El-intisâr bağlamında Ebu'l Hüseyin El-Hayyât'ın kelâmî görüşleri
Al-Hayyat's theological wiews in the context of al-intisar
- Tez No: 257412
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MEHMET KUBAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kelam Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 77
Özet
Mu'tezile düşüncesinin temel esprisi, İslâm akâidini, aklî tefekkür zeminine oturtmak ve akıl ile çatıştığı anda nassı, aklın istekleri doğrultusunda te'vil etmektir. Mu'tezile, hicrî birinci asrın sonları ile ikinci asrın başlarında Vasıl b. Ata ve Amr b. Ubeyd'in önderliğinde Basra'da ortaya çıkmıştır. Genelde kabul gören görüşe göre, Mu'tezile akımı, Vasıl b. Ata ile Hasan-ı Basrî arasında geçen büyük günah hakkındaki tartışma neticesinde ortaya çıkmıştır.Mu'tezile; fikirleri, liderleri ve eserleri ile İslâm dünyasına etki etmiştir. el-Hayyât da, bu âlim ve liderlerden bir tanesidir. Hicrî üçüncü asırda yaşamış büyük bir Mu'tezile bilginidir. O, kendi döneminde Bağdat Ekolü'nü temsil etmektedir. O, Hayyâtiyye veya Ma'dûmiyye de denilen mezhebin kurucusudur ve kendi dönemine damgasını vurmuştur. el-Hayyât, Hicrî 300, miladî 912 yılında vefat etmiştir. el-Ka'bî'nin de (ö.319/931) hocası olarak bilinir. Mu'tezile'ye has fikirlerin günümüze kadar ulaşmasında büyük çaba göstermiştir. Kendisi, beş temel esasın günümüze kadar ulaşmasında etkili olan kelâmcıların ilklerinden sayılır. el-İntisâr adlı eseri ile haklı bir üne sahiptir. el-İntisâr, onun günümüze kadar gelebilmiş tek eseridir. O, Kelâm İlmi'nin inceliklerini bu kitabında izah etmiş, Kelâm'ın belli başlı konularını bu eserinde işlemiştir. Ayrıca o bu eserinde, İbnu'r-Râvendî'nin görüşlerine cevaplar vermiştir. Yine bu eserde Mu'tezile'yi de savunmuştur.el-Hayyât, Kelâm ilmi ve kelâmî ekoller hakkındaki derin bilgisinin yanında, fıkıh ve hadiste de seçkin bir âlimdir. O, Allah'ın varlığı hakkında değerlendirmelerde bulunmuş, mevcut manasında Allah'ın“şey”olduğunu, mahiyetinin ise bilinmediğini söylemiştir. el-Hayyât, ma'dûmun bir şey olduğunun ıspatı hususunda, diğer Mu'tezilî âlimleri ve haliyle de Ehl-i Sünnet'ten daha aşırı bir tavır sergilemiştir. Allah'ın sıfatlarının nefyi, kebire ehli, kader, akıl ve nass, ru'yetullah, halku'l Kur'an vb. gibi konular hakkındaki görüşleri, Mu'tezile'nin diğer âlimleri ile aynıdır. Tabiatıyla onun bu gibi konulardaki görüşleri Sünnî âlimler ile farklılık arz etmektedir. O, peygamberlerin, tebliğlerinde hata yapamayacakları, fakat bunun dışında kalan diğer konularda zelle türünden küçük günahlar işleyebileceklerini kabul etmiştir. el-Hayyât, sahabelerin en faziletlisinin Hz. Ali (r.a.) olduğu inancındadır. O, Hz. Ali'nin (r.a.) sahabeler arasında ilk Müslüman olmasını, sahabenin en âlimi, en zahidi, en mücahidi, kıraati ve tefsiri en iyi bileni ve cömertlikte önde geleni olduğunu söyleyerek bu görüşünü desteklemiştir.Kısacası el-Hayyât, ilmî, kelâmî görüşleri ve şahsiyeti ile kendi dönemine damgasını vurmuş yetkin bir âlimdir. Bu nedenle o, bugün de fikirlerinden istifade edilmesi gereken önder bir şahsiyettir.
