Avrupa Topluluğu adalet divanının ekonomik alandaki rolü
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 25692
- Danışmanlar: PROF. DR. ACAR ÖRNEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1993
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Avrupa Topluluğunun Ekonomik Yapısı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 160
Özet
ÖZET AVRUPA TOPLULU?U ADALET DİVANI'NIN EKONOMİK ALANDAKİ ROLÜ Bugün dünyadaki başarılı iktisadi birleşme hareketlerinin başında Avrupa Topluluğu“ gelmektedir. 9 Mayıs 1950'de başlatılan bu bütünleşme süreci, tarihi, politik ve ekonomik boyutlarıyla olduğu kadar hukuki bakımdan da çarpıcı bir olaydır ve bu özelliğini bugün de korumaktadır. Avrupa'da milli devletlerin tarih sahnesine çıkmasından bu yana Avrupa birliğine yönelik çabalar sık sık görülmüştür. Ancak Avrupa tarihinde, Avrupa'yı askeri güç kullanarak değil, hukuk yoluyla birleştirme çabası A. T. ile ortaya çıkmıştır. Bu ortak hukuk, sürekli olarak üye devletlerin hukukunu tamamlayan, değiştiren ya da tümüyle ortadan kaldıran yeni hukuk normları yaratmaktadır. İşte bu ”HUKUK YOLUYLA BÜTÜNLEŞME“ süreci içerisinde, giderek bağımsız bir Avrupa hukuk düzeni oluşmakta, bu oluşum aynı zamanda Topluluğun bir hukuk topluluğu olma özelliğini doğrulamakta ve kuvvetlendirmektedir. A.T.'den önce dünyadaki örgütlenme hareketlerinde geçerli olan teori corporasyon (işbirliği) idi. A.T. ile ortaya çıkan entegrasyon teorisi ise 149corporasy ondan oldukça farklıydı. Corporasyonda devletler kendi egemenlik alanlarına giren konularda hiçbir otoriteye yetki devrine izin vermezken, entegrasyon da devletler birçok alandaki yetkilerini (egemenliklerini) bir topluluğa devretmekte idiler ve bu Topluluk, katılan devletler adına bağlayıcı karar alabilmekteydi. Bu gün dünyadaki örgütlenmeler içerisinde devletlerüstü özellik gösteren tek örnek A.T.'dur (B.M. Güvenlik Konseyi istisnadır.) A.T. hukukunun en önemli özelliği ise Topluluk hukuk düzeninin ulusal hukuklar karşısında üstün olmasıdır. Bu ”hukuk yoluyla bütünleşme“ sürecinde en büyük rol Avrupa Topluluğu Adalet Divanı'na düşmektedir. Gerçekten, Divan, A.T.'lan alanında cereyan eden hukuki ilişkilerden doğan ihtilafları çözen en önemli merci durumundadır. Topluluk hareketinin öncelikli hedefi ”ekonomik entegrasyon“du. A.T. hukuku, üye devletlerin ekonomik faaliyetlerinin büyük bir kısmını içermektedir. Bu nedenle kendine özgü nitelikler taşıyan bu hukuk koluna ”ekonomi hukuku“ adı verilmektedir. A.T. hukuku kuralları, iç hukuka ilişkin düzenlemeler içerdiği ve ulusal anayasaların ve kanunların üzerinde yer aldığı için uluslarüstü bir hukuk düzeni özelliği göstermektedir. Topluluk hareketinin başarılı olabilmesi için Topluluk hukukunun tüm üye devletlerde aynı anlamı taşıması, aynı ölçüde bağlayıcı olması ve aynı kalması gerekmektedir. A.T. Adalet Divanı verdiği kararlarla bu üç zorunluluğu yerine getirmektedir. Divan kararlan bağlayıcı ve kesin hüküm mahiyetindedir. Üye devletler de A.T. Adalet Divanı'nın kararlarının gereklerini yerine getirmeyi taahhüt etmişlerdir (AET Antlaşması madde 150171). A.T.'larının en önemli amacı ekonomik entegrasyon olduğu için A.T. Adalet Divanı kararlarının büyük bir çoğunluğu ekonomi alanına ilişkindir. Üye devletlerin iktisadi faaliyetlerinin Topluluk hukukuna uygun işleyebilmesini sağlayan organ A.T. Adalet Divanı'dır. ATAD (Avrupa Topluluğu Adalet Divanı) 7 Ekim 1958'de kurulmuştur. Divan 35 yıldır verdiği kararlarla Topluluk hukukunun tüm üye devletlerde eşit uygulanmasına çalışmıştır. Yorum davaları yoluyla çok önemli hukuk terminolojileri geliştirmiştir. ATAD'ın mecburikaza yetkisine sahip olması O'nu Topluluğun iktisadi faaliyetlerini düzenlemede daha da güçlü kılmaktadır. Topluluk hukukunu yaşatmak, içtihat kısaca mahkeme kararlan yoluyla A.T.A.D. tarafından gerçekleştirilmektedir. 1958'den beri Divan, çok çeşitli sorunlarla uğraşmıştır. Bu sorunlar, çelik endüstrisinden, tarıma, sosyal konulardan gümrük resimleri ve vergilere, rekabet hukukunda palent hukukuna, hatta personel hukukuna kadar değişen konulara ilişkin olabilmektedir. Bütün bu alanlardaki uygulamaların üye devletlerin hepsinde bütünlüğünü ve aynılığını muhafaza edebilmesi gerekmekteydi dolayısıyla Topluluk hukukunun herkese göre değişen biçimde yorumlanıp, uygulanmasını engelleyecek bir mekanizma gerekmekteydi. AET Antlaşması 164. maddesinde de ”ATAD bu antlaşmanın uygulanmasında ve yorumlanmasında hukuka saygıyı sağlar“ ifadesi yer almaktadır. Gerçekten de Topluluk hukukunu yorumlamak ve uygulamak, Topluluk kurumlarının kararlarının Antlaşmalara uygunluğunu sağlamak, üye ülkelerin yükümlülüklerini yerine getirmelerini kontrol etmek, Topluluk kurumlarıyla üyeler arasında veya üyelerin kendi aralarında çıkan anlaşmazlıklara bakmak hep ATAD'nın görevidir. 151AET Antlaşması bir çerçeve antlaşması idi. Sadece ana ilkeler belirtilmiş, detaylara girilmemişti. Örneğin Topluluk antlaşmaları doğrudan geçerlilik konusunda herhangi bir hüküm içermemekteydi. ATAD verdiği kararlar yoluyla ulusal hukukun, Topluluk hukukuna ters düşmesi durumunda Topluluk hukukuna öncelik verileceğini ve bireylerin ulusal mahkemelerinde görülmekte olan dava sırasında Topluluk hukukunu ileri sürebileceklerini tüm üye devletlere kabul ettirmiştir. AET Antlaşması ”üye devletler, kendi aralarındaki ithalat ve ihracata yeni gümrük vergileri ya da eş etkili resimler koymaktan kaçınırlar“ demekteydi. Ancak ”eş etkili resim“ ifadesiyle ne kast edilmekte olduğu belirtilmemişti. ATAD yorum davaları (ön karar prosedürü) yoluyla AET Antlaşmasının bir çok maddesine açıklık kazandırmıştır. Örneğin yukarıdaki örnekte ATAD, gümrük vergilerinin, üye devletlerin ulusal gümrük mevzuatlarında belirlenen, tarifeye bağlanan ve malların ülke sınırlarından geçmeleri sırasında alman vergiler olduğunu, gümrük vergisine eş etkili yükümlülüklerin ise dar anlamda gümrük vergilerinin dışında kalan ve Topluluk içi ticarete konu olan mallar üzerinden, bunların gerek ithalatı, gerek ihracatı sırasında sınırdan geçmeleri nedeniyle konulan parasal yükümlülükler olduğunu açıklamıştır. Hangi devlet yardımlarının ortak pazarla bağdaşıp hangilerinin bağdaşamayacağına genellikle ATAD karar vermektedir. AET Antlaşmasında geçen ”benzer ürün“ ”ikame ürün“ kavramlarına ancak ATAD açıklık getirebilmiştir. Aynı şekilde işletmelerarası antlaşmaların ortak pazarla bağdaşıp bağdaşmayacağına karar veren son merci ATAD'dır. 152ATAD, milli hukuk düzenlerinde anayasa, idare, hukuk ve iş mahkemelerinin görev alanlarına ait davalara benzer davaları tek başına görebilmektedir. ATAD, bazı kararlarında, en üst karar alma organı olan Bakanlar Konseyi tüzüklerini bile AET Antlaşmasına aykırı ilan edebilmiştir. İptalini istediği tüm organ tasarruflarını uygulamadan kaldırtabilmiştir. Şüphesiz Topluluk organlarının herbirinin vazifeleri Topluluk sistemi için önemlidir. Ancak Topluluk hukukunun A.T.'larının gelişmesine paralel dinamik bir gelişme göstermesi ve birliğin korunması ATAD kararlan ile sağlanmaktadır. ATAD, ekonomik amaçlan ön planda tutan bir örgütlenmenin ”hukuk yoluyla bütünleşmesini sağlayacak organ olması dolayısıyladır ki, Topluluğun ekonomi alanında baş rolü oynamaktadır. 153
Özet (Çeviri)
Özet çevirisi mevcut değil.
Benzer Tezler
- Avrupa Birliği Kamu İhalesi Hukukunun genel ilkeleri
General principles of European Union Public Procurement Law
SERVET ALYANAK
Doktora
Türkçe
2009
HukukAnkara ÜniversitesiAvrupa Birliği ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MAHMUT TUĞRUL ARAT
- Avrupa Birliği Hukukunda sosyal güvenlik ve Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerindeki etkisi
The Social Security Law of the European Union and the effect of Turkey-European Union relations
CELAL POLAT
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
EkonomiAnkara ÜniversitesiAvrupa Topluluğu Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE FÜSUN ARSAVA
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Avrupa Topluluğu Adalet Divanı'nın Avrupa Topluluğunu Kuran Antlaşmanın IV. başlığında yer alan konulardaki yargı yetkisi
The jurisdiction of The European Court of Justice in the Title IV of Treaty on EC
OZAN YORULMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
HukukPolis AkademisiUluslararası Güvenlik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ÖZCAN
- Avrupa Topluluğu ve Türk Hukukunda franchising sözleşmeleri ve Rekabet Hukuku İlişkisi
Relation between franchising contracts and competition in European Union and Turkish Law
SÜLÜN GÜÇER
Doktora
Türkçe
2008
HukukAnkara ÜniversitesiAvrupa Birliği ve Uluslararası Ekonomik İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN İŞGÜZAR