Prosodic domains and the syntax-prosody mapping in Turkish
Türkçe'de ezgi birimleri ve sözdizim-ezgi eşleşmesi
- Tez No: 257202
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. MELTEM KELEPİR-WOOD
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 248
Özet
Bu çalışma Türkçe'deki öbeksel ezgi birimlerinin sessel ve sesdizimsel yapısını incelemekte ve bunların sözdizim-ezgi eşleşmesine dair sezdirimlerini tartışmaktadır.Çalışmadaki bulgular ve öneriler 1144 sözlü diyalogdan çıkarılmış olan 1152 cümlelik bir korpusa dayanmaktadır. Diyaloglar çağdaş Ölçünlü Türkçe kullanan dokuz anadil konuşuru tarafından seslendirilmiştir.Verilerin ışığında Türkçe için çeşitli perdesel vurgu birimleri ve sınır tonları ortaya konulmaktadır. Ayrıca, Türkçe'nin ezgi sisteminde Sesdizim Öbeği'nin üstünde ayrı bir birim, Tonlama Öbegi (TÖ), olduğu gösterilmektedir. Kanıtlar tonlama, durak dağılımı, sesdizimsel baş pozisyonu ve TÖ-sonu sesli uzatmasına dayanmaktadır.TÖ oluşumunun gözlemlendiği ve gözlemlenmediği yapılar üzerinden yola çıkılarak, çalışmada yeni bir tonlama öbeklenmesi kuramı önerilmektedir. TÖ oluşumunun gözlemlendiği yapıların Edimsöz Gücü taşıdığı gösterilmektedir. ?Tümcesel ton? olarak nitelendirilen tonların aynı yapılarda gözlemlenmesi üzerine bazı çalışmalarda iddia edilmiş olan tonlamanın tümce-tipleme statüsü sorgulanmaktadır. Çeşitli dilbigisel operasyonlar, özellikle yantümceleme, tonlamanın tümce-tipleyici olamayacağını göstermektedir. Bu önerilerden yola çıkılarak, Güç Öbeği için yekpare bir yapıdan (Rizzi 1997) ziyade iki bölümlü bir katmanlama önerilmektedir: GüçTümceselÖbek pozisyonu üzerinde yer alan GüçEdimsöz Öbek pozisyonu. Bu mekanizmada GüçTümcesel0 tümce-tiplemeyi gerçekleştirirken, GüçEdimsöz0 konuşmacı odaklı anlamı belirlemektedir (Grice 1957, Searle 1965, Chierchia ve McConnell-Ginet 1990). Çalışmada önerilenler hem tonlama öbeklenmesinin hem de ?tümcesel ton? olarak nitelendirilen tonların neden sadece aynı yapılarda gözlemlendiğini ve bunların gözlemlenmediği yapıların da edimsöz gücü taşımadığını açıklamaktadır. İkinci türdeki yapıların GüçTümceselÖbek pozisyonundan budaklanmış yapılar olduğu öne sürülmektedir.Tonlama öbeklenmesi ortaç yapılarıyla ilgili bir yeni öneri için de kaynak teşkil etmektedir. Aralarındaki sesdizimsel, anlamsal ve kullanımsal ayrımlar üzerinden yola çıkılarak, Türkçe'deki önortaçlar ve ki-başlı ortaçlar için Potts (2003, 2005)'un çalışmaları ışığında yeni bir sınıflandırılma önerilmektedir. Önortaçların tümleşik ortaçlar, ki-başlı ortaçların ise tamamlayıcı ortaçlar olduğu iddia edilmektedir. ki-ortaçları ve sadece parantez yapıları olarak kullanılan ki-başlı tümceler ise tamamlayıcı ki-tümceleri kategorisi altında toplanmaktadır ve bunlar çekimli ki-başlı yantümceler ile karşılaştırılmaktadır. İlk kategori TÖ oluşumunu tetiklerken, diğer kategori ezgisel olarak tümleşik bir sesdizim göstermektedir. Bu farklılık iki kategorinin sözdizimlerindeki Güç Öbek katmanlarının doğasına bağlanmaktadır.Çalışmada son olarak üye ezgisi tartışılmaktadır. İzlenimci yaklaşımların tersine üyelerin sesdizimdeki öbeklenme davranışlarının düşünüldüğü kadar katı olmadığı gösterilmektedir. Bazı öbeklenmelerin anlambilimsel farklılıklara sebep olduğu, bazılarının ise anlamsal bir etkisinin olmadığı ortaya konmaktadır.
