Regional consumption and income dynamics in Turkey: A panel data analysis
Türkiyede bölgesel tüketim ve gelir dinamikleri: Panel veri analizi
- Tez No: 534786
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT GÜLOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2018
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 132
Özet
Bölgesel düzeyde tüketim ve gelir dinamiklerinin incelenmesi ülkemizde son yıllarda önemli hale gelmektir. Bölgesel gelir ve tüketim farklılıkları bölgesel ekonomik politikaların olusturulmasında kullanılmaktadır, çünkü bölgesel gelir ve tüketim farklılıklarının azaltılması ekonomik kalkınma açısından çok önemli bir aşamadır. Son yıllarda iletişim teknolojilerindeki bilimsel ve teknolojik gelişmeler ve hava, kara ve deniz ulaşımının teşvik edilmesi, bölgesel düzeyde hanehalkları arasındaki etkileşimi artırmaktadır. Böylece, hanehalkları arasında tüketim ve gelir farklılıları değişmektedir. Bu tez Türkiye'deki 26 İBBS Düzey-2 bölgesi arası tüketim ve gelir farklılılarının olup olmadığını test etmeyi, daha sonra bu farklılıklarının belirleyicilerini tespit etmeyi ve son olarak da bu farklılıkların zamanla nasıl bir değişim gösterdiğini bulmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla bölgesel düzeyde her bir mal ve hizmet grubu için esneklikler hesaplanmış, daha sonra bölgesel yakınsama analizleri yapılmıştır. 26 İBBS Düzey-2 bölgesi için 2005-2013 yılları arasında 12 mal ve hizmet grubu için fiyat ve gelir esneklikleri lineer formda mükemmele yakın talep modeli(Deaton & Muellbauer, 1980) kullanılarak hesaplanmıştır. Gıda, alkollü içecek, giyim, konut, mobilya, sağlık, ulaşım, haberleşme, eğlence, eğitim, lokanta ve diğer mal ve hizmet harcamaları için esneklikler coğrafik olarak ağırlıklandırılmış panel regresyon(Bruna & Yu, 2013;Yu, 2010) tekniği kullanılarak elde edilmiştir. Bu teknik yatay kesit bağımlılığını hem zamansal hem de mekansal açıdan dikkate almaktadır ve bireysel değişkenliği, bölgesel otokorelasyonu ve de bölgesel değişkenliği dikkate aldğı için diğer geleneksel regresyonlardan daha üstündür. Bulgularımız talebin gelir esnekliğinin konut harcaması için inelastik, ulaşım harcaması, mobilya harcaması, ulaşım harcaması ve sağlık harcaması için oldukça elastik olduğunu göstermektedir. Gıda harcaması, giyim harcaması ve haberleşme harcamasının esneklikleri ülkenin doğusu ve batısı arasında farklılık göstermektedir. Alkollü içecek harcaması, lokanta harcaması, eğlence harcaması da bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. Fakat belirtmek gerekir ki, gıda harcaması, giyim harcaması ve haberleşme harcaması esneklikleri sistematik bir yapı göstermemektedir. Eğitim harcaması esnekliği de zannedilenin aksine bölgeler arasında sistematik bir yapı göstermemektedir. Talebin fiyat esnekliğin konut harcaması, mobilya harcaması ve sağlık harcaması için tüm bölgelerde benzerdir. Kalan diğer tüm harcamaların esneklikleri ise bölgeler arasında ciddi farklılılar göstermektedir. Gıda harcamasının ve giyim harcamasının fiyat esneklikleri gelir esnekliklerinde olduğu gibi doğu batı bölgeleri arasında sistematik farklılık göstermektedir. Ama alkollü içecek harcaması, eğlence harcaması ve lokanta harcamasının esneklikleri bölgeler arasında farklılaşmamaktadır. Zannedilenin aksine, eğitim harcaması, sağlık harcaması, ulaşım harcaması ve haberleşme harcamasının fiyat esneklikleri bölgeler arasında önemli oranda farklılaşmaktadır. Gıda, alkollü içecek, giyim, konut, mobilya, sağlık, ulaşım, haberleşme, eğlence, eğitim, lokanta ve diğer mal ve hizmet harcamaları için ve de gelir için yakınsama 4 farklı yaklaşım kullanılarak test edilmiştir. İlk olarak mekansal dinamik panel regresyon model yaklaşımı(Lee & Yu, 2010) ve dinamik panel kantil regresyon yaklaşımı(Galvao, 2011) ile Neoklasik büyüme modelini((R. J. Barro & Sala-i-Martin, 2004) baz alarak 26 İBBS Düzey-2 bölgesinde 12 mal ve hizmet grubu ve