Türkiye'de 1980-1985 ve 2000-2005 yılları arasındaki çocuk kitaplarında eğitsel iletiler (Karşılaştırmalı bir çalışma)
The educational messages for children's books in the years beween 1980-1985 and 2000-2005 in Turkey (A benchmarking study)
- Tez No: 231777
- Danışmanlar: PROF. DR. AYLA OKTAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2008
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlköğretim Bölümü
- Bilim Dalı: Sınıf Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 439
Özet
Toplumsal değişimi temel alarak sosyoloji, eğitim ve çocuk edebiyatı alanlarını kapsayan bu disiplinler arası araştırmada, 1980-1985 ve 2000-2005 yıllarında Türkiye'de siyasi, ekonomik ve sosyal açıdan yaşanan değişimlerin, çocuk edebiyatı eserlerinde yer alan eğitsel iletilere ne derecede yansıdığı belirlenmeye çalışılmıştır.Araştırma kapsamında incelenen materyaller; Türkiye'de, Türk yazarların ilk basımı 1980-1985 ve 2000-2005 yılları arasında yapılan toplam 180 çocuk kitabı oluşturmaktadır. Önce Çocuk Vakfı Kütüphanesinde bulunan 4000 kitaplık liste taranmış, 1980- 1985; 2000- 2005 yıllarında basılan ve yazarları Türk olan hikaye, roman, masal ve resimli kitapların genel bir listesi çıkarılmıştır. Yayın yıllarına göre ayrılan bu kitaplara ulaşılarak tekrar gözden geçirilmiş; aralarında ikinci ya da üçüncü basımı olanlar, Türk yazar olup da başka bir ülkede basılanlar, daha önceki yıllarda basılmış olmasına rağmen yenilenerek tekrar basımı yapılanlar elenmiş, tek yazara ait seri halinde yazılanlardan birkaç tanesi random yöntemiyle seçilmiştir. Sonuç olarak, Türkiye'de, Türk yazarlar tarafından yazılan kitapların 1980- 1985 arasında basılanlardan 90'ı ile 2000-2005'te basılanlardan 90'ı araştırma kapsamında incelemeye alınmıştır.Bu araştırma hem nitel hem de nicel yöntemlerle desteklenmiştir. Her iki döneme ait verilerin kodlanmasında; fiziksel gelişim, duygusal gelişim, bilişsel gelişim, ahlak gelişimi ve sosyal gelişim olarak beş ana kategori kullanılmıştır. Bu ana kategoriler çeşitli alt kategorilere de ayrılmaktadır. Ayrıca, 1980'li yıllarda görülmeyen ancak 2000- 2005 döneminde görülen iletiler için ayrı bir kategori oluşturulmuştur. İçerik analizi kullanılarak çözümlenen nitel verilerin sayısallaştırılmasıyla da her iki dönem için kategorilere göre iletilerin sıklığı tespit edilmiş ve her iki dönem arasında bir karşılaştırma yapma imkanı sağlanmıştır. Bu şekilde zaman içinde iletilerdeki değişimin ne yönde olduğu ortaya konmuştur. Dönemlere ait iletilerin daha nitelikli yorumlanabilmesi için, her iki dönemin siyasal, ekonomik, sosyal yapısı detaylı şekilde araştırılmış, bu özelliklere literatür bölümünde yer verilmiştir.Yapılan analizler sonucunda, her iki dönemde yaşanan siyasi, ekonomik ve sosyal olayların, çocuk edebiyatı eserlerinde verilen eğitsel iletilere yansıdığını, dönemin özelliklerine göre bu iletilerin önceliklerinin ve içeriklerinin de değiştiği saptanmıştır. Bu değişimlerden bazıları şu şekilde yer almaktadır:Dönemlerin özelliklerine göre değişen iletilerden biri fiziksel gelişim üzerinedir. 1980'lerden 2000'li yıllara geçişte Türkiye'de beslenme biçimlerinin değişmesi, yazılı ve görsel medyada dış görünüşe ait kalıpların ideal olarak gösterilip, sık sık vurgulanması, çocukların fiziksel görünüşlerine daha fazla önem vermesine neden olmaktadır. Bu açıdan çocuğun kendi görüntüsü üzerinde farkındalık yaratacak iletilerin 2000'li yıllarda son derece arttığı, yazarların dış güzelliğin bir noktadan sonra önemli olmadığını, sağlıklı beslenmenin fiziksel görünüşü çeşitli yönlerden geliştirdiği üzerinde sıklıkla durduğu görülmektedir.Bir diğer kategori olan Cinsiyet ve roller üzerine verilen iletilerin oranları 2000'li yıllara geçişte düşse de nitelik açısından olumlu yönde farklılık göstermektedir. 1980'li yıllarda yazılan çocuk kitaplarında eğitim almış anne oranı %10'ken, eğitim almamış anne oranının %27,8 olduğu ve bu kadınların yalnızca %13,3'nün kentte, %22,2 `sinin de köyde yaşadığı saptanmıştır. 