Ara nesilde tenkid
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 25607
- Danışmanlar: PROF. DR. BİROL EMİL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 270
Özet
Edebiyat araştırmalarında“nesil”fikri,“devir”,“akım”,“şahsiyet”ve“e3er”kadar önemli bir kavramdır. Aşağı yukarı ayni yaş grubuna dahil, ayni dönemde yaşamış, ayni sosyal ve siyasî olayların etkilerini görmüş, ayni tahsil ve kültür formasyonuna sahip insanların oluşturduk ları topluluklar ve zümreler, Edebiyat Tarihi 'nde“Nesil”kavramı ile karşılanır. îşte Yeni Türk Edebiyatı »nda ilk defa Prof. Dr. Meh met Kaplan 'ın dikkat ve tavsif ettiği“Ara Nesil', böyle bir grubun, edebiyatla ilgili olan şahısların bir arada faali yet gösterdiği bir topluluk ve dönemin adıdır. 1885 yılında İbdülhak Hâmid'in Makber'i neşri, Yeni Türk edebiyatında âdeta bir inkılâp vuku'a getirir. Bu eser, Metafizik karışımı bir Romantizmin aşırı ferdiyetçi bir şiir ve edebiyat anlayışıyla birleştiği hür bir edebiyatı hız ver miştir. Bu eserin neşri ile o zamana kadar ele alınmamış, alışılmamış mesele ve tartışmalar, ”Ara Nesil` i oluşturan şahıslarca çeşitli gazete ve mecmualarda önemli bir miktarda yer almaya başlamıştır. Aynı zamanda bu mesele ve tartışmaların genel başlık ları olan,“umumî olarak edebiyat”, »şiir ve şâir“, ”roman ve hikâye“, ”tiyatro“, ”tenkit ve eser tenkitleri“, ”Türk edebiyatçıları“, ”Batı edebiyatçıları ve edebiyat akımları» tezimizin bölümlerini de maydana get irmektedir.-“Ara Nesil”, edebiyatla ahlâk arasında münâsebet ku rar. Btiarın «anlayışına göre edebiyat, insanlardaki kötü ah lâk temayüllerini tasfiye eder ve onlardaki fikrî, hissî ve vicdanî güzelliklerin ortaya çıkmasını sağlar. İnsanoğlu sa dece mücerred güzelliğin değil, tabiattaki ve kâinattaki gü zelliklerin varlığını da edebiyat sayesinde hissetmiştir* Bir milletin ilmen, ruhen ve maddeten kalkınması için ilim den önce edebiyata ve edebiyatçıya düşen görevler vardırvAra Nesil“, tercüme yoluyla edebiyatımıza girmiş olan Romantizm akımının aşırı hassasiyet, sübjektiflik, tabiatla birleşmiş duygu ve düşünceleri lirik bir şekilde ifade etme, insan ”ben“'inin hürriyeti, tabiata kaçış ve sığınma gibi hu susiyetleri ile Ara Nesil 'in şiir anlayışı arasında dikkat çekici bir benzerlik mevcuttur. Bu genişlik ve hürriyet, şi irin şekil ve teknik unsurlarına da tesir etmiştir. Bu nesi- le mensup şahsiyetlerden bazıları,, Şiirin belli bir hazırlık tan sonra ulaşılabilecek, belli bir kültür birikimiyle elde edilebilerek bir cevher olduğunu öne sürer. Kimi de güzel sanatların birer kolu olarak şiirle resimi mukayese eder ve şiiri resimden üstün görür. Şiirde vezin, ahengi sağlayan önemli bir unsurdur. Keza kafiye de şiirde ahengi sağlar» Fa kat kafiyenin katı kuralları haf ifletilmezse fikir ve hisler kayıt altına alınmış olur, böylece şiir tabiîlikten uzakla şır, sun' îlik ve samîmîyetsizlik ortaya çıkar. Mensur şiir:- Batıfdan tercüme yoluyla giren ve Ara Nesil in de rağbet et tiği bir edebî türdür. Bu nesil roman ve hikayeyi şiire tercih eder. Bu ter- cih hem şiirin o devirdeki durumuna göre eski edebiyatın ka lıplaşmış şekil ve muhtevasına tepki gösterilmesi, hem de Batı tesiriyle müşahhas insana, hayata ve hakîkate yönelen bir edebiyat anlayışımın iyice yerleşmesi dol ay ıs iyi ed îr* ”Ara Nesil“e göre romanda gaye, insanın duygu, düşün ce ve hayallerini araştırma ve gözleme dayalı tasvirlerle or taya koymaktır. Tiyatro cemiyetin ilerlemesi, ferdin ahlâkî ve fikrî olgunluğa erişmesi için önemli bir rol üstlenir. Bu bakımdan insan ve cemiyetin ”ilm en- ed eben- ahlaken“ gelişmesine hizmet edem »faydalı bir eğlencedir.”Ayrıca tiyatro insanın başın dan geçebileeek olayları, çeşitli karakterleri aksettirmek suretiyle seyredenlerin“ders-i ibret”almalarını canlı ve müşahhas bir şekilde temin eder*259 Bir edebiyat terimi ve türünün adı olarak Fransızca“critique”kelimesi, Ara Nesil şahsiyetlerine e“tenkit”,“intikat”ve“muaheze”karşılıklarıyla