gelir için yakınsama test edilmiştir. Daha sonra yakınsama kulüpleri yaklaşımı(Hobijn & Franses, 2000) ile birim kök testi ve kümeleme algoritmaları uygulanarak yakınsama klüplerinin varlığı incelenmiştir. Son olarak dağılım yaklaşımı(Quah, 1996) ile çekirdek yoğunluk fonksiyonları temel alınarak yakınsama test edilmiştir. Kantil regresyon analizinde, yakınsama/ıraksama mal ve hizmet gruplarına göre farklılık göstermektedir. Toplam harcamalar içinde pay olarak ölçülen gıda harcaması, giyim harcaması ve sağlık harcaması için zayıf yakınsama gözlenmektedir. Diğer mal ve hizmet grupları için, istatistiksel olarak anlamlı yakınsama veya ıraksama tespit edilememektedir.Harcama gruplarına göre bölgeler arasında koşulsuz yakınsama analizleri, eğitim ve istihdam gibi kontrol değişkenlerinin eklenmesiyle tekrarlanmaktadır. Bu faktörler, yakınsama/ ıraksama süreçlerini etkileyip etkilemediklerini görmek için test edilmiştir. Analiz sonuçlarından kontrol değişkenlerinin sonuçlarda anlamlı bir değişiklik yapmadığı görülmektedir. Aynı zamanda neredeyse bu değişkenlerin hiçbiri, tek başına veya birlikte modellerde istatistiksel olarak anlamlı değildir. Mobilya harcaması, konut harcaması, eğlence harcaması, lokanta harcaması ve eğitim harcaması gibi nispeten elastik mal ve hizmet gruplarında yakınsama ya da ıraksama bulunmamıştır. Bu durum, elastik olmayan bu harcama gruplarının payında, kısa vadede önemli bir değişiklik olmaması ve bütçe paylarının nispeten sabit kalması gibi nedenlerle açıklanabilmektedir. Ayrıca, eğitim ve istihdam gibi sosyal faktörlerdeki değişiklikler bu paylarda önemli değişiklikler yaratmamaktadır.Mal ve hizmet grupları açısından bölgeler arasındaki tüketim farklılıklarındaki yakınsama analizleri, alternatif bir tahmin yöntemi olarak mekansal dinamik panel regresyon yöntemiyle tekrarlanmaktadır. Koşulsuz yakınsama analizinin sonuçlarına göre, alkollü içecek harcaması, sağlık harcaması, eğitim harcaması ve gelirde yakınsama ya da ıraksama bulunamazken diğer tüm mal ve hizmet gruplarında ıraksama bulunmaktadır. Koşullu yakınsama analizi sonuçlarına göre, gelir, sağlık harcaması ve diğer mal ve hizmet harcaması için yakınsama ya da ıraksama bulunmazken, diğer tüm mal ve hizmet gruplarında ıraksama bulunmaktadır. Mekansal dinamik panel regresyon modellerinin, istihdam oranı modele dahil edildiğinde ıraksamayı hızlandırdığı gözlemlenmektedir. Yakınsama kulüpleri yaklaşımı analizine göre, içsel olarak birçok küçük bölge oluşmaktadır. Tüketim davranışları, ortak özelliklere sahip daha küçük bölgelerde zaman içinde benzerlik göstermektedir. Ek olarak, çekirdek yoğunluk grafiklerinin çarpık, basık ve görsel olarak eşit olmaması, farklı yöntemlerle yapılan ekonometrik tahminlerin bulgularını desteklemektedir. Dört yakınsama analizden elde edilen ortak bulgular gelir ve fiyat esneklikleri düşük ve bütçedeki payları yüksek olan gıda harcaması, giyim harcaması ve sağlık harcamalarında bölgeler arasında farklar yavaş yavaş azalmakta olduğunu göstermektedir. Fakat, gelir ve fiyat esneklikleri kısmen yüksek olan mobilya harcaması, konut harcaması, eğlence harcaması, lokanta harcaması ve eğitim harcamalarında yakınsama ya da ıraksama bulunamamıştır. Tezde tüketimin göstergesi olarak ilgili harcamaların toplam hanehalkı bütçesindeki payı kullanılmaktadır. Bu payların zaman içinde çok az değişiklik göstermesi ve hatta bazı tüketim gruplarında neredeyse hiç değişiklik görülmemesi yakınsama analizinde anlamlı sonuçlara ulaşmayı ciddi şekilde zorlaştırmaktadır. Geniş bir coğrafyaya sahip olan Türkiye'de her bölgenin kendi sosyal, kültürel, ekonomik ve coğrafi yapısı bulunmaktadir. Bu nedenle tüketim alışkanlıkları farklılık göstermektedir. Böylece, geniş bir coğrafi bölgeye yayılan bölgeler arasındaki tüketim davranışlarının kısa dönemde yakınsaması beklenmemektedir. Ayrıca, burada tanımlanan İBBS Düzey-2 bölgeleri eksojen olarak tanımlanan bölgelerdir.