2000'li yıllarda kadının konumunda görülen değişimlerin çocuk kitaplarına da yansıdığı görülmektedir. Buna göre eğitimli anne oranı %24,4 olarak yer alırken, eğitimsiz anne ise %11,1'dir. Köyde yaşayan anne % 6,7 oranındayken, kentte yaşayan anne %28,9 oranında arttığı görülmektedir.1980'li ve 2000'li yıllarda yazılan çocuk kitaplarında göçlerin ve kentleşmenin toplum üzerinde yarattığı olumlu ya da olumsuz etkilerine değinilmektedir. Fakat 80'li yıllarda kentleşme ve bununla birlikte gelen toplumsal değişim yazarların eleştirilerinde sık sık yer almaktadır. O dönemlerde tarım toplumundan çıkıp sanayi toplumuna geçişlerin yaşanması ve bununla birlikte göçün ivme kazanması, daha önce de belirtildiği gibi köy yaşamına yönelik özendirici iletilerin verilmesine neden olduğu görülmektedir. Oysa 2000'li yıllara gelindiğinde kentleşmeyle birlikte yaşam kalitesinin yükselmesi kent yaşamına yapılan olumsuz iletilerin oranlarının düşmesine neden olmuştur. Köy yaşamına yapılan övgüler bu dönemdeki kitaplarda azalmış, daha çok gecekondu bölgesindeki yaşamlardan örnekler verilmiştir.
Özet (Çeviri)
In this interdisciplinary research compromising the studies of sociology, education and pedagogic literature by taking social changes as basis, it is the main purpose to try to find how much the political, economic and social changes occurred in 1980-1985 and 2000-2005, in Turkey, reflected to the educative messages which took place in the works of pedagogic literature.The material which was examined in the area of research consists of 180 juvenile books that were written by Turkish authors in Turkey and printed firstly in 1980-1985 and 2000-2005. First of all, the list for 4000 books which exists in Çocuk Vakfı Library was surveyed and a list for the narrative, story and pictured books and novels that were written by Turkish authors and published in 1980-1985 and 2000-2005 was made. In the research, 90 books from the list for each of the periods of 1980-1985 and 2000-2005 were examined.This research was supported by both qualitative and quantitative methods. By digitizing the qualitative datum that were tried to be analysed by using content analysis, the frequency of the messages according to the categories for each period was detected and the opportunity to compare these two periods was provided. In that way, the direction of the changes in the messages by time was manifested. In order to interpret the messages belonging to the periods more qualitatively, the political, economic and social structure of each period was investigated elaborately and these characteristics were put in the section of literature.As a result of the analyses, it has been determined that the political, economic and social events occurred in each period reflected to the educative messages given in the works of pedagogic literature and the priorities and contents of the messages changed according to the characteristics of the periods.
Benzer Tezler
- Türkiye imalat sanayinde yoğunlaşma ve ölçümü
Concentration in manufacturing industry and measurement
ALPER ASLAN
- Türk-İngiliz siyasi ve ekonomik ilişkilerinin Türk turizmine yansımaları (1970-2010)
Reflections of Turkish-British political and economic relations on Turkish tourism (1970-2010)
MUHAMMET NİMET ÇAVUŞ
Doktora
Türkçe
2022
TarihAnkara ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NECDET AYSAL
- Dünyada ve Türkiye'de 1980 sonrası savunma harcamalarının gelişimi
The development of defense expenditunes after 1980 in Turkey and in the world
MURAT ÇİFTÇİ
- Kuramsal gelişimler ışığında finansal serbestleşme '1980-2000' dönemi Türkiye örneği
Başlık çevirisi yok
SEMRA PEKKAYA
- An econometric analysis of fertility transition in Turkey
Türkiye'de demografik geçişin ekonometrik olarak analizi
BİLGE YAŞIT
Yüksek Lisans
İngilizce
2007
DemografiOrta Doğu Teknik Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYSIT TANSEL