Türkiye'de hanehalkı tüketim harcaması ve talep tahmini
Houshold consumption expenditures and demand estimation in Turkey
- Tez No: 210998
- Danışmanlar: PROF. DR. AHMET ALİ KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gıda Ekonomisi ve İşletmeciliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Bu çalışmada talep teorisi, teorinin kısıtlarıyla tutarlı tam talep modellerinin (sistemleri) evrimi ve bu modellerin ampirik çalışmalarda kullanılması incelenmiştir. Türkiye'de zaman serisi tüketim harcamaları ve fiyat serilerinin olmamasından dolayı incelenen talep modelleri ile çalışma yapılamadı. Çalışmada TÜİK ?2003 Bütçe Anketi? verileri ile ampirik bir analiz yapıldı. Bütçe anketi ile yapılan talep çalışmalarında genellikle fiyat olmadığından dolayı daha çok demografik değişkenlerin tüketim harcaması ve tüketim kalıpları üzerindeki etkisi incelenir. Bütçe anketi verileri ile yapılan talep çalışmalarında bağımlı değişkenin söz konusu mal veya hizmetin bütçe payı olarak kullanıldığı (açıklayıcı değişken harcama ve sosyodemografik değişkenler)-Working-Leser olarak adlandırılan- Engel fonksiyonları diğer fonksiyonlara göre en iyi sonuç verdiği kanıtlanmıştır. Ayrıca bu fonksiyon talep teorininin en az toplam kısıtını sağlamasından dolayı da tercih edilmektedir. Bu gerekçelerden dolayı, bu çalışmada TÜİK 2003 Bütçe Anketi verileri ile ana harcama grupları ve gıda-alt grupları için yapılan talep çalışmasında Working-Leser fonksiyonu kullanıldı. Çalışmada, Türkiye bağlamında daha önce yapılan benzer çalışmalarda kullanılan sosyodemografik değişkenlerden (hane genişliği ve lokasyon) farklı olarak hanehalkı reisinin eğitim düzeyi (9), hane nüfusunun yaş kompozisyonu (2 veya 3), lokasyon (kır ve kent) ve cinsiyet gibi sosyo-demografik değişkenler kullanıldı. Çalışma sonuçları bütçe paylarının toplam harcamaya (gelir tahmincisi) ve sosyo-demografik değişkenlere karşı duyarlı olduğu belirlenmiştir. Türkiye'de gıda alt gruplarının gelir esnekliklerinin kır ve kent yerleşim yerleri arasında anlamlı farklılık gösterdiği belirlendi. Eğitim düzeylerinin farklı ürün gurupları üzerinde farklı etkileri olduğu ortaya kondu. Bu çalışmanın önemli bulgularından biri de toplulaştırmış verilerle ve hane verileri ile yapılan analiz sonuçları arasındaki yanlılığı ortaya koyması olarak dikkate alınabilir. Çalışmada toplulaştırılmış (gelir gruplarına göre) ve hane düzeyindeki veriler ile yapılan tahminden hesaplanan harcama esnekliklerinin sistematik olarak benzerlik göstermesine karşın, toplulaştırmış verilerle yapılan tahminlerin tutarlı olarak daha yüksek harcama esneklikleri verdiği belirlendi.
Özet (Çeviri)
In this study, theory of consumer demand and the evolution of complete demand models (systems) consistent with the theory and its use in empirical studies are examined. Complete demand models can not applied in this study since time series data on consumption expenditure and price are not available in Turkey. In this study, the household consumption expenditure and socio-demographic data obtained from the TUIK-?2003 budget survey? is used for empirical demand analysis. The demand studies with cross-section budget survey data generally uses household expenditure and sociodemographic data since prices for commodities and services are not usually obtained with this survey. In the empirical model, household demand is modeled using Engel curve called as Workin-Leser since this model yields better results than the other functional form and at least satisfies Engel aggregation condition dictated by the theory. The dependent variable of the model is the budget share of goods and services within total household expenditure and independent variables are total household expenditure and household socio-economic variables. The model is applied to broad based commodities and services group and sub-food groups in Turkey. Socio-demographic variables include education level of household head (9), age composition of household (2 or 3), location (urban and rural) and gender which are different from the socio-demographic variables (location and household size) used in previous similar demand studies in Turkey. The results of the model estimation indicate that budget shares are very responsive to total expenditure (income proxy) and socio-demographic variables. The estimated expenditure coefficient and most of the estimates coefficients for socio-demographic variable are statistically significant at 1 or 5 percent confidence level. It is proved that expenditure elasticity of commodities, particularly food-sub-groups, exhibit significant differences between urban and rural in Turkey. It is also proved that the level of education has different effects on different product groups, particularly food subgroups. It can be considered that the important findings of the study are the results obtained with aggregate and disaggregate data yields parallel but significantly different results. It is found that the demand estimates with aggregate data yield consistently higher expenditure elasticity (overestimates) although expenditure elasticity calculated from the house level data gives systematically similar results.
Benzer Tezler
- Türkiye' de hanelerin tüketim harcamaları: Panel verilerle talep sisteminin tahmini
The consumption expenditure of households in Turkey: Demand system estimation with panel data
ÇİLER SİGEZE
- Türkiye'de haberleşme sektörünün gelişimi ve panel veri ile talep analizi
Development of comminication sector in Turkey and demand analysis with panel data
IŞIL FULYA ORKUNOĞLU ŞAHİN
- Regional consumption and income dynamics in Turkey: A panel data analysis
Türkiyede bölgesel tüketim ve gelir dinamikleri: Panel veri analizi
MURAT GÜVEN
Doktora
İngilizce
2018
Ekonomiİstanbul Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜLOĞLU
- Türkiye tüketim harcamaları davranış denklemleri (1987)
The Behavioral equations of Turkish consumption expenditures (1987)
RAZİYE SELİM
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
İşletmeİstanbul Teknik ÜniversitesiSayısal Yöntemler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜMİT ŞENESEN
- Türkiye'de hanehalkı gelir gruplarına göre önemli gıda ürünlerinin talep analizleri
Demand analysis of important food products according to household income groups in Turkey
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatAydın Adnan Menderes ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERİT ÇOBANOĞLU