Çağdaş Türk romanında din ve tasavvuf (1980 sonrası)
Religion and mysticism in modern Turkish novel (after 1980)
- Tez No: 257329
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET ÖGKE, DOÇ. DR. ALÂATTİN KARACA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Türk Dili ve Edebiyatı, Religion, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tasavvuf Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 196
Özet
Çağdaş Türk romanında din ve tasavvuf teması değişik şekillerde işlenmeye çalışılmıştır. Kimi yazarlar din ve tasavvufu içselleştirerek kullandıkları gibi, bazıları da din ve tasavvufu edebî ürününü oluşturmak için sadece malzeme olarak kullanmıştır.Çalışmamızda ele aldığımız ve 2000 yılından sonra kaleme alınan romanlarda da bu postmodern ve içselleştirme unsurlarıyla karşılaşmaktayız. İncelediğimiz 10 romana baktığımızda bazı romancıların dinî- tasavvufî temaları, şahısları ve mekânları işlemek için metafora (mecâz) başvurduğunu, bir kısmının da bu yönteme başvurmadan açık bir şekilde ya da sadece benzetmelerden istifâde ederek romanı oluşturduğunu gördük. Araştırmamızda incelediğimiz 10 roman şunlardır: Orhan Pamuk'un Kara Kitap'ı, Elif Şafak'ın Pinhan'ı, İhsan Oktay Anar'ın Suskunlar, Amat ve Puslu Kıtalar Atlası, Nazan Bekiroğlu'nun İsimle Ateş Arasında, Sadık Yalsızuçanlar'ın Gezgin romanı ve son olarak Emine Işınsu'nun Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri, Hacı Bayram ve Bukağı romanlarıdır.Orhan Pamuk'un Kara Kitap'ında birgün arkasından on dokuz kelimelik bir not bırakarak evden kaçan karısı Rüyâ'yı arayan Galip anlatılmaktadır. Galip, bu arayışı sırasında değişik engellerle karşılaşır ve bu süreçte bir gazetede köşe yazarı olan Celâl Sâlik'in köşe yazıları Galip'e rehber olur. Bu şekilde kurgulanan romanda şehrikalp apartmanı, apartman aralığı, köşe yazıları, Galip, Celâl Sâlik, Rüyâ metaforları kullanılarak bir sâlikin tasavvuf yolculuğu esnasında karşılaştığı durumlar anlatılmaya çalışılmıştır.Elif Şafak'ın Pinhan romanında yine metaforlar kullanılmıştır. Bu romanda da çift cinsiyetli Pinhan adlı çocuk ve iki isim arasında kalan bir mahallenin durumu anlatılmaktadır. Pinhan'da da çift cinsiyet, mahallein iki ismi, mahallenin yedi kocakarısı, hamam, mahallenin dört kapısı gibi metaforlarla tasavvufta vahdet- kesret kavramları anlatılmaya çalışılmıştır. Aynı şekilde Nazan Bekiroğlu'nun İsimle Ateş Arasında romanında da Numan adlı kahramanın kendi ailesini bırakarak başka bir kadınla yaşadığı aşk ve bu aşkta da kalbi ile aklı arasında kalması ile yeniçerinin Padişaha bağlılığı ve bu bağlılığın sonradan bozulması konuları isim, ateş, su, dükkan, akıl- kalp metaforları kullanılarak işlenmeye çalışılmıştır.İhsan Oktay Anar'ın romanlarında genellikle insan- şeytan mücadelesi anlatılmaktadır. Amat'ta şeytan tarafından idare edilen bir gemi, Puslu Kıtalar Atlası'nda başkanı şeytan olan bir istihbarat teşklâtından bahsedilmştir. Suskunlar'da da musikî ve rûh ilişkisi (Tanrısal ses) anlatılmıştır.Emine Işınsu'nun Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri romanında Yûnus Emre, Bukağı romanında Niyâzî Mısrî ve Hacı Bayram romanında da Hacı Bayram Velî gibi tasavvufun önde gelen şahsiyetleri, metafor kullanılmadan sadece benzetmelerle anlatılmıştır. Son olarak Sadık Yalsızuçanlar'ın Gezgin romanında da İbnü'l Arabî'nin hayatı ve bu süreçte yaşadığı tasavvufî haller konu edinmiştir.