Özet (Çeviri)
This study investigates the phonetics and phonology of phrasal domains in Turkish prosody and discusses its implications for the syntax-prosody mapping. The findings and proposals are based on a corpus of 1152 sentences extracted from a total number of 1144 spoken dialogues. The dialogues were acted out by nine native speakers who speak the standard variety of modern Turkish.In the light of the data, an inventory of pitch accents and edge-tones is proposed for Turkish. The findings indicate that Turkish prosody governs a separate and single level of phrasing above the Phonological Phrase, namely the Intonational Phrase (IP). The evidence is from boundary tone placement, linguistic pause distribution, the position of head-prominence, and phrase final lengthening of vowels at IP-final positions.Based on the structures where IP-formation is and is not induced, a new theory of intonational phrasing is proposed. It is shown that every structure with illocutionary force yields intonational phrasing in phonology. Considering that the same structures are also the loci of the so-called ?clausal tunes?, we further question the clause-typer status of intonation, as pursued in some studies in the literature. With evidence from a variety of grammatical processes, specifically complementation, it is shown that intonation cannot be envisaged as a clause-typer. Rather than being sentential force indicators, such tunes are argued to be the reflexes of illocutionary force. In relation to these proposals, the conception of a single ForceP layer (Rizzi 1997) is rejected, and a two-way partitioned representation of ForceP is proposed: an outer ForceIllocutionaryP layer, which dominates an inner ForceSententialP layer. In this mechanism, clause-typing operates at ForceSentential0, whereas ForceIllocutionary0 specifies speaker intentional meaning (Grice 1957, Searle 1965, Chierchia and McConnell-Ginet 1990). This proposal captures not only why both intonational phrasing and the ?clausal tunes? are restricted to the same structures, i.e. those with the ForceIllocutionaryP layer, but also why the structures lacking both phenomena are devoid of illocutionary force. The latter are argued to be truncated from ForceSententialP.Intonational phrasing facts are also the source of another proposal regarding relativization. Based on the phonological, semantic and pragmatic disparities between prerelatives and the ki-headed postrelatives, a new classification for relativization is proposed for Turkish. Prerelatives are integrated relatives and ki-relatives are supplementary relatives in the sense of Potts (2003, 2005). ki-relatives and the ki-headed clauses that only act as parentheticals are subsumed under the supplemental ki-clause category, and they are contrasted with the ki-headed finite complement clauses (ki-FCC). It is shown that supplemental ki-clauses initiate IP-formation, whereas ki-FCCs are prosodically integrated structures. This disparity is attributed to the nature of the ForceP layers in their syntax.Finally, the prosody of arguments is discussed. Contra impressionistic approaches to prosody, it is shown that the phrasing behaviors of arguments are not as rigid as they are envisioned to be. It is argued that some of these patterns yield distinct classes of meanings, while some of them are semantically vacuous structures.
Benzer Tezler
- Semantic, prosodic and syntactic marking of information structural units in Turkish
Türkçe bilgi yapısı öğelerinin anlamsal, bürünsel ve sözdizimsel işaretlenmesi
ASLI GÜRER
Doktora
İngilizce
2015
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL
- Complex clauses with embedded constituent interrogatives in Turkish Sign Language (TID)
Türk İşaret Dili'nde (TİD) içeyerleşik bileşen soruları içeren karmaşık tümceler
EMRE HAKGÜDER
Yüksek Lisans
İngilizce
2015
DilbilimBoğaziçi ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELTEM KELEPİR WOOD
PROF. DR. AYŞE HAMİDE ASLI GÖKSEL
- Music retrieval systems: Robust performance under the effect of uncertainty
Başlık çevirisi yok
ERDEM ÜNAL
Doktora
İngilizce
2008
Elektrik ve Elektronik MühendisliğiUniversity of Southern CaliforniaDR. SHRIKANTH NARAYANAN
- Görme yetersizliği olan ve gören öğrencilerin okuma performanslarının okumanın bileşenleri boyutunda karşılaştırılması
The comparison of reading performances of students with visual impairment and sighted students in the dimension of components of reading
DEMET TİRYAKİ
