İlköğretim sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkma yöntemleri, ruh sağlığı ve denetim odağının yönü
In the primary education,the classroom teacher's procedure of coping with stress, the health of psyche and the direction of check point.
- Tez No: 249074
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA KOÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: stress, coping with, controlling focus, psychological health
- Yıl: 2006
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Niğde Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 133
Özet
Araştırma, ilköğretim sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkma yöntemlerini, ruh sağlıklarınıve denetim odağının yönünü belirlemek amacıile gerçekleştirilmiştir. Ayrıca araştırmada öğretmenlerin ruhsal durumuna ilişkin bir program geliştirme araştırmanın diğer bir amacıdır. Araştırmada ,?okul survey? ve ?toplum survey? yöntemleri ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evrenini ilköğretim sınıf öğretmenleri oluşturmaktadır. Araştırmanın çalışma grubu ise araştırmada veri toplama aracıolarak kullanılan envanteri Stresle Başa Çıkma Tutum Ölçeği (SBTE)'ni, Rotter' in İç- DışKontrol OdağıÖlçeği (RİDKOÖ), Belirti Tarama Listesi (SCL-90) gönüllü olarak doldurmayı kabul eden 511 kadın, 555 erkek olmak üzere toplam 1066 kişi oluşturmuştur. Envantere gönüllü olanlar alındığıiçin ayrıca çalışma grubu tayinine gidilmemiştir. Araştırmada veriler, stresle başa çıkma tutum ölçeği,iç-dışkontrol odağıölçeği, belirti tarama listesi yardımıyla ve araştırmacıtarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ile elde edilmiştir. Araştırmada stresle başa çıkma, denetim odağının yönü bağımlı değişken iken cinsiyet, yaş, medeni durum, kıdem (çalışma süresi) bağımsız değişken olarak alınmıştır. Bağımlıdeğişken ile bağımsız değişken arasındaki ilişkiyi tespit etmede SPSS for Windows paket programıkullanılmıştır. Yapılan analizler sonucunda: 1-İlköğretim sınıf öğretmenlerinde cinsiyet değişkeni somatizasyon ve depresyon semptomlarında bir faktör iken diğer semptomlarda bir faktör değildir. Yani kadın öğretmenlerde erkek öğretmenlere göre daha fazla depresyon ve somatizasyon semptomlarıbulgusuna ulaşılmıştır 2-İlköğretim sınıf öğretmenlerinin medeni durum değişkeni obsesif ?kompulsif bozukluk, kişiler arasıduyarlılık, depresyon, kaygı, fobik anksiyete, paranoid düşünce, ve psikotizm semptomlarıüzerinde bir faktör iken somatizasyon ve hostalite semptomlarıüzerinde bir faktör değildir. Yani bekar öğretmenlerde obsesif-kompulsif bozukluk, depresyon, kaygı, fobik anksiyete, paranoid düşünce psikotizm rahatsızlıklarının evli öğretmenlere göre daha fazla olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 4 II 3- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin kıdem değişkeni hostalite semptomu üzerinde bir faktör iken diğer semptomlar da bir faktör değildir. 4- İlköğretim sınıf öğretmeninin yaşdeğişkeni kişiler arasıduyarlılık, depresyon, kaygı, hostalite semptomlarıüzerinde bir faktör iken diğer semptomlarda bir faktör değildir. 5-İlköğretim sınıf öğretmenlerinin cinsiyet değişkeni kaçma duygusal eylemsel başa çıkma tarzında bir faktördür. Ancak diğer başa çıkma tarzlarında faktör değildir. Yani kadın öğretmenlerin kaçma duygusal eylemsel tarzıerkek öğretmenlerden daha fazla kullandıklarıbulgusuna ulaşılmıştır. 6-İlköğretim sınıf öğretmenlerinin medeni durum değişkeni stresle başa çıkma tarzlarından dine sığınma, kaçma duygusal eylemsel ve kaçma biyokimyasal tarzların üzerinde bir faktör iken diğer tarzlarda bir faktör değildir. Yani evli öğretmenlerin dine sığınma, kaçma duygusal eylemsel tarzıdaha çok bekar öğretmenlerin ise kaçma biyokimyasal tarzıdaha çok kullandıklarıbulgusuna ulaşılmıştır. 7- İlköğretim sınıf öğretmenlerinden 1-5 yıl, 6-10 yıl 21 yıl ve üzeri kıdemlilerde dine sığınma, stresle başa çıkmada bir faktördür. Yani 1-5 yıl ve 6-10 yıl kıdeme sahip öğretmenlerin 21 yıl üzeri kıdeme sahip öğretmenlere göre dine sığınma yöntemini daha çok kullandıklarıbulgusuna ulaşılmıştır. 8- İlköğretim sınıf öğretmenlerinden 22-25 yaş, 26-30 yaş ve 31-35 yaş grubu öğretmenler dine sığınma yöntemini, 41-45 yaşve 46-50 yaşgrubu öğretmenlere göre daha çok kullandıkları, kaçma duygusal eylemsel yöntemi 51-60 yaşgrubu öğretmenlerin 31-35 yaşve 36-40 yaşgrubu öğretmenlere göre daha çok kullandıklarıbulgusuna ulaşılmıştır. 9-İlköğretim sınıf öğretmenlerinin denetim odağının yönünde cinsiyet değişkeni bir faktördür. Yani bayan öğretmenlerin daha içten denetimli erkek öğretmenlerin ise daha dıştan denetimli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 10- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin denetim odağının yönünde medeni durum değişkeni bir faktör değildir. Yani medeni durum değişkeninin denetim odağının yönüne etki etmediği bulgusuna ulaşılmıştır. 