19. yüzyılda Hüdavendigar eyaleti
Hudavendigar province in 19th century
- Tez No: 228330
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA ÇADIRCI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 455
Özet
Aslında, Osmanlı taşra yönetimi içinde Tanzimat dönemine kadar ?Hüdavendigar Eyaleti? adıyla anılan idarî bir birim bulunmamaktadır. Bunun yerine Tanzimat öncesi Osmanlı ülke yönetiminde karşımıza çıkan idarî birim ?Hüdavendigar (Bursa) Sancağı? ve onun Güney Marmara'da kapsadığı geniş coğrafî alandır. Merkez şehri Bursa ile birlikte sınırlarında birçok kalabalık nüfuslu kasabayı barındırmış olan Hüdavendigar Sancağı ise eyalet statüsüne kadar Anadolu Eyaleti adı ile bilinen idarî bölge içinde yönetilmiştir. Buna göre sancak, Hüdavendigar Eyaletinin 1842'de resmen teşekkülünden sonra bu eyaletin ?merkez sancağı? statüsüne geçmiş ve 19. yüzyılın ikinci yarısı boyunca ?Bursa Sancağı? adıyla idarî taksimat içinde yer almıştır. Dolayısıyla Hüdavendigar Eyaletinin kuruluş ve idarî örgütleniş aşamalarını Tanzimat sonrası taşra yönetiminde gerçekleştirilmeye çalışılan reform faaliyetlerinden ayrı düşünmek imkânsızdır. Bu bağlam içinde çalışmamızın temelini, 19. yüzyılın başından 1867 tarihli Vilayet Düzenlemeleri'ne kadar Bursa Sancağı ve Hüdavendigar Eyaletinde geçerli olan yönetim pratikleri ve sonuçları oluşturmaktadır. Sonuçta bizatihi Bursa şehrinin merkezini oluşturduğu bu coğrafî alanda geçerli olmuş idarî ve malî uygulamaları tespit etmek, bunların nitelik ve sonuçlarını ortaya koymak; Tanzimat anlayışı doğrultusunda 19. yüzyıl Osmanlı taşra yönetim kurumlarında yaşanan dönüşümleri izlemekle özdeştir.Araştırmanın bu ilk sorunsalı paralelinde, Tanzimat reformlarının hazırlayıcı evresini oluşturan II. Mahmut döneminde yapılan yönetim düzenlemeleri de ayrı bir önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda, genel olarak Bursa Sancağında, özel olarak ise idarî merkezi konumundaki Bursa şehrinde 1800?1839 tarihleri arasında mevcut idarî-malî yapının işleyişini tespit etmek bu çalışmanın ilk aşamasını oluşturmuştur. İkinci aşamada sancaktan eyalet statüsüne geçişin kronolojik seyri aktarıldıktan sonra yine genelde eyalet içinde, özelde ise eyaletin idarî merkezi Bursa şehrinde Tanzimat'ın yeni yönetim kurumları ve bunların işleyişleri açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece, 19. yüzyıl Osmanlı idare tarihinin birbirini tamamlayan bu iki önemli zaman kesitinde mevcut taşra yönetim yapısı ve pratikleri Bursa şehri ve çevresi merkezinde karşılaştırılmalı bir bakış açısından betimlenmek istenmiştir. Yani önemli bir taşra idare merkezi olarak Tanzimat öncesi Bursa şehrinde mevcut yerel-merkezî yönetim kurumlarının Tanzimat sonrasında hangi şekil ve niteliklerle dönüştükleri; Tanzimat dönemi prensipleri doğrultusunda geçilen yeni yönetim anlayışının bölgede ne derece istenilen sonuçlara ulaştığı ve en önemlisi de eski yapıda önemli bir role sahip adem-i merkeziyetçi unsurların yeni yapı içinde yüklendiği işlev ve konumları, söz konusu ilk sorunsal bağlamında ve araştırma sonucunda birincil kaynaklardan elde edilen veriler ışığında ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Actually, there is no such administrative unit called ?Hudavendigar Province? in Ottoman rural administration until the period of the Administrative Reforms. Instead, the administrative unit that is seen in the Ottoman country administration pre-Administrative Reforms period is ?Hudavendigar (Bursa) District? and the vast territorial area it covers in the Southern Marmara. Hudavendigar District with its many high populated towns covered in its borders including Bursa was ruled under the administrative region known as ?Anatolia Province? until gaining the status of being a Province. According to this, the District gained the status of ?central district? after constitution of Hudavendigar Province and during the second half of 19th century it stayed as an administrative division called ?Bursa District?. Therefore, foundation and administrative institutionalization stages of Hudavendigar Province cannot be thought apart from the reformation activities tried to be accomplished within rural administration after Administrative Reforms