Ankara ilinde arpa çizgi hastalığı etmeni (Drechslera graminea (Rab.) Shoem.)'ya karşı arpa çeşitlerinin dayanıklıkları üzerinde araştırmalar
Researches on the resistance of barley varieties to barley stripe disease agent (Drechslera graminea (Rab.) Shoem) in Ankara province
- Tez No: 22785
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH GÜRCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ziraat, Agriculture
- Anahtar Kelimeler: Arpa, Drechslera graminea, ırk, hastalık entansitesi, invitro, sporulasyon, koni di, inokulasyon, dayanıklılık, reaksiyon, plumul, radikul, kültür filtratı
- Yıl: 1992
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bitki Koruma Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
İÜ ÖZET DOKTORA TEZÎ ANKARA İLİNDE ARPA ÇÎZGÎ HASTALIĞI ETMENİ \Drechslera graminea (Rab.) Shoem. | 'YA KARŞI ARPA ÇEŞİTLERİNİN DAYANIRLIKLARI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Berna TUNALI Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Abdullah GÜRCAN Mayıs 1992, Sayfa: 13 3! Jüri: Prof. Dr. Abdullah GÜRCAN Prof. Dr. Haluk SORM Prof.Dr. Salih İCâDEN ^ Arpada yaprak çizgi hastalığı etmeni Drechslera graminea (Rab. ) Shoem. Ankara yöresinde arpa verimini dü şüren en önemli hastalıklardan birine neden olmaktadır. 1989,1990 ve 1991 yıllarında yapılan sürveylerde sıra sıyla %9.37, %2.32 ve %6.17 oranında hastalık entansitesi oluşturduğu ve bu hastalıktan dolayı meydana gelen para sal kaybın tüm arpa ekimleri dikkate alınırsa çok büyük olduğu görülmektedir. Bu çalışmada D. graminea 'nın ırklarının tesbit edilmesi, dayanıklı arpa çeşit ve hatlarının ortaya çıka rılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 1988 yılında Ankara ilinin ilçe ve köylerine gidilerek D. graminea izo- latları toplanmış, tüm izolatlar nemli hücreye alınarak etmenin 164 tekspor izolatı elde edilmiştir. Bu izolatlar PDA ortamına ekilerek birbirlerine yüzde yüz benzerlik gösterenler aynı gruba alınarak içlerinden seçilen 49 izo- lat bundan sonraki çalışmalar için ayrılmıştır, izolat- larm Karbonhidrat, Vitamin ve Azot kaynağı içeren ortam da 20°, 25° ve 30OC'lerdeki morfolojik ve kültürelIV özellikleri incelenerek, 12 gruba ayrılmıştır. Daha sonra 7 test çeşidi ile 12 izolat ırk tesbit çalışmaları için reaksiyona alınmış d. graminea 'nın 11 ırkı saptanmıştır. En virulent ırkı olan Dg101 ırkının yerli arpa çeşit ve hatlarında meydana getirdikleri reaksiyonlar incelenmiş, Bülbül, Ergine 1 90, Bome 27 ve Cumhuriyet 50 arpa çeşit leri ile Eskişehir Geçitkuşağı Tarımsal Araştırma Ensti tüsünden temin edilen 12 ümitvar arpa hattı bu hastalığa karşı dayanıklılık reaksiyonu göstermiştir. Ayrıca bu çalışma içerisinde, en iyi inokulasyon yönteminin tesbiti için yedi tohum inokulasyonu yöntemi denenmiştir. 8 günlük D.graminea kültürü üzerine arpa to humlarının ekilip 25°C'de 10 gün tutulduktan sonra sak sılarda ekilmesi sonucu, gelişen bitkilerde, %76.21 ora nında hastalık entansitesi oluşarak bu yöntem birinci sırada yer almıştır. învitro'da bilinen ortam, sıcaklık ve ışık şart larında sporulasyonu sağlanamayan D.graminea 'nın konidi oluşturabilmesi için farklı yöntemler denenmiştir. Suagarı üzerine arpa yaprak parçalarının yerleştirilip dış çevre şartlarında tutulması yöntemi en iyi sonucu vermiştir, îzolatlar arasında konidi verimi yönünden farklılıklar ol duğu konidilerin 11.8-22.2 x 36-106 u boyutlarında septa sayılarının 1-6 arasında değiştiği belirlenmiştir. D.graminea 'nın biyolojisi ile ilgili çalışmalar da yapılmış, kış şartlarında fungusun arpa sapının 2 ve 3.no- dileri arasında peritesyum olarak bulunduğu gözlenmiş, laboratuvara getirilen peritesyumlardan askus ve askospor lar elde edilmiştir. Fungusun termal ölüm noktası tesbit edilmeye çalışılmış, ırklar arasında yüksek sıcaklıklara dayanma yönüyle de farklılıklar olduğu, termal ö^üm nok tasının ırklara göre 44-490C'ler arasında değiştiği göz lenmiştir. Fungusun (-20°C)'den daha düşük sıcaklıklara dahi uzun süre dayandığı, konidi çimlenmesi ve misel ge lişmesine devam ettiği de saptanmıştır. Etmenin ırklarının kültür filtr atları hazırlanmış ve duyarlı olarak bilinen Zafer arpa çeşidinin tohumları, içinde kültür filtratı bulunan petrilerde çimlendirilmiş, çimlenen tohum sayılıp, plumul ve radikul ölçümleri yapıl mış ve ırklar arasındaki farklılıklar ortaya konmuştur. Dgl7 ırkında çimlenen tohum sayısı en az, plumul ve radi kul uzunlukları da en kısa olmuştur. Yerli arpa çeşitlerinden bazılarının iki farklı yöntem ile tohumların bulaşıklık durumları incelenmiş, Ankara 86 arpa çeşidinin en fazla bulaşık olduğu, ekilen tohumlardan elde edilen bitkilerde hastalığın, enfekteli tohum oranından daha düşük oranlarda ortaya çıktığı anla-, silmiştir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT PhD Thesis RESEARCHES ON THE RESISTANCE OF BARLEY VARIETIES TO BARLEY STRIPE DISEASE AGENT | Drechslera gr am ine a (Rab. ) Shoem.|. IN ANKARA PROVINCE Berna T UN ALI Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Abdullah GÜRCAN Mayıs 1992, Page: 133 Jury: Prof. Dr. Abdullah GÜRCAN Prof. Dr. Haluk SOM Prof. Dr. Selih MADEN Barley stripe disease agent \Drechslera graminea (Rab.) Shoem. j causes one of the most important diseases that reduces barley yield in Ankara province. In surveys carried out during 1989-1991, the disease intensities were found to be 9.37, 2.32 and 6.17%, respectively; which would corresponded to great monetary losses regarding the whole country barley cultivations. One of the aim of this study was to determine the agent strains and resistant barley cultivar varieties or lines. For this purpose, isolates were collected in Ankara counties or villages in 1988. Following blottering them, 164 single spor isolates were obtained. The isolates were cultivated in PDA medium, grouped the identical ones and selected 49 isolates to be used in forthcoming studies. Related with the morphologic and cultural properties of the isolates in carbonhydrate, vitamine and nitrogen added mediums at 20, 25 and 30°C temperatures, 12 groups of isolates were formed. These isolates were reacted withvi 7 test variety and 11 strains of the agent determined. Reactions between the local barley varieties or lines and the most virulant strain. DglOl, were studied, and the barley varieties Bülbül, Erginel 90, Borne 27, Cumhuriyet 50 and 12 hopeful barley lines that provided from Eskişehir Agricultural Research Institute were found to be resistant to the disease. Seven inoculation methods were evaluated during the study and the method in which the barley seeds were sown in 8-day-fungus cultures, kept in 25°C for 10 days, transferred to post and gave 76.21% disease intensity was found to be the best. D. graminea that could not sporulated in common medium, temperatures and light conditions, could have sporulated in three mediums with, light, temperature plus exposing petri dishes to environmental conditions. Method studies have showed that the medium consisted of water agar and barley leaf dissects and exposured to environmental conditions was the best method for sporulation. Conidia that developed in PDA were 11.8-22.2 y in width, 36-106 y in length and have 1- 6 septum. Biologic studies exhibited that the fungus overwinters between the second and third nodules of barley stems as perithecium that could develope asci and ascospores in laboratorlal conditions. In studies related with thermal death points, strains have found to have thermal death points changing between 44-49°C. The fungus could resist enough long time to very low temperatures even below (-)20°C, and continue to conidia germination and mycelial development. Culture filtrates of the agent were prepared and susceptible barley variety, Zafer, was testedir.Among the different reactions by strains, germinated seed number was the lowest and, plumul and radicle lengths were the shortest in case of Dgl7 strain used. Infection rates of some local barley variety seeds were studied by two different methods and Ankara 86 cv. was found to have the highest, however the rate of the disease occurence was lower then the infection rate. KEY WORDS: Barley, Drechslera graminea, strains, disease intensity, in vitro sporulation, conidia inoculation, resistance, reactions, plumul and radicle, culture filtrates-
Benzer Tezler
- Şanlıurfa ilinde kültür arpası (Hordeum vulgare) ve yabani arpalarda (H. spontaneum, H. bulbosum) hastalık oluşturan pyrenophora teres'in patotiplerinin belirlenmesi
Determination of the pathotypes of pyrenophora teres causing disease on cultivated barley (Hordeum vulgare) and wild barleys (H. spontaneum, H. bulbosum) in Şanlıurfa province
IŞIL SARAÇ SİVRİKAYA
- İklim elemanlarının Konya ilinde arpa verimine etkisi
The Effects of climatic factors on barley yield in Konya region
NURİNNİSA AĞLAMIŞ
- Eskişehir ilinde buğday ve arpada görülen virus hastalıklarının belirlenmesi
Determination of the viral diseases of wheat and barley in Eskişehir province
AYTEKİN KÖSE
- Coğrafi planlama yönünden Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı
The agricultural structural of province of Şanlıurfa terms of geographical planing
SEDAT BENEK