Özet (Çeviri)
Theme of religion and sufism/mysticism is treated with various ways in Modern Turkish Novel. While some writers used religion and sufism as digesting, the others also used them as a material for making up literary product.We are also meeting these postmodern and digestion elements in novels which we deal with in this thesis and was written after 2000 year. When we look at ten novel that we investigated, we saw that some novelists appeal to metaphor (majaz) for dealing with religious-sufistic themes and persons and places, and the others compose their novels either clearly without consultating this method or as benefiting from merely smiles. Here are ten novels we studied in our thesis: Kara Kitap (Black Book) by Orhan Pamuk, Pinhan by Elif Şafak, Suskunlar (silents), Amat ve Puslu Kıtalar Atlası (Misty Continents Island) by İhsan Oktay Anar, İsimle Ateş Arasında (Between name and fire) by Nazan Bekiroğlu, Gezgin (traveler) by Sadık Yalsızuçanlar ve finally Bir Ben Vardır Bende Benden İçeri (There is an ego at me, but interior from me), Hacı Bayram (Haji Bayram) and Bukağı (Fetter) by Emine Işınsu.In Orhan Pamuk?s Kara Kitap, it is told that Galip who seek his wife Rüya who escape from house a day as leaving a nineten wordily note after her. Galip faces different hindrances during his this seeking and columns of Celal Salik, a columnist in a newspaper in this process, guides him (Galip). It is tried to tell stuations which a salik (sufistic traveler) faced in sufistic travel in the novel which it fictionalized in that way as using metaphors such as şehrikalp (shahrikalp) apartmant, apartmant gap, colums, Galip, Celal Salik, Rüya.It used also metaphors in novel of Pinhan by Elif Şafak. In this novel, it is told stuations of a street which stayed between two names and of a bisexual child named Pinhan. In Pinhan, it is tried to relate concepts of wahdet-kasrat (oneness-muchness) in sufism with metaphors such as bisexual, two name of street, seven crone of street, Turkish bath, four door of street. Likewise, in Nazan Bekiroğlu?s novel titled İsimle Ateş Arasında, it is tried to deal with topics that hero named Numan?s leaving his family and living a love with a woman and staying between his heart and mind, and janissary?s devotion to sultan and dissolution of this devotion as used metaphors such as fire, water, shop, mind and heart.Struggle between human and devil/satan is told İhsan Oktay Anar?s novels in general. In Amat, it is talked about a ship managed by satan; in Puslu Kıtalar Atlası, it is mentioned an intelligence service whose chief is satan. Likely, in Suskunlar, relation between music and soul (Divine sound) is related.It is told famous person of sufism such as Yunus Emre in Emine Işınsu?s novel, Bir Ben vardır Bende benden içeri, Niyâzî Misrî, in her novel of Bukağı, Hacı Bayram Velîin her Hacı Bayram novel using merely smiles and without using metaphor. And finally, Sadık Yalsızuçanlar?s Gezgin Novel also deals with life of Ibn Arabî and his sufistic stuations in this process.
Benzer Tezler
- Çağdaş Türk romanında Mevlana'nın postmodern bir tüketim unsuru olarak kullanılması
Applying Mevlana as a consumption factor in modern Turkish novel
MUHAMMET ALİ ÖZDOĞAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
FelsefeAkdeniz ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. BAHSET KARSLI
- Siyer yazıcılığı bağlamında çağdaş Türk romanında Hz. Muhammed tasavvuru
Representation of Prophet Muhammad in contemporary Turkish novels within the context of siyer writing
HANIM BURÇİN SAĞIR
Doktora
Türkçe
2024
DinDokuz Eylül Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞENAY ÖZGÜR YILDIZ
- Safiye Erol romanlarında deyimler
İdioms in Safiye Erol's novels
İSLAM ÇAĞDAŞ OYMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN RÜŞTÜ KARABEYOĞLU
- Monguş Kenin Lopsan'ın Çitken Urug adlı eseri üzerine dil incelemesi (Giriş-metin-dizin)
Linguistic analysis on Mongush Kennin Lopsan's work titled Chitken Urug
TAYFUN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimKırklareli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKER TOSUN
- Berhema Mehmed Uzun a binave Hawara Dîcleyê de jiyana Kurdan a civakî
Mehmed Uzun'un Hawara Dîcleyê adlı eserinde Kürtlerde sosyal hayat
BURHAN IŞIK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2015
Türk Dili ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN ÇİFTCİ