Özet (Çeviri)
Examining regional consumption and income dynamics has become increasingly important in recent years. Regional income and consumption disparities are used to create regional economic policies because the reduction of these disparities is a crucial step for economic development. The rapid progress of the scientific and technological developments in communication technologies and the promotion of the air, land and marine transportation in recent years have increased the interactions among households at the regional level. Thus, the differences in consumption and income among households have been changing. This thesis thus aims to test whether there are any differences in consumption and income among the 26 NUTS-2 regions in Turkey, then to identify the determinants of the differences and finally to examine the direction in which these differences evolve over time. For this purpose, demand elasticities are estimated at the regional level for each group of goods and service, then regional convergence analyzes is tested. The price and income elasticities for 12 groups of goods and service for 26 NUTS-2 level regions covering the period 2005-2013 are estimated using the Almost Ideal Demand Model(Deaton & Muellbauer, 1980) in the linear form. Elasticities are obtained for the expenditures on food, alcohol, clothing, shelter, furniture, health, transportation, communication, recreation, education, restaurant and other goods and service using geographically weighted panel regression (Bruna & Yu, 2013; Yu, 2010) technique. The technique considers both time dependence (effect) and spatial dependence and is superior to other traditional regressions because it takes into account spatial autocorrelation, spatial heterogeneity, and individual heterogeneity. Our findings show that the income elasticity of demand is inelastic for shelter expenditure, whereas transportation expenditure, furniture expenditure and health expenditure are quite elastic. The elasticities of food expenditure, clothing expenditure and communication expenditure differ between the east and the west of the country. Alcohol expenditure, restaurant expenditure, and recreation expenditure also vary from region to region. It should be noted, however, that elasticities of food expenditure, clothing expenditure and communication expenditure do not show a systematic pattern. Counterintuitively, the elasticity of education expenditure does not also show a systematic pattern among the regions. The price elasticity of demand is similar for all regions in terms of shelter expenditure, furniture expenditure and health expenditure. The elasticities of all other remaining expenditures show significant differences among all regions. The price elasticities of food and clothing expenditure vary systematically between the eastern and western regions as income elasticities. However, the price elasticity of alcohol expenditure, recreation expenditure and restaurant expenditure do not differ systematically across all regions. Contrary to expectations, the price elasticities of education expenditure, health expenditure, transportation expenditure and communication expenditure differ significantly among all regions. The convergence in the expenditures on food, alcohol, clothing, shelter, furniture, health, transportation, communication, recreation, education, restaurant and other goods and service as well as income is tested using four different approaches. Firstly, the convergence of the 12 goods and service groups and income for 26 NUTS-2 level regions is tested by employing spatial dynamic panel regression model approach(Lee & Yu, 2010) and the dynamic panel quantile regression model(Galvao, 2011) based on the Neoclassical growth model(R. J. Barro & Sala-i-Martin, 2004). Then the presence of convergence clubs is examined by using the convergence clubs approach(Hobijn & Franses, 2000) applying the unit root test and clustering algorithms. Finally, convergence is tested by the distribution approach (Quah, 1996) based on the kernel density functions. Our findings from these four convergence analyzes present that the differences in terms of food expenditure, clothing expenditure and health expenditure, which have low income and price elasticities and high share in budget, are gradually decreasing among all of the regions. However, neither convergence nor divergence are not found in furniture expenditure, shelter expenditure, recreation expenditure, restaurant expenditure and education expenditure, which have partly high income and price elasticities.
Benzer Tezler
- Alışveriş merkezi yer seçimi kriterleri ve kullanıcı memnuniyetinin değerlendirilmesi: İstanbul örneği
The evaluation of location selection criteria for shopping malls and the customer satisfaction: The example of Istanbul
TUBA ÜNLÜKARA
Doktora
Türkçe
2017
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE LALE BERKÖZ
- İstanbul'da konut değerini etkileyen faktörler.Anadolu yakası örneği
Başlık çevirisi yok
KENAN GÖÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiBölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALE ÇIRACI
- Alışveriş merkezleri değerlemesi süreci ve yöntemleri, Marmara Forum AVM değerleme çalışması örneği
The valuation process and methods of shopping centers, a case study on valuation of Marmara Forum Shopping Center
UMUT ÇELİKKOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Maliyeİstanbul Teknik ÜniversitesiGayrimenkul Geliştirme Ana Bilim Dalı
DR. CEM BEYGO
- Uluslararası hızlı servis restoranlarının ticari alan analizine dayalı bir yer seçimi modeli önerisi
A site selection model proposal based on trade area analysis of international quick service restaurants
HANZADE KUĞU BAŞ
Doktora
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- Toplumcu belediyecilik çerçevesinde yerel kalkınma girişimlerinin sosyo – ekonomik değerlendirmesi: Ovacık örneği
Socio-economic evaluation of local development initiatives based on municipal socialism: the case of Ovacık
ZEYNEP GÜLER CANPOLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZHAN ERTEKİN