979 numaralı Bolu şer'iyye sicilinin XIX. yüzyıl Bolu tarihine katkıları (H.1295?1296/ M.1878?1879)
The contributions to the Bolu history by the 979th cadi register
- Tez No: 249368
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE KAYAPINAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Bolu tarihi, şer'iyye sicili, Osmanlı Devleti, XIX. yüzyıl, sosyo-kültürel hayat, History of Bolu, cadi records, Ottoman Empire, 19th century, social and cultural life
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Abant İzzet Baysal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 435
Özet
Osmanlı Devleti, Türk Tarihi ve kültürü içinde çok önemli bir yere sahiptir. İslam hukukunu hukuk sistemi olarak kabul eden bu Türk devletinin en önemli yargı organı, şer'i mahkemelerdir. Bu mahkemeler Osmanlı Devleti'nin muhtelif devirlerindeki hukuki, iktisadi, dini, askeri, idari ve sosyal müesseseleri hakkında bizlere çok değerli belgeler bırakmıştır. Kanun hâkimiyetine büyük önem veren Osmanlı Devletinde mahkemelerde verilen kararlar, günü gününe sicile geçirilmiş, noterlik işleri, şahıs, zaman ve yer göstererek işlenmiştir. Bu titizlikten dolayı, Şer'iyye Sicilleri içtimai ve iktisadi hayat konusunda çok önemli birer kaynaktır.XIX. Yüzyılın çalkantılı olayları, Osmanlı topraklarının tümünü yangın gibi sararken, bu olaylar Anadolu'yu İstanbul'a bağlayan önemli yolların güzergâhında bulunan Bolu şehrini de etkilemiştir. Bu koşullar altında, Bolu'nun yönetim, kent, köy, aile, hukuk, ekonomi, yaşam tarzı vb. bütün idari ve sosyal hayatının nasıl olduğunu, bu durumun halkın günlük hayatına etkisini veya etkisizliğini, 979 Numaralı Şer'iyye Sicilini kullanarak, tezimizde yansıtmaya ve tespit etmeye çalıştık.Tezimizin temeli, Milli Kütüphane Başkanlığı'nda bulunan 979 demirbaş numaralı Bolu Şer'iyye Sicil Defteri'dir. Adı geçen defter, 49 varak olup, 175 vesikayı ihtiva etmektedir. Bu vesikalar, her türde içtimai ve iktisadi meselelerle, muhtelif konularda devlet merkezi ile taşra arasında yapılan yazışmalar ile mahkemede tutulmuş kayıtlardan oluşmaktadır. Vesikalar kayıt altına alındığı dönemin yazı dili ile yazılmıştır.Çalışma konusu olarak seçtiğimiz 979 numaralı Bolu Şer'iyye Sicil Defteri, H. 1295- 1296/ M. 1878- 1879 yıllarına ait, Bolu ve çevresinde hukuka intikal etmiş mahkeme kayıtlarını ihtiva eder. Özellikle bu dönemi seçmemizin nedeni, Bolu ile ilgili olarak bu yılları aydınlatan kaynak çalışmalarının yetersiz olmasıdır. Tez çalışmamızla, Bolu ve Osmanlı tarihi açısından önemli ve yeni bilgilere ulaşmaya çalıştık.Sicil incelenirken önce, belgeleri okuma çalışması yapılmış, okuma sırasında yanlış okunan ya da anlaşılamayan kelimeler için ilgili kaynaklar kullanılarak hata en aza indirilmeye çalışılmıştır. Okunamayan kelimelerin yerine, orijinal metindeki kelimeleri yazılmış olup, okunduğu halde tam emin olunamayan kelimeler (?) işareti ile ifade edilmiştir.Tezimizin I. Bölümünde, Bolu'nun ilkçağlardan Cumhuriyet dönemine kadar olan siyasi tarihi açıklanarak, hangi medeniyetlere ev sahipliği yaptığından, Şer'i Hukuk ve Şer'iyye Mahkemeleri ile Şer'iyye Sicillerinden ayrıntılı olarak bahsedilmiştir. II. Bölümde Bolu'nun o dönemlerdeki idari taksimatı, yönetimi ve idari kadrosu incelenmiştir. III. Bölümde de Bolu'nun sosyal ve ekonomik hayatına ilişkin sicilimizdeki bulgular değerlendirilerek, tespitler yapılmıştır. İncelediğimiz dönemde Bolu'nun dini ve etnik yapısı, folklorik yapısı, aile hayatı, miras ve ceza hukukuna ilişkin uygulamalar, sicilimizin bize verdiği bilgilere göre değerlendirilmiştir. IV. Bölümde ise, kaynağın orijinalini ve özünü görebilmemiz açısından, 979 Numaralı Şer'iyye Sicilimizin transkripsiyonunu yaptık.
Özet (Çeviri)
Ottoman Empire takes a very significant place in Turkish history and culture. The most important judicial organ of this Turkic state which adopts Islamic law as judicial system is tribunal of cadi. These tribunals have left very important documentary about judicial, economic, law, military, administrative, and social institutions of Ottoman Empire behind in various periods. Court decisions in Ottoman Empire which places emphasis on supremacy of law were registered to the very day, its notarial dealings were registered by stating person, duration, and place as well. Owing to this accuracy, cadi records each is a very important source concerning conventional and economic life.The basis of our thesis is the Bolu Cadi Register, plant numbered 979, avaliable in the Presidency of National Library. Aforementioned registery consists of 49 folios and involves 175 documents which are composed of correspondences between administrative centre and provinces about all sorts of conventional and economic concerns and on various cases recorded at law. These correspondences have been typed in literary language of the period that they are chained.The Bolu Cadi Register, plant numbered 979, which we have chosen as our subject of the study involves the court records litigated (1295?1296/ 1878?1879) in Bolu and its surrounding area. The reason of our particularly choosing this period is the insufficiency of the illuminating bibliography between these years with regard to Bolu. Dealing with this thesis we aimed to achieve new and important data in terms of Bolu and Ottoman history.During the analysis of the register it is aimed to minimize failure first by reading the documents, then by dealing with regarded sources for misread or uncertain words. In substitution of the unreadable words, the words in the original text have been written and readable but uncertain words have been expressed with interrogation marks (?).In part I of our thesis, the political history of Bolu from ancient history to republic period is clarified and to which civilizations it has become a host is mentioned. Besides cannonical law, cadi courts and cadi registers are dealt with in detail. As for the part II we gave information about the administrative structure of Bolu. In part III we attempted to give illuminating data about the socio-economic and cultural life of Bolu and tried noting on this issue. Finally in part IV the transcription of cadi register, numbered 979 is involved in.
Benzer Tezler
- 19. yüzyılın ilk yarısında Bafra Kazası nüfusu
Population of the first half of the 19th century Bafra accident
TANCAN ÖZKAN
- 19. yüzyılın ilk yarısında Çarşamba kazasının nüfusu
Population of Çarşamba town in the first half of 19th century
KADİR TEKİN ERTEKİN
- 32 numaralı Kıbrıs Mutasarrıflığı Meclis-İdare Defterinin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi (1876-1877)
Transcription and evaluation of the Book of Cyprus Administrative Council number thirteen two (1876-1877)
AHMED BALTACI
- TSMK H. 1483 numaralı 'Heft Evreng' minyatürlerinin tasarım analizi
Desing analysis of miniatures in 'Heft Evreng' TSMK number 1483
AYSUN MİRZEOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SABRİYE HİLAL ARPACIOĞLU
- Tohum rengi değişime uğramış noskapince zengin haşhaş (Papaver somniferum L.) hatlarının bazı tarımsal ve morfolojik özellikleri üzerine araştırmalar
Studies on some agronomic and morphological characteristics of altered color seed with the rich noscapine in poppy (Papaver somniferum L.)
MARİEH JAVANİ