Safiye Erol romanlarında deyimler
İdioms in Safiye Erol's novels
- Tez No: 559066
- Danışmanlar: PROF. DR. ADNAN RÜŞTÜ KARABEYOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Language, idioms and expressions, Safiye Erol, novel
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kocaeli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Çalışmada birincil amaç, sanatsal üretimi ve yaşamı ile görmezden gelinen, son yıllarda ise, bu olumsuz gerçekliğin farkına varılarak tüm çalışmaları Kubbealtı Yayınlarınca basılmaya başlanan, adına incelemeler, araştırmalar yayınlar yapılan Safiye EROL'un romanlarında kullandığı özgün ve zengin deyim söz varlığının tespit edilerek değerlendirilmesi ve alan literatürüne sunulmasıdır. Bu amaç doğrultusunda, Safiye Erol'un, yayımlanma tarihlerine göre, Kadıköyü'nün Romanı (1938), Ülker Fırtınası (1944), Ciğerdelen (1946), Dineyri Papazı (1955) adlı romanlarında kullandığı deyimler, kullanılan bağlamlarına bağlı olarak incelenmiş, bağlamları yani içinde kullanıldıkları cümleler sayfa numaraları ile birlikte çalışmaya alınmış, deyim olarak belirlenenler siyah yazılarak belirginleştirilmiştir ve ardından, bu deyimler, Türk Dil Kurumu Deyimler Sözlüğü İle karşılaştırılarak, sözlükte yer almayan, Safiye EROL'un Türkçenin deyimler varlığına katkıları belirlenmeye çalışılmıştır. Bu temel amaca bağlı olarak, Safiye Erol'un değiştirdiği ya da genişlettiği deyimler; kullandığı deyimlerin yoğunlaştığı anlam alanları; deyimlerde kullanılan sözcük sayılarının tesbiti çalışmanın alt amaçlarını oluşturmaktadır. Belirtilen amaçlara ulaşmak için sözü edilen veriler, doküman analizi (belgesel tarama) yöntemi ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, sıralama ve karşılaştırma yöntemiyle çözümlenmiştir. Verilerin toplanması ve çözümlenmesi sonucunda, dört romanda 1069 deyim kullanıldığı, bunlardan 723 deyimin TDK sözlüğünde bulunduğu, 346 deyimin ise TDK sözlüğünde bulunmdığı, 21 deyimin genişletildiği ve 34 deyimin değişime uğratıldığı tesbit edilmiştir. Özetle, Safiye EROL, 405 deyim ile (genişletme ve değiştirmeler dahil) Türkçe sözvarlığına katkıda bulunduğu belirlenmiştir. Safiye EROL' deyimlerinin genel konu özellikleri yaşamın her alanına ilişkin deyim üretimi olduğu söylenebilse de dar anlamda, daha çok milli, bölgelsel ve bireysel duygu durumlarının betimlenmesi; aşk, kültür kent yaşamı, anlatım, dil, acı çekme, tasavvuf, din, anlam, toplumsal bireysel eleştiri, cinsellik, gösterişli yaşam eleştirisi, sanat, ilim konularında yoğunlaştığı ve ayrıca eski deyim ve atasözlerini bir tür güncelleme ile anlamı ve anlatımı zenginleştirme çabası içinde olduğu bulgulardan anlaşılmaktadır. Anahtar Kelimeler : Dil deyimler, Safiye Erol, roman
Özet (Çeviri)
The primary aim of the study is to determine and evaluate the original and rich idioms that Safiye Erol, an unsung writer remained until recently, used in his fictions and to present them to the current literature. For this purpose, his four novels, named as Kadıköyü'nün Romanı (1938), Ülker Fırtınası (1944), Ciğerdelen (1946), and Dineyri Papazı (1955) were analyzed by their publication dates. After being classified and discovered under the contexts in which they exist, the idioms were compared with the Turkish Language Society Idioms Dictionary so that the expressions not involved in the dictionary were marked. Thus, Safiye Erol's contribution to Turkish idioms thesaurus was revealed. The sub-objectives of the study are composed of the following elements: The terms that Safiye Erol has changed or expanded; meaning fields in which these expressions are concentrated; word numbers in idioms. To achieve the stated objectives, we collected the data by document analysis method. The data were analyzed by sequencing and comparison method. As a result of data collection and analysis, the followings were obtained. Total words used in the novels are 1069. Seven hundred twenty-three of these are also available in the TDK dictionary. Non-reported words in TDK Glossary are 346. Twenty-one statements have been extended, and 34 ones have changed. In summary, 403 words (including widening and modification) has been reported to contribute to the Turkish vocabulary. Safiye Erol used the idioms related to every field and subject of life. These idioms, in a narrow sense, portray more national, regional and individual states of feelings, and concentrate on love, culture, urban life, narration, language, suffering, Sufism, religion, meaning, criticisms on social and personal cases such as sexuality, art, science and so on. Safiye Erol is also a writer in an attempt to enrich the meanings and feelings by updating old idioms and proverbs.
Benzer Tezler
- Safiye Erol romanlarının dil incelemesi (İkilemeler, atasözleri, deyimler, argo sözler, ilişki sözleri, kelime sıklığı, dizin)
Language analysis of Safiye Erol's novels (Reduplications, proverbs, idioms, slang words, interaction word patterns, word frequency, index)
YASİN AYDIN
Doktora
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN RÜŞTÜ KARABEYOĞLU
- Safiye Erol'un romanlarında sosyal hayat
Social life in Safiye Erol's novels
AYŞE ÖZGE PELİSTER
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. BAKİ ASİLTÜRK
- Safiye Erol'un romanlarında insan
Person in Safiye Erol?s novels
DİLEK ÇAKIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıTrakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ESAT CAN
- Safiye Erol'un romanları üzerine bir inceleme
A Study on novels of Safiye Erol
YASEMİN SÜRMELİ SAVCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Türk Dili ve EdebiyatıEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. MÜZEYYEN BUTTANRI
- Safiye Erol'un hikâye ve romanlarında kadın
Woman in Safi̇ye Erol's stories and novels
ŞEYMA SEVİLAY GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULMECİT CANATAK