tercüme edilmiştir. Tenkitçi, bir eser veya sanatçıyı şahsi ve indî görüşlere kapılmadan, ilmî ve objektif olarak incelenmeli, iyi veya kötü, doğru veya yanlış bütün yönleriyle ve delillerle or taya koymalıdır. Edebiyatçılara rehber ve halkı aydınlatan bir eğitici olarak tenkitçi, derin bilgi, kültür ve dikkat sahibi olmalıdır. Ayrıca bir eserin vücûda geliş şartları nı, sanatçının mizacını, zamanını, çevresinden aldığı te sirleri ve çağdaşlarını iyice araştırmalı, şahsiyet ile eser arasındaki münâsebetlere dikkat etmelidir. îşte Ara Nesil» in bu tenkit ve tenkitçi anlayışı, Türk tenkidinin alışılagelen -şahsî intibalara dayanan, sübjektif -tenkit düşüncelerinden kurtararak Batı tenkidinin bazı teori ve kavramlarına yaklaştırır. Bu bakımdan bu nesil e mensup şa hısların Türk ve Batılı edebiyatçılar hakkında yazdıkları makaleler“objektif tenkidr'in birer örneği durumundadır, ”Ara Nesil“e göre eski edebiyatımız bizim klasiği- mizdir ve Avrupa klâsikleri kadar mükemmeldir. Bununla bir likte Divan şâirlerimiz Acem edebiyatı yerine Arap şiirini örnek alsalardı, şiirimiz bugün müşâhadeye dayanan ve ger çeğe daha yakın olan bir estetik zevke ulaşmış olacaktı» Milletlerin edebiyatları, devirlerden ve onların sil silesinden meydana geldiği gibi, her devri temsil eden ve aynı zamanda bir ”tavr-ı mahsus“ sahibi olan ”üst ad şahıs“- 1 ardan vücûda gelir. Eski şâirlerimizde de görülen budur. Bu nesil mensupları, Avrupa matbuatını yakından ta kip etmişlerdir. Yoğun bir tercüme faaliyetinin yanında, Batılı edebî şahsiyetlerin eserlerinin yayımlanması, aka demiye seçilişleri ve ölümleri gibi -haberler, Avrupa*daki basınla hemen hemen aynı tarihlerle ?ürk okuyucusuna ulaş tırılmıştır.2(>0 Başta Hugo, Zola ve Shakespeare olmak üzere Batılı şahsiyetler hakkında yazılan makalelerde umumiyetle ”hayat şahsiyet ve eser“ bütünlüğüne dikkat edilmiştir. Edebiyatımızda edebiyat akımları ile ilgili nazarî görüş, tenkit ve tartışmalara ilk defa bu devrede rastlarız, Ara Nesil, Romantizm, Realizm ve Natural izm gibi akımlar hakkında kaleme aldıkları makalelerde çeşitli meselelere cevaplar aramışlardır. Bu meseleler, sanatta gaye, güzellikle hakikat ara sında tercih, edebî eserin cemiyet için getireceği fayda lar, ahlâka ve hakikate uygunluğu gibi hususlar üzerinde yoğunlaşmıştır. Bir şahıs dışında Ara Nesil, umumiyetle Realizm ve Natural izm »in edebiyat ve sanat prensiplerini benimsemiştir. Bu nesil her ne kadar Batılı edebiyatçılara yoğun bir ilgi ve rağbet göstermişi erse de, eski edebiyatımız ka dar, ortak İslam kültürünün kaynaklarını, yani ”Şark klâ siklerini" de unutmuş değillerdir. Arap ve İran edebiyatı nın temel eserlerine de mecmualarında yer vermişler ve on ları devrin okuyucularına tanıtmışlardır. îşte bu demektir ki Yeni Türk edebiyatı daima Batı edebiyatına açık ve yalnız onun tesirinde bir edebiyat de ğildir. Eski ve klâsik Şark yeninin içinde devam etmekte dir. Bu da bize gösterir ki asıl değiştirici ve yenileş- tirici tesir Batı'dan gelse de Yeni Türk Edebiyatı üç bü yük kaynak ve gelenekle beslenmiştir: Divan edebiyatı, Halk edebiyatı ve Batı edebiyatı
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Ara nesilde hikâye
Story in the interim generation
NAZLI MEMİŞ BAYTİMUR
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıFırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH ARSLAN
- Ara nesilde üç mecmua (güneş, gülşen, şafak) üzerine bir inceleme ve seçilmiş metinler
An investigation on three journals (güneş, gülşen, şafak) in inter generation and selected texts
HAFİZE BAKAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜHEYLA YÜKSEL
- Sürdürülebilir toplu konut yerleşmesi tasarımı için Pareto genetik algoritmaya dayalı bir model önerisi: SSPM
A model for sustainable site layout design with pareto genetic algorithm: SSPM
YAZGI AKSOY
- Ara Nesil'de Roman
Novel in Ara Nesil
HAVVA ÖZER HAFÇI
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURULLAH ÇETİN