Erken devir Türk sanatında kadın figürü
Woman figure in Turkish art in early period
- Tez No: 254390
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR ÇORUHLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Kadın, Erken Devir, Figür, Orta ve İç Asya, Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kaya resmi, Duvar resmi, Tekstil, Woman, Early Period, Figure, Middle and Inner Asia, Huns, Gokturks, Uyghurs, Petroglylphes, Wall painting, Textile
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 297
Özet
Kadın figürü, Türk sanatında Proto-Türk dönemden itibaren görülmeye başlayıp erken dönem Türk sanatının her evresinde var olmuş , Türkler'in İslamiyeti kabulünden sonra da erken dönem özelliklerini bünyesinde muhafaza ederek varlığını sürdürmüştür.Hun döneminde kurganlardan çıkarılmış dokuma ve maden eserler üzerinde gördüğümüz kadın figürü, malzeme teknik bakımından sınırlılık gösterse de , nitelik açısından tapınılan kadından, ibadet eden soylu kadına ve günlük yaşam sahnesi içerisinde bir sevgiliye kadar farklı konular içerisinde varlık göstermiştir.Göktürk döneminde malzeme ve teknik açısından önceki devirlere göre çeşitlilik gösteren kadın figürü , kaya resimlerinde ve heykel sanatında tanrıça ; sikkeler de ve sarayların duvarlarını kaplayan duvar resimlerinin bir bölümünde hükümdar eşi olarak görülmekle birlikte saray duvarlarında süvari ve müzisyen gibi farklı konum ve mesleklerde de gösterilmiştir.Uygur döneminde Budizm, Maniheizm ve Nasturi Hristiyanlığın etkili olduğu ortamda Türk sanatında insan figürünün sayıca artması, beraberinde kadın figürünün de daha fazla görülmesini getirmiştir. Ancak bu dinlerin etkisiyle ibadet edilenden tanrıçanın yerini daha çok ibadet eden kadın figürü almıştır. Duvar resmi ve dokuma sanatında karşılaşılan kadın figürü, Uygur döneminde minyatürlerde de tasvir edilmeye başlamıştır. Malzeme farkı olmaksızın bu dönemde ,bağış yapan prenses ve soylu kadınlar yoğun olarak ve birbirlerini tekrar eder şekilde tasvir edilmişlerdir.Farklı dönemler, yerler ve dinler içerisinde ele alınmış olup farklı konumlarda tasvir edilmiş olsa da erken devir Türk sanatı içerisinde kadın figürü, küçük farklılıklara sahip olmakla birlikte , daha çok benzer ikonografik özellikleri sürdürmüştür. Bu ikonografik özellikler saydığımız toplulukların dışında kalan Karadeniz'in kuzeyinde ve Orta Asya'da varlık göstermiş Türk topluluklarının sanatlarında da etkisini göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Woman figure in Turkish art first appeared in Proto-Turkish period, existed in every stage of early Turkish art, and existed after Turks? acceptance of Islam, conserving its early characteristics in its structure.Although the woman figure we see on fabrics and metal works taken out from cairns of the Hun Period is limited by means of material and technique used, it existed in various subjects from an adorable woman to a worshipping noblewoman, and to a lover in daily life scenes by means of quality.The woman figure differing from previous periods by means of materials and technique used in the Göktürk Period, presented as a goddess in rock paintings and in sculpture; emperor?s wife on coins and in some wall paintings covering palace walls, well as in various positions and professions like a chevalier or musician on palace walls.Increased number of human figures in Turkish art caused an increase in the number of woman figures in the Uyghur Period under Buddhism, Manichaeism, and Nestorian Christianity influences. However, due to the above mentioned religious influences, adorable woman figures replaced by worshipping woman figures in a great extent. The woman figure seen in wall paintings and on fabrics started being portrayed in miniatures in the Uyghur Period. In that period, princesses and noble women making donations were portrayed intensively and repeatedly, without using different materials.Although handled in different periods, places and religions and portrayed in different positions, the woman figure in early Turkish art mainly preserved the same iconographic characteristics with some minor in details observed. These iconographic characteristics influenced the art of Turkish communities existed in Middle Asia and in the North of Black Sea, out of the above mentioned communities.
Benzer Tezler
- Batılılaşma dönemi Türk resminde beden ve temsil sorunları çerçevesinde kadın figürü
The female figure in the frame of problems of body and reflection in Turkish art during westernalization period
SEÇİL SÖYLEYİCİ KANTAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Güzel SanatlarAnadolu ÜniversitesiSanat Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. MÜMTAZ SAĞLAM
- Erken çağlardan XII. yüzyıla kadar İç ve Ön Asya'da Türk kadın giyim-kuşamı
Turkish women's clothing from early ages to the 12th century in Interior Asia and Asia Minor
GÜLTEN KAZDAL
- Osmanlı'dan Cumhuriyet'e geçiş kuşağında öncü kadın heykeltıraşlar
Leading women sculptors in the transition generation from the Ottoman Empire to The Republic
NECLA DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarMersin ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SAVAŞ YILDIRIM