Tuhfetü'l - Mülûk (Tuhfe - yi Şâhidî Şerhi): İnceleme - tenkitli metin - sözlük - tıpkıbasım
Tuhfetü'l - Mülûk (The Commentary of Tuhfe - yi Şâhidî): Investigation - critical text - dictionary - facsimile
- Tez No: 396738
- Danışmanlar: PROF. DR. ATABEY KILIÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Tuhfetü'l-Mülûk, Şerh, Manzum Sözlük Şerhi, Manzum Sözlük, Tuhfetü'l-Mülûk, Commentary, Poetical Dictionary Commentary, Poetical dictionary
- Yıl: 2015
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 568
Özet
Manzum sözlükler edebiyatımızda genellikle çocukların aruz eğitimine katkıda bulunmak, Arapça-Farsça kelimelerin Türkçe karşılıklarını akıllarında tutmalarını sağlamak, onların dil bilgisi kurallarını öğrenmelerini kolaylaştırmak amacıyla kaleme alınmışlardır. Çalışmamıza konu olan manzum sözlük genelde bu amaçlara bağlı olmak üzere özelde Mesnevî'de geçen bazı kelimelerin anlamlarını vermiştir. XV. yüzyılın başında Konyalı Hüsâm b. Hasan tarafından“Tuhfe-i Hüsâm”adı ile yazılan ilk manzum Türkçe-Farsça sözlüğe nazire olarak yazılan“Tuhfe-i Şâhidî”, Muğlalı İbrâhim Şâhidî Dede tarafından 1515 yılında oluşturulmuştur. Çalışmamızın içeriğini Şâhidî Dede tarafından oluşturulan bu esere 1652 yılında Kuddûsî Abdurrahmân b. Abdullâh tarafından yapılan şerh olan“Tuhfetü'l-Mülûk”oluşturmaktadır.“Tuhfe-i Şâhidî”isimli manzum sözlük kendisine yapılan 60'a yakın şerh ile Klâsik Türk Edebiyatında değerli bir yere sahip olmakla birlikte, özellikle XIX. yüzyılda yapılan baskılarıyla en fazla nüshaya sahip manzum sözlükler arasında başta gelmektedir. Bu şerhlerden birisi de Kuddûsî Abdurrahmân b. Abdullâh'ın Tuhfetü'l-Mülûk'ıdır. İncelenen eser için gerekli çalışmaların yapılmasının ardından tezin giriş bölümünde şerh meselesine dair yapılan temel çalışmalar anımsanmış, birinci bölümde, Klâsik Türk edebiyatımızda manzum sözlükler, manzum sözlük şerhleri ve“Tuhfe-i Şâhidî”ve şerhleri incelenmiştir. İkinci bölüm ise“Tuhfetü'l-Mülûk”ve şârihine ayrılmıştır. Üçüncü bölümde tenkitli metin oluşturulmuş, son bölümde şerh sözlüğü meydana getirilmiş ve sözlüğün nasıl oluşturulduğuna değinilmiştir. Sonuç bölümüyle eser nihayete erdirilmiştir. Araştırmacılara faydalı olacağı düşünülerek eserin tıpkıbasımı da son kısma eklenmiştir.
Özet (Çeviri)
Poetical dictionaries were generally written on the purpose of contributing children's prosody education, helping them to keep in mind Arabic and Farsi words' Turkish equivalents, and enable learning grammatical rules. The poetical dictionary, that subject to this study, mainly aims these points. Besides, privately it contains some words from Mesnevî,“Tuhfe-yi Şâhidî”, which is written paralel to the first poetical Turkish-Farsi dictionary named“Tuhfe-yi Hüsam”–written by Konyalı Hüsam b. Hasan at the beginning of the 15th century- was formed by Muğlalı İbrâhim Şâhidî Dede in 1515. Content of this study is formed by the“Tuhfetü'l-Mülûk”–the commentary of the“Tuhfe-yi Şâhidî”- written by Kuddûsî Abdurrahmân b. Abdullâh in 1652. The poetical dictionary named“Tuhfe-yi Şâhidî”, with approximately 60 commentaries, not only has a precious place in“ Classical Turkish Literature”, but also it is in the lead of the poetical dictionaries that have the maximum copies printed especially in the 19th century. Kuddûsî Abdurrahmân b. Abdullâh's“Tuhfetü'l-Mülûk”is one of these commentaries. In the beginning part of the thesis, the basic studies are recollected about the paraphrasing matter after the required studies are done fort his work. In the first part, poetical dictionaries, commentaries of poetical dictionaries in our Classical Turkish literature, and“Tuhfe-yi Şâhidî”and its commentaries are studied. Second part is reserved for“Tuhfetü'l-Mülûk”and its commentary. In the third part a critical text is organised. In the last part a paraphrasing dictionary is formed and how it's formed is mentioned. In conclusion part, the thesis is completed. A facsimile is added at the last part of the study thinking it would be beneficial for researchers.
Benzer Tezler
- Mehmed Münib'in Tuhfetü'l- Mülûk fî Irşâdi Ehli's-Sülûk isimli eserinde seyr ü sülûk
The spiritual journey of human in Mehmed Munib's Tuhfet al- Mulūk fī Irshādi Ehli's-Sulūk
AMİNE ARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DinÜsküdar ÜniversitesiTasavvuf Kültürü ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMED BEDİRHAN
- Tarihȋ Kıpçak Türkçesinde alıntı kelimeler
Loan words in historical Kypchaq Turkish
AYŞE ADIGÜZEL
Doktora
Türkçe
2025
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GALİP GÜNER
- Tuhfetü'l-Mülûk (Giriş-inceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Tuhfetü'l-Mülūk (Entry-examination-text-index-facsimile edition)
GÜLCAN KESKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKastamonu ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KAAN YILMAZ
- Ahmed bin Abdü'l-Cebbâr'ın Tuhfetü'l-Mülûk'u (Transkripsiyonlu metin-inceleme)
Ahmed bin Abdü'l-Cebbâr's Tuhfetü'l-Mülûk (Transcribed text-analysis)
KÜBRA DİNÇSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKırıkkale ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHİTTİN ELİAÇIK
- Tuhfetü'l-Mülûk ve's-Selâtin (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Başlık çevirisi yok
AMİNE ŞİRİN HASRET
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PAKİ KÜÇÜKER