period. In this context, beginning from the early years of 19th century, administrative practices which are valid in Bursa District and Hudavendigar Province until Provincial Regulations dated 1867 and their consequences constitute basics of our studies. In a sense, determining administrative and economical regulations, which were in effect in the region covering Bursa city center, stating qualifications and consequences of these are identical with observing the transformations seen in the 19th century Ottoman rural administrative foundations within the context of Administrative Reforms.In line with this first problematic of the research, administrative regulations that were made in the period of Mahmut II constituting preparing stage of the Administrative Reforms become even more important. In this respect, determination of implementation of present administrative and financial structure between the years 1800 and 1839 in Bursa District in general and specifically in the city of Bursa as an administrative center constitutes the very first stage of this study. At the second stage, after expressing chronological flow of the transformation from district structure to the province status, new administrative foundations of the period of Administrative Reforms and their operations were tried to be expressed. In this sense, present rural administrative structures and their practices of these two significant eras complementing each other in the administrative history of 19th century?s Ottoman Empire are intended to be described with a comparative viewpoint. In other words, in the city of Bursa as a significant administrative center before the period of the Administrative Reforms, in what sense and qualities the present structures and economical implementations of local-central administrative foundations had been transformed to, to what extent the new administrative understanding accepted in line with the principles of the Administrative Reforms had accomplished the intended results and the most important question to what roles the factors in decentralization that had had a significant role in the past structure are attributed are stated within the context of the first problematic and in the light of the data gained from primary sources.
Benzer Tezler
- 19. yüzyılda Banaz Kazası'nın sosyo- ekonomik yapısı
Socio-economic structure of the town of Banaz in the 19th century
GÜLER ERDEM BAY
- 19. yüzyılda'da Hüdavendigar eyaleti Kütahya sancağı Saray, Servi Dibek mahallelerinin 1844-1845 emlak arazi hayvanat durumlarını değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
MEHMET FATİH MÜCAHİTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
TarihMarmara ÜniversitesiTürk Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA ÇETİN VARLIK
- 1845 (H.1261) tarihli Temettu'at defterlerine göre Hüdavendigar eyaleti dahilinde Kütahya sancağına tabi Tavşanlı nahiyesine bağlı Kuruçay,Çardaklı ve Bey kariyelerinin transkripsiyon ve edisyon kritiği
Transcription and edition critioue of Kuruçay, Çardakli and Bey villages of Tavşanli region in Kütahya province of Hüdavendigar state according to income tax books in 1845 (H.1261)
İSMAİL KARTAL
- 1845 (h.1261) tarihli temettüât defterlerine göre Hüdavendigâr eyaleti Bursa sancaği Domaniç kazasina bağli Bozbelen, Durabey, Hisar, Çok, İlicaksu, Domur, Bükerler, Çiftlik, Çarşamba köylerinin iktisâdi ve içtimaî durumu
The financial and social status of the villages of Bozbelen, Durabey, Hisar, Çok, Ilicaksu, Domur, Bükerler, Çiftlik and Çarşamba of Domaniç quarter Hudavendigar province of bursa state in accordance with the income books with the date of 1845 ( h. 1
UĞUR DEMLİKOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
TarihDumlupınar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. HASAN BASRİ KARADENİZ
- 1845 (H.1261) tarihli Temettü'ât defterlerine göre Kütahya şehri Dibek, Pirler, Aşağıaba, Kale-i Sagir, Kadışeyh, Lâlâ Hüseyin Paşa mahallelerinin trankripsiyonu ve edisyon kritiği
Transcription and critical edition of the Dibek, Pirler, Aşağıaba, Kale-i Sagir, Kadışeyh, Lâlâ Hüseyin Paşa districts which are bound to Kütahya subdivision according to İncome Tax books prepared in 1845 (H.1261)
MUHAMMET ÖZTÜRK