Türkiye Türkçesinde hitap ve ara sözler(duygu sözleri)
Vocatives and digressions in Turkey Turkish
- Tez No: 228580
- Danışmanlar: PROF. DR. ALAEDDİN MEHMEDOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Temel Kelimeler, Yardımcı Kelimeler, Cümle Dışı Unsur, Hitap, Ara Sözler, Main Words, Auxiliary Words, Non- Sentential Constituent, Vocative, Digressions
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Edebiyatı Bölümü
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 104
Özet
Türk dili zengin kelime hazinesine sahiptir. Türk dilinde kelime türlerinin bazıları söz diziminde görev alabilmekte, bazıları ise söz diziminde görev alamamaktadır. Dilde cümleyi oluşturan temel ve yardımcı cümle öğelerinden başka, bir sıra kelime ve kelime grupları da kullanılmaktadır. Hitap ve ara sözler bu kelime veya kelime gruplarındandır. Türkiye Türkçesinde hitap ve ara sözler geniş bir şekilde araştırılmamıştır. Neticede de Türkiye Türkçesinde cümle öğeleri ile hitap ve ara sözler karıştırılmaktadır.Bu tezde Türkiye Türkçesinde kullanımı yaygın olan hitaplar ve ara sözlerin özeliklerini, bunların söz dizimindeki yerini ortaya koymaya çalıştık.Tez dört bölümden oluşmaktadır.İlk bölümde Türkiye Türkçesine ait yazılmış dil bilgisi kitaplarında kelime türlerinin sınıflandırılmasına, bu sınıflandırmada yardımcı kelime türlerinin belli bir ölçüte dayanmadan yapılan tasniflerinin yol açtığı belirsizliklere, sorunlara yer verdikİkinci bölümde Türkiye Türkçesinde gramer bakımından cümle öğeleriyle ilişkisi olmayan sözlerin özellikleri ve bu kelimeleri cümle öğesi olarak tahlil etmenin yanlışlığı örnek cümlelerle açıklanmaya çalışılmıştır.Üçüncü bölümde bizim adlandırdığımız hitapların Türkiye Türkçesi içinde ünlem türü içinde verildiği Türk dil bilimcilerin eserlerinden örneklerle ortaya koyulmuştur. Hitapların anlam özellikleri, cümledeki yeri açıklanarak, dilimizdeki edebi eserlerden örnekler seçilerek, hitaplar gösterilmiştir. Böylece hitapların ünlemlerden ayrı bir tür olarak yer almasının gerekliliği anlatılmıştır.Son bölümde bizim adlandırdığımız duygu sözlerinin Türkiye Türkçesinde edatların ve zarfların içinde verildiği örneklerle ortaya koyulmuş, duygu sözlerinin anlam özellikleri, cümledeki yeri belirtilerek, bunların edatlardan ve zarflardan çeşitli yönleriyle ayrılan bir kelime çeşidi olarak kabul edilmesinin gerekliliği anlatılmıştır.Tez Türklük biliminin son bulgularına dayalı olarak yazılmıştır.
Özet (Çeviri)
Turkish language has a rich lexis. While some types of words take part in syntax, some do not take in syntax in Turkish language. In addition to the main and auxiliary constituents composing a sentence, some words or groups of words are also used. Vocatives and digressions are among these words or groups of words. Vocatives and digressions have not been researched in detailed way in Turkey Turkish. Therefore, sentence constituents and vocatives, digressions are mixed in Turkey Turkish.In this thesis, we tried to put forward the characteristics of vocatives and digressions commonly used in Turkey Turkish and their place in syntax.The thesis consists of four parts.In the first part, we handled the classifications of the types of words in grammar boks published about Turkey Turkish and ambiguities and the problems caused by the classifications made without depending on any criteria.In the second part, the characteristics of the words that are not related to the sentence constituents in terms of grammar in Turkey Turkish and the wrongness of analyzing these words as a sentence constituent were explained through some example sentences.In the third part, the fact that the vocatives we designated were classified under the exclamation type in Turkey Turkish was put forward through examples from the Works of Turkish linguists. Vocatives were demonstrated through explaining their semantic properties and their position in the sentences and giving examples taken from the literary works in our language. Therefore, it was indicated that it was necessary to handle the vocatives as a type different from the exclamations.In the last part, examples in which the words explaining emotion were given in prepositions and adverbs in Turkey Turkish were provided, and by indicating the semantic properties of the words explaining emotion and their position in the sentences, it was stated that the words explaining emotion should be accepted as a type of word which differs from prepositions and adverbs in various aspects.The thesis was written based on the last findings of the Turkology.
Benzer Tezler
- Türkiye Türkçesinde hitaplar
Address forms in Turkey Turkish
HANİFE ALKAN ATAMAN
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN
- Yeni Uygur Türkçesinde ünlemler
Exclamations in the New Uygur Turkish
HATİCE SÜSLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE HARBALİOĞLU
- Çağdaş Kazak Türkçesi'ndeki kelime grupları ve cümle çeşitlerini Türkiye Türkçesi'ndeki karşılıkları
Word groups in modern Kazakh Turkish and equivalent sentence types in the Turkish language
AYABEK BAYNİYAZOV
Doktora
Türkçe
2000
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHAMMET YELTEN
- Uygur halk koşaklarında tematik söz varlığı
Thematic vocabulary in Uyghur folk poetries
SAKİNE KIYMIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAfyon Kocatepe ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAMAN
- Bedâyiü'l-Vekâyi (l265a ile l 304b inceleme ? metin ? dizin)
Bedâyiü?l-Vekâyi (l265a and l 304b investigation ? text ? index)
UYGAR YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