Türk halılarında yazı sanatı
The art of contribution in Turkish carpets
- Tez No: 231444
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. LATİF TARAŞLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü
- Bilim Dalı: Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 331
Özet
Türk halı tarihinde yazı kullanımı 13.yüzyılda Konya Selçuklu halıları ile başlamıştır. Bu halıların bordüründeki Selçuklu süsleme sanatlarından geçme prensiplerine uygun olarak Kûfi yazı tarzını andıran biçimler görmekteyiz. Daha sonra kûfiden gelişen bu motifler Beyşehir Selçuklu halılarında, Fustat'da bulunan halı parçalarında, hayvan figürlü halıların bordürlerinde ve Osmanlı halılarında karşımıza çıkmaktadır. Bu halılarda kullanılan yazı okunamamaktadır ve sadece süsleme amacıyla kullanılmaktadır.17. yüzyıldan itibaren ise Osmanlı seccadelerinde okunabilen, Sülüs, Talik ve Kûfi tarzda yazılar görünmektedir. Bu halılarda kullanılan yazılar seccadenin üst bölümünde, alınlık, iç bordür, dış bordür, ana bordür ve mihrap kısmında yer alır. Bu seccadelerde kullanılan yazılar genellikle Kur'an-ı Kerimden seçilen ayetler veya namazla ilgili hadis ve yazılardır.Türk halılarında yazı sanatı ile ilgili yaptığın araştırmamda görüyorum ki, süsleme amacıyla kullanılan ve okunamayan yazılar daha çok zemin halılarında görülürken, okunabilen yazı ise daha çok ibadet için dokunan seccadelerde görülmektedir.Araştırmamın gereği Türk halı sanatında kullanılan yazılı halıları tarihsel gelişimini ön planda tutularak tespit edilmiştir ve kullanılan yazı türleri belirlenip bu yazıların çevirisi gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda Mimar Sinan üniversitesi Hat Anasanat dalı öğretim üyeleri ile ve İstanbul üniversitesi doğu dilleri bölümündeki hocalarla bilgi alışverişinde bulunulmuştur. Konumun gereği günümüzde yazılı halı üreten firma ve atölyeler belirlenip bunlarla görüşülmüştür.ANAHTAR KELİMELER; Türk, Halı Sanatı, Yazı, Kûfi, Seccade
Özet (Çeviri)
The history of contribution of art in turkish carpets begins in 13 century with Konya Selçuk karpets. In the bordures of these carpets we see a tradition of kufi contribution motifs that comes from Selçuk decoration arts as prinsiples of that contribution shapes. Then the development of these kufi contribution motifs are seen in Beyşehir Selçuk carpets, in the parts of carpets , in the bordures of animal shaped carpets and in Ottoman carpets as well. In these traditional carpets the contribution motifs can not be read and they are only used for the art of decoration.Upward 17 century in Ottoman prayer rugs , the styles of Sülüs, Talik ve Kûfi contributions can be seen. The contributions that are used in these carpets can be placed at the top of the prayer rug, frontal, inside of the bordure , the out of the bordure , in the main bordure and at the atlar. The contributions that are used in these prayer rugs are usually taken from Koran?s verses or traditions about prayers.My study that is about the art of contribution in turkish carpets I see and figure out , the unread contributions that are used for decoration are usually seen in basement carpets , otherwise the contributions that can be read are usually seen in prayer rugs that have been knitted for prays.For my study I fixed the historical development of the art of contribution that have been used in turkish carpets and I determined the kinds of contributions and I translated them. In this context I have been informed by Mimarsinan Art University Calligraphy Art prelectors and with prelectors in İstanbul University East Languages Part. Fort he necessary of my topic I determined some firms and studios that are prducing contributed carpets and I made interview with them.THE KEY WORDS: Turkish, The Art Of Carpet, Contribution, Kûfi, Prayer Rug
Benzer Tezler
- Kumkapı halıları: 19-21.yüzyıllar
The koumkapi carpets: 19-21. centuries
ŞERİFE KARAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
El SanatlarıGazi ÜniversitesiSanat Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURŞEN ÖZKUL FINDIK
- Sivas yöresi halıları (19.yüzyıla kadar)
Sivas region carpets (Until 19th century)
SUZAN BAYRAKTAROĞLU
Doktora
Türkçe
2023
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RÜSTEM BOZER
- Türk hat sanatı ve Hattat Mustafa Halim Özyazıcı'nın Ankara camilerindeki eserlerinin incelenmesi
Turkish calligraphy art and investigates of caligrapher Mustafa Halim Özyazıcı?s work in Ankara mosques
ÖZGÜR ÇETİNTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
El SanatlarıGazi ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. YILMAZ ÖZCAN
- Holbein tipi halıların aynı dönem ve karakterdeki diğer Türk halıları ile kompozisyon açısından karşılaştırılması
Comparison of holbein carpets and the Turkish carpets in the same period and character, wtth the standpoint of composition
ELİF ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. LATİF TARAŞLI
- Erken Dönem Osmanlı camilerinde alçı süsleme sanatı
Stucco decoration in Early Ottoman Mosques
ESRA AYBEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Sanat TarihiTrakya ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZER