Türkiye'nin dış ticaretinin yapısal döünüşümü (1980-2007)
Structural transformation of the foregin trade in turkey (1980-2007)
- Tez No: 215705
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. BEKİR GÖVDERE
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Süleyman Demirel Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Bölümü
- Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 103
Özet
Her ülke sahip olduğu doğal kaynaklar, insan ve sermaye gücü, teknolojik gelişme v.b. açıdan farklı düzeylere sahiptir. Bu farklılık; bir malın değişik ürünlerde farklı fiyat, miktar ve kalitede üretilmesine yol açmaktadır. Bu sebeple, ülkeler birbirlerine ihtiyaç duyarlar. Ülke içinde, bir mala talep varsa ve o mal üretilemiyorsa, ülke dışından satın alınması gerekecektir. Bu durum; karşımıza ? Dış Ticaret? ; çıkartmaktadır.Ülkelerin ödemeler dengesi içinde en önemli yere sahip olan dış ticaret, ithalat ve ihracat işlemlerinin her ikisini de kapsamaktadır. Özellikle bir ülkenin ödemeler dengesi durumu, o ülkedeki ihracat giderlerinden fazla olup olmadığına bakılarak anlaşılmaktadır.Günümüzde ülkelerin dış ticaret gelirlerini arttırma çabaları, yoğunlaşan rekabet ortamında, uygulanan devlet yardımlarının ve teşvik araçlarının önemini arttırmıştır. Bunun yanı sıra, gelişen dünya ticareti; ülkelerin ihracata olan bağımlılıklarını ve gelişmekte olan ülkelerin ödeme güçlüğü içinde bulunmaları, dış ticarette finansman tekniklerinin de önem kazanmasına neden olmuştur.Uluslar arası ticari ilişkiler geliştiği sürece her ülke kendi ekonomik çıkarlarını gözeten yasal düzenlemelere gitmiştir. Ticari düzenlemelerde her ülkenin ayrı ayrı davranması, ikili ilişkilerde ortaya çözümlenmesi gereken bir dizi sorunlar çıkarmıştır. Karşılıklı çıkarların korunması ve dış ticaretin kolaylaştırılması amacı ile (çifte vergilendirmenin kaldırılması, gümrüklerin indirilmesi, transferlerin gerçekleştirilmesinin bir şekle bağlanması gibi) ticari ilişkilerde bulunan ülkeler karşılıklı anlaşmalar yapma yoluna gitmişlerdir. Ancak zamanla bunun da yeterli olmadığı görüldüğünden bölgesel ve uluslar arası düzenlemelere gidilmiştir. Birincisine Avrupa Ortak Topluluğu, ikincisine de GATT(Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması) örnek olarak verilebilir.Bütün bunlar dünya ticaretinin kolaylaştırılması ve bir düzene sokulması düşüncesi ile gerçekleşmiştir. Günümüzdeki gelişmeler göstermektedir ki gelecekte belirlenecek uluslar arası ticaret kuralları bütün dünya ülkeleri tarafından uyulması gereken zorunlu kurallar olacaktır.Kanımızca, bir ülke ekonomisi hakkında mutlak görüşler ileri sürmek hem doğru değildir hem de bilimsel bir yaklaşım olma ihtimali çok düşüktür. Çünkü bu konudaki en sağlam gösterge güvenilir istatistiklerdir. Ayrıca şunu da söylememiz çok doğru olur ki, bir ülkenin ekonomisi birbirine sıkı sıkıya bağlı çok sayıda elemandan oluşan bir bütündür. Böyle bir yapıya sahip olan ekonomi olgusunun, tümüyle incelemek yerine o yapıyı oluşturan elemanlar itibariyle incelenmesi gerekmektedir. Yani ülke ekonomisinin bütünü hakkında değişmez görüşler öne sürmek yerine, bütünü parçalarına ayırıp bir yapısal analiz yapmak daha doğru görünmektedir.Bundan dolayı bu çalışmada ağırlıklı olarak 1980-2007 döneminde dış ticaret yapısındaki, özellikle sektör ve ülke bazında dönüşümü incelemeyi amaçlamaktadır. Dış ticaret ve bunu etkileyen unsurlar açıklanmaya çalışılmıştır.Birinci bölümde, dış ticaret politikalarından, stratejilerinden ve gelişmekte olan ülkelerin dış ticaret üzerine etkilerinden bahsedilmiştir. Ayrıca bu bölümde 1980 Yılına kadar Türkiye'nin dış ticaretindeki yapısal değişlikler anlatılmıştır.İkinci bölümde 1980 -1990 tarihleri arasındaki Dış ticaret politikalarından bahsedilmiş ve bu önemli dönemde alınan 24 Ocak kararlarının etkileri ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.