Modern bilimlerin Türkistan'a girişi (1800-1917)
Introduction of modern science to Turkestan (1800-1917)
- Tez No: 214199
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA KAÇAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Felsefe, Tarih, Philosophy, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Bölümü
- Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 312
Özet
ÖZETBatı dünyasında gerçekleşen bilim ve teknoloji alanlarındaki gelişmeler politika ve ekonomide de kendini göstermiş ve Batı hegemonyasını ortaya çıkarmıştır. Bu durum, Osmanlı İmparatorluğu, Rusya, Japonya, Çin gibi birçok ülkenin modernleşmesini zorunlu kılmıştır. Modernleşme de ancak modern bilim ve teknolojinin aktarımı ve uygulanması ile mümkün olabileceğinden bu aktarım, çeşitli ülkelerde ülkenin coğrafî konumuna, politik ve ekonomik durumuna, kültürel değerlerine ve eğitim sistemine göre farklı şekillerde gerçekleşmiştir. Burada tezimizin ana konusu olan modern bilim ve teknolojinin Türkistan'a girişi incelenmeye çalışılmıştır.Tezimizde; Modernleşme süreci öncesinde toplumun sosyal ve kültürel değerlerinin temelini oluşturan klasik eğitim kurumlarının önemi neydi? Modernleşme sürecinin Türkistan toplumunun üzerindeki etkisi nelerdir? Modern bilim ve teknoloji hangi şartlarda hangi yollardan girmiştir? Bu aktarım, duyulan ihtiyaçtan dolayı toplumun isteğiyle mi gerçekleşmiştir, yoksa dış güçlerin bunda etkisi olmuş mudur? Şayet dış güçlerin etkisi olduysa, bu bir sömüren ve sömürge ilişkisi çerçevesinde mi ya da misyonerlik yoluyla mı gelişmiştir? Toplum bu yeniliği benimseyebilmiş midir? Ne gibi uygulamalar söz konusu olmuştur ve neticeleri nelerdir? gibi sorular, o döneme ait arşiv kaynakları, raporlar, belgeler, gazeteler, dergiler ve ikinci el kaynaklar ışığında aydınlatılmaya çalışılmıştır.Bu araştırma sonucunda, 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Türkistan müstemleke bir bölge olduğundan bilim ve teknoloji aktarımında kendine has bir politika izleyemediği ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla da bölgeye modern bilim ve teknoloji aktarımı genel olarak iki yoldan; bölgede dominant bir konuma sahip olan Rus idaresi tarafından ve cedidciler dediğimiz Türkistanlı aydınların ve Rusya Müslümanlarının teşebbüsleriyle gerçekleşmiştir. Bölgeyi modernleştirmede her iki grubun izlediği stratejinin analiz edilmesi sonucunda bölgeye has ?modernleşme versiyonunun? oluştuğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACTDevelopment in science and technology in the West appeared in economics and politics which resulted in Western hegemony. This situation led many countries such as the Ottoman Empire, Russia, Japan and China to become modernized. Modernization was possible only through incorporation and utilization of modern science and technology. Such incorporation was realized in accordance with the geographical setting of the country; its political and financial situation, its cultural values and its system of education. Thus, within the scope of this dissertation, we have tried to elaborate on the introduction of modern science and technology in Turkistan.Within the scope of my dissertation, I have tried to provide answers to the questions of: ?What was the significance of classical educational institutions which used to constitute the basis for social and cultural values of the society prior to the period of modernization?? ?How did the period of modernization influence Turkistan populace?? ?By what means and under which circumstances was modern science and technology incorporated into Turkistan?? ?Was such incorporation due to necessity on part of the society according to its own determination?? ?Is it possible to name influence of any external power(s) on such incorporation?? ?If any external power was influential on such a process, was this a relationship of the colonized and the colonizing power or was it realized by means of missionary activities?? ?Was the society able to adapt to such modernization?? ?What types of implementations were in question? ?What are the results?? In order to provide necessary answers to the abovementioned questions I have consulted archival documents, reports, files, newspapers, magazines and secondary sources related to the period.Consequently, because Turkistan was colonized it did not follow a policy of its own since the second half of the 19th century. Thus, incorporation of modern science and technology in this region came about in two ways; first, by means of the Russian administration which was dominant in this region; second, by the endeavors of Jadidis, who were Turkistan intellectuals and Muslims of Russia. As a result of scrutinizing the strategies through which the two groups attempted to modernize the region, I have reached the conclusion that this region had created its unique ?version of modernization.?
Benzer Tezler
- Anadolu Selçuklu Devleti'nde kent kültürü: Erzurum örneği
Urban culture in Anatolian Seljuq Empire: Case of Erzurum
YAVUZ SELİM ALTINOK
- Ahmed Ferîd Kârî El-Abbâsî El-Ufâvî Es-Semeni'nin (ö. 1358/1939) Kur'ân yorumu-es-sırâtu'l-müstakîm örneği-
تفسير الصراط المستقيم لأحمد فريد قارى العباسي الأوفاوي الثمني نموذجا (ت. 1358هـ/1939م)
ABDURAZAK RECEP RECEP
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAHADDİN DARTMA
- İşgal altındaki Müslümanlarla ilgili hükümler (Doğu Türkistan örneği)
Provisions related to Muslims under occupation (Example of East Turkistan)
ABDULHAMİD İSLAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZGÜR KAVAK
- Освободительное восстание 1898 года в Туркестане против колониальнойполитики Российской империи
Rus İmpararatorluğu'nun Türkistan'daki sömürgeci siyasetine karşı 1898 yılındaki bağımsızlık isyanı
ALİ RIZA YETER
Yüksek Lisans
Kırgızca
2008
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DÖÖLÖTBEK SAPARALİYEV
- Çağdaş Uygur şairlerinden Memtili Tevfik Efendi'nin şiirleri üzerinde dil incelemesi(Giriş-İnceleme-Metin-Aktarma-Sözlük)
Language analysis on the poems of modern Uyghur poet Memtili Tevfik Efendi
REYİLA KAŞGARLI
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÖZKAN