Osmanlı ilmiye teşkilâtında mülazemet sistemi (18. yüzyıl örneği)
The system of mulazamah in the Ottoman learned institution (ilmiye) (The case of the Eighteenth century)
- Tez No: 254192
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL SAFA ÜSTÜN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İlahiyat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Medrese derecelerini sırasıyla tamamladıktan sonra icazet alarak mezun olan talebelerin müderrislik veya kadılık almak için sıra beklemeleri ve bu esnada meslekî tecrübe kazanmalarını ifade eden mülazemet sistemi, Osmanlı ilmiye teşkilâtı açısından önem arz etmektedir. Devletin kurulduğu ilk zamanlarda medrese mezunlarının sayısı fazla olmadığından icazet alanlar hiç beklemeden bir vazifeye tayin edilmişlerdir. Ancak medrese mezunlarının çoğalması sebebiyle 16. asırdan itibaren ilmiye teşkilâtında vazife alacak olanların tespiti için mülazemet sisteminin uygulanması gerekli hale gelmiştir. Bu tarihlerden itibaren mülazemetler müstakil defterlere kaydedilmiştir. Bu defterlerin bir kısmı bugün Kadıasker Ruznamçeleri arasında bulunmaktadır.Yüksek dereceli ulemanın bir vazifeye tayinleri esnasında yahut padişah cülusu, şehzade doğumu gibi muhtelif sebeplerle kabiliyetli talebelerini mülazım yazdırmaları esasına dayanan mülazemet sistemi, ehliyetli kimselerin ilmiye içerisinde vazife almasına imkân sağlamıştır. Ancak zamanla ilmiye mesleğine girmek isteyenlerin bir fırsat kapısı olarak görmeye başladığı mülazemet sisteminde birtakım aksaklıklar görülmüştür.Bu çalışmada mülazım veren ilmiye mensupları, mülazemet sistemi ve mülazemet defterleri ile alakalı genel bilgiler verildikten sonra 18. yüzyıl içerisinde farklı tarihlerden seçilen beş defterde bulunan kayıtlar dahilinde, sistemin bu dönemdeki işleyişi ve problemleri incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
The system of mul?zamah signifies that having received ij?zah upon completing the madrasa degrees, students wait for be appointed to be a madrasa master or judge. During this waiting period they gain professional experience. In the beginning of the Ottoman Empire those who had ij?zah were immediately inducted due to lack of the graduates. However, because of the increase in the number of graduates, as of the sixteenth century the implantation of the system mul?zamah of became necessary. As from this period mul?zamahs were recorded in separate registers. Some of these registers are still present in Kadıasker Ruznamçes.The system of mul?zamah was based on registering of scholars of higher rank their talented disciples as mul?zims on several occasions such as promotion, ceremony of accession to the throne, birth of prince. This system provided the opportunity for qualified people to take part in academic organization. But, in time some people took advantage of this system, thus some defects appeared.After giving general information on scholars giving mul?zim, the system of mul?zamah and the register of mul?zamah, the present study analyzed the working and the problems of the system in the eighteenth century based on the sample of records in five registers.
Benzer Tezler
- Osmanlı ilmiye teşkilâtında kadı ve müderrislerin istihdamı (1756-1776)
Employment of kadi and muderrisses in the Ottoman ilmiye organization (1756-1776)
FERİT ARI
Doktora
Türkçe
2021
TarihNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. METİN ZİYA KÖSE
- İlmiye Teşkilatında ayrıcalıklı bir kurum olarak payeli tayinlerin sürdürülmesine yönelik tarihsel bir araştırma
A historical research on maintenance of honorary designations as a preferential institution within Ilmiye Organization
EBRU CAYMAZ
- XVII. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı İlmiye Teşkilatı'nda istihdam ve hareket (Anadolu Kadıaskerliği örneği)
Employment and movement in Ottoman Ilmiye Instituon during the second half of 17th century (The case of Anatolian Qadiasker)
CİHAN KILIÇ
Doktora
Türkçe
2017
TarihYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI MUSTAFA ERAVCI
- 1217?1224 tarihli mülâzemet defterleri ve mülâzemet sistemi
Mulazamat books dated 1217-1224 and mulazamat system
HACER YETİM
- XVII. yüzyıl ortalarında Osmanlı İlmiyye Kânûnnâmeleri ve mülâzemet sistemi
The Ottoman İlmiyye Law codes in the middle of seventeenth century and the mülâzemet system
CİHAN CENGİZ