Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarında ahlak sorunsalı
The problematic of morality in the novels of Hüseyin Rahmi Gürpinar
- Tez No: 210877
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. SÜHA OĞUZERTEM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi
- Enstitü: Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 208
Özet
?İstanbul'da Bir Frenk? başlıklı ilk yazısı 1884 yılında basılan Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın (1864-1944) bugüne kadar 41 romanı, 9 öykü kitabı, 4 oyunu ve kalem tartışmaları ile düzyazılarının derlendiği 6 kitabı yayımlanmıştır. Bu çalışmada Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın Bir Sevda Denklemi (1899), Metres (1899), Acı Gülüş (1923), Ben Deli miyim? (1925), Kokotlar Mektebi (1929), Gönül Bir Yeldeğirmenidir (1943), Dünyanın Mihveri Kadın mı, Para mı? (1949), Kaderin Cilvesi (1964), Can Pazarı (1968) ve Namuslu Kokotlar (1973) adlı romanları etik edebiyat eleştirisi yaklaşımından yararlanılarak yapıtlarda öne çıkan izlekler, anlatıcı ve yazar müdahaleleri gibi öğeler ve yazarın düşünsel kaynakları açısından incelenmiştir. Gürpınar'ın yapıtlarında merkezi bir yeri, dolayısıyla da yazınsallığı belirleyen temel etmenlerden biri olan ahlak evreninin nitelikleri saptanmıştır. Gürpınar'ın gerek kurmaca gerekse kurmaca dışı yazılarında ahlaki bir söylemi benimsediği, kurmaca dünyasını da hayat kavgası, açlık, ahlakın bozulması ve sadakatsizlik gibi etik açıdan önemli izlekler çerçevesinde kurduğu gözlemlenir. Yazar ve anlatıcının müdahil konumları da Gürpınar'ın kurmaca dünyasının oluşumunda önemli belirleyenler olarak öne çıkmaktadır. Yapıtlarında sıklıkla göndermede bulunduğu Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche gibi düşünerler ve sosyal Darvinci görüşler de Gürpınar'ın kurmaca dünyasının oluşumunda önemli rol oynamaktadır. Dolayısıyla yazarın romanlarını çözümlerken metinlerin altında yatan ve romanların anlam dünyasını belirleyen değerler sisteminin anlaşılması önem kazanır. Bu nedenle bu çalışmada metin odaklı bir okumayla Gürpınar'ın romancılık anlayışı hakkındaki eleştiriler gözden geçirilmiş, romanları etik eleştiri açısından incelenmiş, kurmaca dünyasının belirlenmesinde etkili olan değerler sistemi ortaya konmuştur
Özet (Çeviri)
Hüseyin Rahmi Gürpınar?s (1864-1944) first article titled ?İstanbul?da Bir Frenk? (A European in Istanbul) was published in 1884 and from that time onwards his 41 novels, 9 story books, 4 plays, and 6 collection of essays composed of his articles and polemics have been published. In this study, Gürpınar?s ten novels, namely Bir Sevda Denklemi (An Equation of Love, 1899), Metres (The Mistress, 1899), Acı Gülüş (Bitter Laugh, 1923), Ben Deli miyim? (Am I Mad? 1925), Kokotlar Mektebi (The School of Cocottes, 1929), Gönül Bir Yeldeğirmenidir (The Heart is a Windmill, 1943), Dünyanın Mihveri Kadın mı, Para mı? (What Is the Axis of the World, Woman or Money? 1949), Kaderin Cilvesi (Turn of Fortune, 1964), Can Pazarı (A Matter of Life and Death, 1968), and Namuslu Kokotlar (The Virtuous Cocottes, 1973) have been analyzed within the framework of ethical criticism, especially with regard to the repeated themes, the interference of the author and the narrator, and the intellectual sources of Gürpınar?s thought. Hüseyin Rahmi Gürpınar had adopted a moral discourse in his writings and created his fictional world around the themes of struggle for existence, starvation, moral decline, and infidelity, which are among significant notions in the field of ethics. The intrusion of the author and the narrator in fictional worlds are other salient and constitutive features of Gürpınar?s fiction. Arthur Schopenhauer, Friedrich Nietzsche, and social Darwinist ideas, to which he had frequently referred, also played substantial roles in the formation of his fictional world. That is why it is vital to understand the system of values that lies beneath the author?s thought while analyzing his works. In this context, the criticisms regarding Gürpınar?s idea of the novel have been reconsidered; his works have been examined from the perspective of ethical criticism; and the system of values that shape his fictional world has been portrayed through a text-centered reading.
Benzer Tezler
- II. Meşrutiyet dönemi romanlarında yabancı tipler
The foreign characters in the term of II. Constitution novels
SAFİYE YÜKSEL ÖDEMİŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF.DR. ABİDE DOĞAN
- Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarında kadın ve eğitim
Women and education in Hüseyin Rahmi Gürpınar's novels
ILGAZ GÜZELCE
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. SABAHATTİN ÇAĞIN
- Ahlakın güvenilmez bekçileri: Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın ikircikli anlatı evreni
The unreliable guards of morality: Hüseyin Rahmi Gürpinar's ambivalent narrative universe
ESRA YILDIZ
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıBoğaziçi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VEYSEL ÖZTÜRK
- The socıal representatıons of wrong westernızatıon ın the novels of Hüseyin Rahmi Gürpınar
Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın romanlarında yanlış batılılaşmanın toplumsal temsilleri
MERVE YETER
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
SosyolojiGaziantep ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET NURİ GÜLTEKİN
- 19. yüzyıl Türk romanında gençlik
Youth in 19th century Turkish novel
MEHMET EMİR KALELİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY ÜSTÜN