Kültür, değerler, kişilik ve siyasal ideoloji arasındaki ilişkiler: Kültürlerarası bir karşılaştırma (Türkiye-ABD)
The relationships between culture, values, personality and political ideology: A cross-cultural comparison (Turkey-USA)
- Tez No: 250108
- Danışmanlar: PROF. DR. ALİ DÖNMEZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Sosyoloji, Psychology, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Bölümü
- Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 374
Özet
Bu çalışmada; 1) kültür, kişilik ve değerler arasındaki ilişkiler, 2) değerlerle kişiliğin kültür boyutlarını yordama düzeyleri, 3) değerler ve kişiliğin siyasal ideoloji gruplarını ayırt etme düzeyleri, 4) kültür boyutları, değerler ve kişiliğin cinsiyete, kültüre ve siyasal ideolojiye bağlı olarak değişip değişmediği, 5) siyasal ideolojilerine göre belirlenen grupların oranlarının yaşlarına, cinsiyetlerine ve eğitim düzeylerine göre değişip değişmediği incelenmektedir.Örneklem, Türk ve ABD'li üniversite öğrencilerinden oluşmaktadır. Katılımcılara bazı demografik değişkenlerle birlikte, Bireyselcilik-Toplulukçuluk Ölçeği, Portre Değerler Ölçeği, Beş Faktör Kişilik Envanteri uygulanmıştır.Bulgulara göre, yatay-toplulukçular iyilikseverliğe, dikey-bireyselciler başarıya, yatay-bireyselciler evrenselliğe daha fazla önem vermektedirler. Dikey-toplulukçuluğu uyma ve geleneksellik; dikey-bireyselciliği başarı, güç, uyma; yatay-toplulukçuluğu iyilikseverlik, uyma; yatay-bireyselciliği öz-yönelim değerleri yordamaktadır. Türklerde siyasal ideolojilerine göre oluşturulan grupları, kültür boyutlarından dikey-bireyselcilik, değerlerden geleneksellik, güç, kişilik özelliklerindense dışadönüklük ve duygusal dengesizlik; ABD'lilerdeyse kültür boyutlarından yatay ve dikey-bireyselcilik, değerlerden öz-yönelim ve kişilik özelliklerinden açıklık ayrıştırmaktadır. Gruplararası karşılaştırmalarda kadınlar değerlerden iyilikseverlik ve güvenliği; kişilik özelliklerindense duygusal dengesizliği erkeklerden, erkeklerse sorumluluğu kadınlardan daha fazla belirtmişlerdir.Diğer yandan, başarı değeri dışında bütün değerlerde Türklerin ortalaması ABD'lilerinkinden yüksektir. Siyasal ideoloji gruplarının karşılaştırmalarındaysa, evrenselliğe solun sağdan, sağın ise geleneksellik, uyma ve güvenliğe soldan daha yüksek puan vermeleri dikkati çekmektedir. Kişiliğe ilişkin karşılaştırmalarsa kişiliğin kültürden kültüre değişeceğini öngören kültürel-psikoloji yaklaşımının geçerliliğini ortaya koymuştur. Son olarak, kadınların ve eğitim düzeyi yüksek olanların sol ideolojiye, sağdan daha eğilimli oldukları gözlenmiştir.Bulgular, örneklemlerin özellikleri ve iki kültürdeki gelişmelerle ilgili olarak tartışılmıştır. Araştırmanın, az çalışılan Türk kültüründen de örneklem alınarak kültür, değerler, kişilik ve siyasal ideoloji arasındaki ilişkilerin kültürlerarası geçerliliğiyle ilgili yazına katkıda bulunduğu söylenilebilir.
Özet (Çeviri)
The objectives of the study were;1)to examine the relationships between culture,personality,values,2)to test whether values,personality predict culture dimensions,3)to test whether values and personality will discriminate different political ideologies,4)to test whether cultural dimensions, values and personality changes according to gender, culture and political ideology,5)to compare percentages of individuals from different political ideologies based on their gender,age,education level.The sample consisted of Turkish and American university students. Individualism-Collectivism Scale,Portrait Values Questionnaire,Big Five Inventory were employed with some demographics.As regards results, horizontal-collectivists scored higher on benevolence, vertical-individualists on achievement, horizontal-individualists on universalism. Vertical-collectivists were predicted by conformity,tradition; vertical-individualists by achievement,power, conformity; horizontal-individualists by self-direction. In Turkish sample, political ideology groups were discriminated by vertical-individualism,tradition,power,extroversion, neuroticism; in American sample, they were discriminated by horizontal and vertical-individualism,self-direction,openness.Besides, females reported higher levels of benevolence,security,neuroticism and males of conscientiousness.Moreover, Turkish sample had higher scores from all values except achievement. Comparisons revealed that leftists were more likely to endorse universalism values and less likely to endorse tradition, conformity and security values compared to rightists. Comparisons on personality, disclosed the validity of cultural-psychology approach which asserted personality characteristics would differ from culture to culture. Lastly, with regard to political ideology, females and individuals with higher education approve leftist ideology.Findings were discussed based on relevant literature about characteristics of the samples and recent developments in both cultures. The study has contributed to the existing literature on the cross-cultural validation of relationships between culture,values,personality and political ideology using student samples also from rarely examined cultures like Turkish culture.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlıklarını belirleyen etmenler
Başlık çevirisi yok
ALİ YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZAN AKSOY
- Yerli ve yabancı markaların satın alma üzerindeki etkisinin incelenmesine yönelik bir araştırma
A research aimed at examining the impact of domestic and foreign brands on purchasing
YELDA ERDOĞAN
- Çokkültürlü eğitim programlarının tasarlanmasına ilişkin öğretim elemanı görüşlerinin incelenmesi
Examining faculty's opinions regarding multicultural curriculum design
NEVCAN DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimEge ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. BÜNYAMİN YURDAKUL
- Toplumsal cinsiyet açısından siyasal kültür: Şanlıurfa örneği
Political culture in terms of gender: Example of the Şanlıurfa
AYŞE KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Kamu YönetimiHarran ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULVAHAP ULUÇ