Tuhfe-i Husami (16.yüzyıl)çeviriyazı ve dil ögelerinin incelenmesi
Tuhfe-i Husami (16th century)a transliteration and examination of language elements
- Tez No: 230558
- Danışmanlar: Y.DOÇ.DR. FERHAT KARABULUT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Bu çal mada, Hüsâmî ya da Hüsâmettin Efendi taraf ndan yaz lan ve bir 16. yüzy l eseri olan Tuhfe-i Hüsâmî yi inceledik. Tuhfe kelimesi hediye anlam na gelir. Tuhfe, bir dilin sözlü ü ya da dilbilgisiyle ilgili bir terimdir. Eserde Hüsâmî, Fars dilini incelemekte ve Türklere bu dili ö retme amac gütmektedir. Bu eser konu ve yöntem olarak kendi döneminde tektir. Tuhfe-i Hüsâmî den önce Anadolu sahas nda böyle manzum bir dilbilgisi kitab yla kar la lmam t r. Kitab n sonundan ö rendi imiz kadar yla o, bu kitab on iki ya ndayken yazm t r. Bu önemli bir noktad r. Bizi bu konuda dü ünceye sevk etmi tir. Eserde ikinci önemli olan nokta eserin yöntemidir. Hüsâmî, al la gelmi bir dilbilgisi kitab yazmak yerine Farsçan n kural ve sistemini naz m türünde anlatmay seçmi tir. Eser 1549 da yaz lm t r. 16. yüzy lda yaz lan metinlerden ö rendi imiz kadar yla Osmanl mparatorlu u nun dili Farsça ve Arapçadan etkilenmi tir. Bu etkilenmeler sonucunda Türkçe pek çok de i ikli e u ram t r. Divan edebiyat n n dilinin Farsça ve Arapça kelimelerle dolu olmas na kar n, Tuhfe-i Hüsâmî nin dili sade ve anla l r kelimelerden müte ekkildir. Bu ba lamda bu metin, Türkçenin de i ti i geçi döneminde yaz lm t r. Biz ayr ca eserin imlas nda Uygur Türkçesinin ve Eski Anadolu Türkçesi imla özelliklerine tesadüf ettik. Metnin imla kurgusu, kelimelerin biçimbilgisi, seslerin foneti i Uygur, Eski Anadolu Türkçesi, Arapça ve Farsça terimlerinde yaz lm t r. Bu çok önemli ve üzerinin örtülmemesi gereken bir eydir. Tuhfe-i Hüsâmî nin kar la t rmal çeviri yaz s n yapt ktan sonra yapt ktan sonra Tuhfe-i Hüsâmî nin dilinin biçimbilgisi, sesbilgisi ile ilgili dil ögelerini inceledik. Bizim as l hedefimiz 16. yüzy lda yaz lm bir eseri ortaya ç karmak ve bu kitab n o dönemde yaz lm gramer itaplar ndan farkl olarak naz m eklinde yaz ld n göstermekti.
Özet (Çeviri)
In this study, we dealt with a 16th century text named Tuhfe-i Husami written by Husami or Husamettin Efendi. The word Tuhfe means present and deals always with grammar or dictionary of a language. Here Husamettin Efendi examines Persian Language and aims at teaching this language to Turkish people. After examining the text, we saw that the method and the theme is the first one until his time and during his era. we mean, a poetry-style grammar book is not seen by Husamettin Efendi s time. As far as we learn at the end, he has written the text when he was 12 years old. This is an important point and has caused us to think about it. The second thing that is very important is the method. Instead of writing a usual grammar book, he has chosen poetry to explain the rules and systems of Persian. The date in which it was written is 1549. This is a very important date. As we learn from the texts written in 16th century, the language of Ottoman Empire was affected by Persian and Arabic. As a result of these influences, Turkish has changed a lot. Although the language of Divan Literature was full of Persian and Arabic, the language of Tuhfe-I Husami was very simple and full of Turkish itself. This means that this text is written in time where Turkish was changing and the era was a transitional era. We also discover that the orthographic rules are influenced by Old Anatolian Turkish and Old Uyghur language. The orthography of the text and phonetics of the sound and morphology of the words are written in terms of Old Uyghur, East Anatolian Turkish, Persian and Arabic. This is very important and ought to be uncovered. Thus, in this study after making a transliteration and an edition critique, I examined the elements of the language dealing with phonetics, phonology and morphology of the language of Tuhfe-i Husami. My main goal was to introduce a text written in 16th century and to show a unique place of it among other grammar books because of its poetry-style method. If I have successfully finished my work I will be happy.
Benzer Tezler
- Tuhfe-i Hüsâmî (İnceleme, çeviri yazılı metin, dizin)
Tuhfe-i Husâmî (Analysing, transcription text, index)
ANIL ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Tuhfetü'l - Mülûk (Tuhfe - yi Şâhidî Şerhi): İnceleme - tenkitli metin - sözlük - tıpkıbasım
Tuhfetü'l - Mülûk (The Commentary of Tuhfe - yi Şâhidî): Investigation - critical text - dictionary - facsimile
ŞEYMA NUR ZARARSIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ATABEY KILIÇ
- Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Ferhenga menzûm a Kurdî-Farisî (Vekolîn-Tekst)
Mîrsadu'l-Etfal (Şahrahê Kûdekan) Kürtçe-Farsça manzum sözlük (İnceleme-Metin)
RAMAZAN PERTEV
Yüksek Lisans
Kürtçe
2012
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KADRİ YILDIRIM
- Farsça - Türkçe manzum sözlükler ve Şahidi'nin Sözlüğü (inceleme - metin)
Başlık çevirisi yok
AHMET HİLMİ İMAMOĞLU
Doktora
Türkçe
1993
Türk Dili ve EdebiyatıAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURGUT KARABEY
- Tuhfe-i Ataiyye
Başlık çevirisi yok
VEYSEL AKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MAHMUT EROL KILIÇ