Chemical characterization of lipid residues in neolithic and chalcolithic pottery from Anatolia
Anadolu neolitik ve kalkolitik çanak çömleklerindeki lipid kalıntılarının kimyasal karakterızasyonu
- Tez No: 246278
- Danışmanlar: PROF. HADİ ÖZBAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Arkeometri, Kimya, Archaeometry, Chemistry
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kimya Bölümü
- Bilim Dalı: Kimya Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 182
Özet
Bu çalışmanın başlıca amacı Neolitik ve Kalkolitik dönemlerinde Anadolu'nun farklı bölgelerinde yaşamış olan insan topluluklarının besin tercihlerini kullanmış oldukları hayvansal ve bitkisel ürünler açısından araştırmaktır. Bunu gerçekleştirmek için Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağ'ına ait toplam 118 çanak çömlekte absorp edilmiş lipid kalıntılarının sistematik kimyasal analizi GC, GC/MS ve GC-C-IRMS kullanarak yapılmıştır.Analizi gerçekleştirilmiş toplam 118 çanak çömlekten sadece 15'inde (yüzde 12.7)kayda değer miktarda lipid kalıntısına rastlanmıştır. Tüm kalıntıların hayvansal kökenli oldukları belirlenmiştir. Bir çanak çömlekte balmumuna rastlanmıştır. Palmitik ve stearik asitlerin (C16:0 ve C18:0) ? 13C değerleri söz konusu lipid kalıntılarının kaynaklarını geviş getiren, domuz veya süt kökenli olarak sınıflandırılması için kullanılmıştır. Bu ayırımı yapmak hayvanların farklı metabolizmaları ve farklı sindirim fizyolojilerinden dolayı mümkündür. Barcın Höyük örneklerinde süt kökenli yağların çoğunlukta olduğu gözlenmiştir. Tell Kurdu örneklerinde geviş getiren hayvansal yağlarına rastlanırken İlk Tunç Çağ İkiztepe'den çıkan delikli testide ise süt ve domuz yağsı karışımına rastlanmıştır. Tell Kurdu'da geviş getiren yağlarına rastlanması kazıdan çıkan hayvan kemikleri ile de uyumlu bir sonuç vermiştir.Barcın Höyük'üğün Neolitik katmanlarında tespit edilmiş olan süt yağları M.Ö. yedinci bin yılda sütün işlenerek kullandğını göstermiştir. Bu tarih Yakın Doğu'da evcileştirilen ilk inek, koyun ve keçiden bin yıl sonrasına tekabül etmektedir. İstanbul yakınlarındaki Pendik ve Fikirtepe, Kırklareli yakınlarındaki Aşağı Pınar ve Bursa yakınlarındaki Toptepe'de yapılan benzer çalışmalar da göz önünde tutulduğunda sütü erken dönem Kuzeybatı Anadolu'da önemli bir besin kaynağı olduğu anlaşılmaktadır.Barcın Höyük çanak çömleklerinin analizleri sırasında kısmen bozunmaya uğramış balmumu kalıntısı tespit edilmiştir. Dolayısıyla Barcın Höyük'te arıcılık yapılmış olabileceği sonucuna da varılmıştır. Ayrıca bu örnek Anadolu çanak çömleklerinde şimdiye kadar bulunan ilk balmumu olma özelliğini de taşımaktadır.
Özet (Çeviri)
The objective of this study was to investigate the dietary preferences such as the exploitation of animal and plant products during the Neolithic and Chalcolithic in Anatolia. This was realized by the systematic analysis of absorbed lipid residues in 118 potsherds from three Neolithic and Chalcolithic and an Early Bronze Age sites by using GC, GC-MS, and GC-C-IRMS. The stable isotope analysis of the lipid residues from the potsherds was undertaken in order to probe their origin which could not be comprehended by simple GC and GC-MS analysis.Out of 118 potherds anaylized only 15 samples (12.7 per cent) yielded significant levels of lipid residues. All ofthe lipid residues were drived from animal fats. Beeswax was also observed in a potshered. The ? 13C values of the (C16:0 and C18:0) faty acids from the degrated animal fats were used to assign the ruminant, porcine and dairy origins of the residues. The distinction was possible due to the different metabolisms and digestive physiologies of the animals. Barcın Höyük potsherds contained a higher incidence of dairy fats than ruminats and porcine fats. The Tell Kurdu extracts were assigned to ruminats adipose fats whereas the perforated potsherd from the EBA levels of İkiztepe contains a mixture of dairy and porcine adipose fat. The occurence of ruminat fats from the Tell Kurdu potsherds correlate with the faunal assemblage of this site.Detection of milk fats from the Neolithic levels of Barcin Höyük demostrated that processed milk was in use by the seventh millennium BC. This is about a millennium after the first domestication of cattle, sheep and goat in the Near East. Based on similar studies from Aşağı Pinar near Kırklareli, Toptepe near Bursa, Pendik and Fikirtepe near İstanbul, it was concluded that milk processing was particulary important at an early period in Northwesren Anatolia.Partially degrated beeswax was also identified in a Neolithic potsherd from Barcın Höyük. It can be concluded that possible bee keeping was also practiced in the Neolithic Barcın Höyük. The sample constitues the earliest evidence of beeswax associated with pottery in Anatolia.
Benzer Tezler
- Optimization of Production Parameters for Single Cell Oil and Metabolite Production from Yarrowia lipolytica Strains
Yarrowia lipolytica Suşlarından Tek Hücre Yağı ve Metabolit Üretim Parametrelerinin Optimizasyonu
AYŞE SAYGÜN
Doktora
Türkçe
2017
Biyoteknolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE ŞAHİN YEŞİLÇUBUK
PROF. DR. NECLA ARAN
- Sera atıklarından biyogaz üretim potansiyeline hidrodinamik kavitasyon destekli naoh ön arıtma ve enzimatik hidroliz proseslerinin etkilerinin belirlenmesi
Determination of hydrodynamic cavitation assisted naoh pretreatment and enzymatic hydrolysis process's impacts on biogas production potential of greenhouse residues
BURÇİN TIRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Çevre MühendisliğiAkdeniz ÜniversitesiÇevre Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURİYE ALTINAY PERENDECİ
- Çörekotu (Nigella sativa L.) tohumlarından lipaz enziminin ekstrasiyonu
Extraction of lipase enzyme from black cumin (Nigella sativa L.) seeds
SELAHATTİN KARAKAZAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEM ÜSTÜN
- Enzim izalasyonu ve katalitik etkisinin incelenmesi
Isolation and characterization of notive lipase
NURSEL ÇERÇİOĞLU
- Preparation and characterization of solid lipid nanoparticles (SLNs) for drug delivery systems
Katı lipit nanopartiküllerin ilaç taşıyıcı sistemler olarak hazırlanması ve karakterizasyonu
AYŞEGÜL YARGIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Kimya MühendisliğiMarmara ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET SAYIP EROĞLU