11-İlköğretim sınıf öğretmenlerinin denetim odağının yönünde çalışma süreleri bir faktördür. Yani 1-5 yıl arasıöğretmenlerin 16-20 yıl üstü öğretmenlere göre daha içten denetimli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 5 III 12- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin denetim odağının yönünde yaşdeğişkeni bir faktördür. Yani 26-30 yaşgrubu öğretmenlerin diğer yaşgrubu öğretmenlere göre daha dıştan denetimli ve yine 26-30 yaşgrubu öğretmenlerin diğer yaşgrubu öğretmenlere göre daha içten denetimli olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. 13- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin ruh sağlığıüzerinde denetim odağının yönü bir faktördür. Yani dıştan denetimli olmak bir faktör iken içten denetimli olmak bir faktör değildir. 14- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin stresle başa çıkmada kullandıklarıtarzlardan dine sığınma, aktif planlama ve kaçma biyokimyasal tarzlar denetim odağının yönünde bir faktör iken diğerlerinde faktör değildir. Yani dıştan denetimliler daha çok dine sığınma ve aktif planlama tarzınıtercih ederken içten denetimliler kaçma ? biyokimyasal tarzıtercih ediyor bulgusuna ulaşılmıştır. 15- İlköğretim sınıf öğretmenlerinin ruh sağlığıdüzeylerinde stresle başa çıkma tarzlarından dışyardım arama, aktif planlama, kaçma duygusal eylemsel ve kaçma biyokimyasal tarzlar faktör iken kabul bilişsel yeniden yapılandırma tarzında faktör değildir. Yani, dine sığınma, dışyardım arama, aktif planlama, kaçma duygusal eylemsel tarzlarıkullanan öğretmenlerde ruhsal bozukluk yok, kaçma ?biyokimyasal tarzıkullananlarda var olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Anahtar Kavramlar: Stres, Başa çıkma, Denetim odağı,Ruh sağlığı
Özet (Çeviri)
This study was carried out in order to find out; the methods which are used by primary school teachers to cope with stress, their psychological health , and the direction of controlling focus. Another aim of the study was to develop a programme on the teachers? psychological state. The study was carried out by using the `school survey? and `society survey? methods. The study included primary school teachers. The study group was made up of 1066 people; 511 women and 555 men who accepted volunteerly to complete; `the inventory for collecting data?, `the Scale for Attitude of Overcoming Stress? (SBTE / SAOS), `Rotter?s Scale for the Focus of Inner- Outer Control? (RİDKOÖ / RSFIOC), and `the Symptom Checking List? (SCL- 90) . As the study group included only the people who volunteered to take part, another study group was not formed. The data was collected by using `the Scale for Attitude of Overcoming Stress? , `the Scale for the Focus of Inner- Outer Control? , `the Symptom Checking List?, and a personal information form developed by the researcher. In the study, dependent variables were; overcoming stress and the direction of controlling focus while the independent variables were; gender, age, marital status, time of service. SPSS for Windows packet programme was used to determine the relation between the dependent variable and the independent variable. Results of the analyses carried out are below: 1- The gender variable is a factor in the depression symptoms and somatization , but it is not a factor in the other symptoms. Namely, it has been found out that women have more depression and somatization symtomps than men. 2- The marital status variable is a factor in obsessive ?compulsive disorder, interpersonal sensitivity, depression, anxiety, phobic anxciety, paranoid thought, and psychotism while it is not a factor in somatization and hostality symptoms. Namely, it has been found out that single teachers are more likely to suffer from obsessive ?compulsive disorder, depression, anxiety, phobic anxciety, paranoid thought, and psychotism , compared with married ones. 3- The variable, time of service, is a factor in hostality symptom but in the other symptoms it is not. 4- The age variable is a factor in interpersonal sensitivity, depression, anxciety, hostality symptoms but it is not a factor in the other symptoms. 