalısmalar hem Osmanlı âlimlerinin Mâturîdî düsüncesine ne kadar baglı olduklarını gösterecek hem de ilmî yetkinliklerini ortaya koyacaktır.
Özet (Çeviri)
In this study we have studied the life of Esîrîzâde Abdülbâkî Efendi and his treaty on free will. In the Ottoman Empire, especially in the eighteenth century and thereafter, many treatises sing (risale) were penned on the subject of free will (irâde). In this period the risales that were written on free vill (irâde-i cüz?iyye), one of the toughest subjects of Kalam, were accorded to the Mâturîdî view. The Es`arî stand was considered problematic and heavily critiqued. Esîrîzâde Abdülbâkî Efendi (d.?) is one of the first Ottoman writers to author a treatise on irâde-i cüz?iyye. He is the son of Seyhulislâm Esîrî Mehmed Efendi (d.1681). He was an Ottoman writer who lived in eighteenth century, served as judge in various towns, and authored treatises concerning jurisprudence (fıkh) and dogmatics (akaid). Esîrîzâde?s irâde-i cüz?iyye treatise was aimed to define and correct some of the misunderstandings, in the public mind, of such issues as predestination and free will. The author penned his views on free will in line with Mâturîdî thought, and tried to prove men?s responsibility for their actions. He found dangerous and criticized the understanding which Es`arî thought, the other representative of Sunni theology, espoused concerning free will. And, to bring close to minds this tough subject of Kalam, Esîrîzâde explained the question by recourse to concrete examples. Today, the Ottoman ulema face the accusation of having been Es`arite in theology, on the grounds that the books written by Es`arite authors were commonly taught in Ottoman medreses. Whether or not this is true can be certified only by uncovering works penned by Ottoman ulema. Such ?and similar- studies will show not only the extent to which Ottoman ulema were bound to Mâturîdî thought, but also the degree of their scholarly qualifications.
Benzer Tezler
- Ebû Nasr Ahmed ibn Muhammed es-Secâvendî'nin İnsânu Aynî'l-meânî fi tefsîri'l-kelâmi'r-Rabbani adlı Eseri üzerine Tahkik çalışması Fâtiha suresi' nden Bakara Suresi' nin Sonuna Kadar
إنسان عين المعاني في تفسير الكلام الرباني لأبي نصر أحمد بن محمد السجاوندي من سورة الفاتحة إلى آخر سورة البقرة دراسة وتحقيقاً
ABDULHADI HASHIM KHALAF AL-HARDANEE
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HANAN AKKO
- Eskicizade Seyyid Ali Mehdi B. Hüseyin ve Tercüme-i Dürr-i Yetim adlı eserinin tecvid literatüründeki yeri
The place of Eskicizade Sayyed Ali Mahdi B. Hussein and Tarjama-i Durr-i Yatim in tajweed literature
MUHAMMED BAKİ AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÇİFTCİ
- Eskicizade'nin tecvit ilmine ilişkin görüşleri ve Terceme-i Dürr-i Yetîm adlı eseri
Eskicizade's views on tajweed's science and his work named Terceme-i Durr-i Yatīm
ERCAN ÇAYLAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ RIZA GÜL
- Hacı Emirzâde Muhammed b. Hamza el-Aydınî'nin hayatı, eserleri ve günlük hayata dair bazı risalelerinin tanıtımı
Hadji Emi̇rzadeh Mohammad b. Hamzah el-Aydini's li̇fe, works and tracts on everyday li̇fe
SEYDA DEMİRCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
BiyografiMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ÖZEL
- Nakliye poliçelerinde sigortacının halefiyet hakkı
Subrogation of right in transportation insurance
HAKAN FIRAT EMİRZADE