Üçüncü bölümde, 1990-2007 tarihleri arasındaki Dış Ticaret değişimleri açıklanmaya çalışılmıştır. Ayrıca bu dönemde sektör ve ülke bazındaki dış ticaretin yapısal dönüşümü incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Every country resides on different levels in terms of its natural resources, human and capital power, and technological development. This difference leads to production of goods with different prices, amounts and quality. For this reason, countries need to each other. If a good is demanded in a country and cannot be produced, it needs to be bought from abroad. This brings about ?Foreign Trade?.The foreign trade, which has the most important place in nations? balance of payments, includes both import and export. Especially, status of a nation?s balance of payment can be understood by examining whether the export expenses in that country brim over or not.Today, the efforts by countries for increasing foreign trade income have advanced the importance of state aids and means of stimulus in this growing competitive atmosphere. Besides this, developing world trade, dependency of countries on export, insolvency clause of developing countries has caused financing techniques to be more important in foreign trade, as well.As long as international commercial relations progressed, each country brought some legal arrangements considering its own economic interests. Since countries behave differently about commercial regulations, a range of problems, which must be solved, emerged in bilateral relations. The countries involving in commercial relations resorted to make mutual agreements in order to protect mutual interests and ease foreign trade (such as abolishing double taxation, decreasing tariffs, organizing transfers in a specific way). However, regional and international arrangements were applied since this was not regarded as sufficient in time. The European Common Community can be given an example for the first one, and GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) can be an example for the second. All these were realized with a view to arrange and ease world trade. The developments of today make it clear that the international trade rules, to be determined in the future, will be the obligatory ones which must be obeyed by all countries in the world.In our opinion, it is not only incorrect but also far from being scientific to suggest absolute views about a country?s economy since the strongest indicators about this issue are statistics. Also, it is really true to say that a country?s economy is a whole composed of elements which are attached tightly to each other. Since the economy fact has such a structure, it is necessary to analyse it in terms of its elements not as a whole. In other words, it seems more reasonable to make an analysis separating the whole into its components instead of suggesting firm views about the whole of a country?s economy.Therefore, this study aims at analysing the transformation in foreign trade in 1980-2007 period especially based on sector and country. It has been tried to explain foreign trade and the factors affecting it.In the first part, foreign trade policies, strategies and the effects of developing countries on foreign trade were mentioned. Besides, structural changes in Turkey?s foreign trade until 1980 were told.In the second part, the foreign trade policies, which were valid from 1980 to 1990, were mentioned, and the influences of 24th January decisions taken in this significant period were handled in detail.In the third part, we tried to explain foreign trade changes between 1990 and 2007. In addition to that, we examined the structural transformation of foreign trade in this period based on sector and country.
Benzer Tezler
- Küreselleşme çerçevesinde Türkiye'de bankacılık ve BDDK
In accordance with globalization of banking system and BDDK in Turkey
SANİYE ŞEHNAZ ESER
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BankacılıkDicle ÜniversitesiMaliye ve Ekonomi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SELİM ERDOĞAN
- Türkiye'nin Avrupa Birliği ile dış ticaretinin yapısal dönüşümü: 1980-2018
Structural transformation of foreign trade of Turkey's European Union: 1980-2018
AYHAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiSüleyman Demirel Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BEKİR GÖVDERE
- Tarımda kapitalist gelişim sürecinin Türkiye tarımsal yapılarına ve dış ticaretine etkisi
The impact of capitalist development process on Turkey agricultural structures and foreign trade
AHMET EMRE BİBER
- Sanayileşmede stratejilerin Türk dış ticaretinin yapısı üzerindeki etkileri
The Effects of industrialization strategies on the structure Turkish external trade
FATMA BAHAR ŞANLI
- Türkiye'nin dış ticaretinde yapısal dönüşüm (1990-2011)
The structural transformation in the foreign trade of Turkey (1990-2011)
AZİZ MURAT HATİPAĞAOĞLU