7 5- The variable ,gender, is a factor in emotional practical escaping overcoming method but it is not a factor in the other overcoming methods. Namely, it has been found out that , women use emotional practical escaping overcoming method more than men. 6- Marital status is a factor in methods of overcoming stress such as trusting in religion, emotional practical escaping and biochemical escaping while it is not a factor in the other methods . Namely , it has been found out that married teachers use trusting in religion method, and emotional practical escaping method more than single ones. Single teachers generally use biochemical escaping method. 7- The method of trusting in religion is a factor in coping with stress among the techers with 1-5 years, 6-10 years, 21 years and more time of service. Namely; teachers with 1-5 years and 6-10 years time of service use trusting in religion as a method of coping with stress more than teachers with 21 and more time of service. 8- It has been found out that 22-25, 26-30, and 31-35 age groups use the method of trusting in religion more than 41-45 and 46-50 age groups. Teachers in 51-60 age group use emotional practical escaping method compared with the teachers in 31-35 and 36-40 age groups. 9- In primary school teachers? direction of controlling focus , gender variable is a factor. It has been found out that women are more inner controlled while the men are more outer controlled. 10- Marital status is not a factor in the direction of controlling focus; in other words, teachers? marital status does not effect the direction of controlling focus. 11- The variable, time of service , is a factor in the direction of controlling focus; that is, teachers with 1-5 years of service time are more inner controlled compared with teachers with 16-20 years of service time. 12- The variable, age, is a factor in the direction of controlling focus; that is, teachers in 26-30 age groups are more outer controlled compared with the other age groups and again teachers in 26-30 age group are more inner controlled when compared with the other age groups. 8 13-Direction of controlling focus is a factor in the primary school teachers? psychological health. Namely, being outer controlled is a factor but being inner controlled is not. 14- The methods ; trusting in religion , active plannıng and biochemical escaping used by primary school teachers to cope with stress act as factors in the direction of controlling focus but not in the others. Namely, it has been found out that outer controlled teachers prefer the methods of trusting in religion and active planning while the inner controlled ones prefer biochemical escaping. 15- The methods of coping with stres ; hoping for help, active planning, emotional practical escaping and biochemical escaping are factors in the primary school teachers? level of psychological health while approval cognitive reconstruction methods do not act as factors. Namely, it has been found out that the teachers using the methods; trusting in religion , hoping for help, active planning, emotional practical escaping do not have psychological disorders. The teachers who use biochemical escaping method have psychological disorders
Benzer Tezler
- Sınıf öğretmenlerinin yaşam becerilerine ilişkin görüşlerinin çoklu değişkenler açısından incelenmesi
The examining of primary classroom teachers' views of life skills in terms of multiple variables
MUHAMMET EMİN BOYSAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ADEM TAŞDEMİR
- Beden eğitimi öğretmenlerinin okulla ilgili sorunları ve stresle başa çıkma tarzlarının bazı değişkenler açısından incelenmesi.
An evaluation from the aspect of some parameters of how the teachers of physical education cope with the problems related with the school works; and how they control over their stress.
GÜLER YAŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
SporÇukurova ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BANU İNANÇ
- İlk ve orta öğretimde görevli fen bilimleri ve sosyal bilimler öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ?İstanbul ili Pendik ilçesi örneği?
Burnout level of science and social science teachers working at elementary and secondary education İstanbul city- Pendik district
IŞIL TURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve ÖğretimMaltepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ TEMEL
- İlköğretim okullarında çalışan öğretmenlerin iş doyumu ile stresle başaçıkma yolları
A relationship between job satisfy and coping with stress of elemantary school teacher
MEHMET ÇARDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Eğitim ve ÖğretimNiğde ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MUSTAFA KOÇ
- Sınıf öğretmenlerinin stres kaynakları ve baş etme yolları(Kilis ili örneği)
Stress sources of primary school teachers and their coping strategies (The case of Kilis)
FİGEN DOĞAN YILDIRIM