Özet (Çeviri)
The main idea of Mu?tezile thought is to place the prenciples of Islâm on mind and when it coflicts with mind, it behaves according to mind. Besides transporter thought, the existence of mental thought created a new community which accepted mind as a guide. This situation is a normal religious result of this stage. Unsuspeciously, all-knowings of Mu?tezile sect are the first ones who played an important role in this situation. So, under these situations the Mu?tezile sect existed at the and of first century and at the beginning of second century with the leadership of Vasıl b. Ata and Amr b. Ubeyd in Basra. According to generally accepted idea, the Mu?tezile sect existed as a result of debate between Hasan Basrî and Vasil b. Ata.As all of other parties of Islâm, the Mu?tezile sect also existed in the first years of Islâm. So the Mu?tezile sect had an effect with its all-knowings, idea, and works. el-Hayyât?ta was one of these all-knowings. It is possoible to see a Mu?tezile saying about Islâmıc Theology. It is impossible not to see opinions of all-knowings of the Mu?tezile sect. while Fans of Mu?tezile sect were interested in defence, againsts were interested in denial. About a century later after the Mu?tezile sect existed in Basra, the Bagdat thought of Mu?tezile came into existence under the leader of Mu?tezile. There are many other Mu?tezile all-knowings. All-knowing el-Hayyâttar, the founder of Hayyâtiyye sect or Ma?dûmiyye sect, had an important effect on his era. el-Hayyâttar focused on similarities and differences between Mu?tezile sect and the Sunni Muslims. el-Hayyâttar is known as the teacher of el-Ka?bî (ö.319/931) who is an other member of Bagdat thought of Mu?tezile.In conclusion, el-Hayyât was an all-knowing of his time who effected that time by his personality and thoughts. Today, it is necessary to benefit from his though.
Benzer Tezler
- Ebû Hayyân El-Endelûsî'nin 'İrtişâfu'd-darab Min Lisâni'l Arab adlı eserinde nahiv ilmine ait görüşleri
Ebû Hayyân Al-Andalusi's opinions on nahiv science in thework titled 'Irtishaf Ad-Darab min lisan Al-Arab'
HÜSEYİN DURSUN
Doktora
Arapça
2021
Dilbilimİzmir Katip Çelebi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İZZET MARANGOZOĞLU
- Ebû bekr el-Bâkıllânî'nin metinleşme süreci bağlamında Kur'ân savunusu -El-İntisâr örneği-
Abu bakr al-bâqillânî's defence of the Qur'ân in the context of its process of textualization -example of Al-Intisâr-
ABDULVAHAP KÖSESOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUHSİN DEMİRCİ
- Hanefi mezhebinin diğer mezheplere üstünlüğüne dair tartışmalar
Discussions about the superiority of the hanafi section to other sections
GÜLAMİ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET İNANIR
- Ebü'l Mehâsin Şemsuddîn el-Kavukçî ve el-Lü'lü'ebü'l Mehâsin Şemsuddîn el-Kavukçî ve el-Lü'lü'ü'l-Marsû' adlı eseriü'l-Marsû' adlı eseri
Thesis:ebü'l-Mehâsin Şemsuddin el-Kavukçî and his book el-Lü'lü'ü'l-Marsû'
NECAT KIZILARSLAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MURAT KAYA
- Abdurrahim Karahisârî'nin tasavvufî görüşleri ve Münyetü'l-Ebrâr ve Gunyetü'l-Ahyâr isimli eseri (Metin ve inceleme)
Abdurrahim Karahisârî's mystical thoughts and his munyat Al-Abrâr wa Ghunyat Al-Akhyâr (Text and analysis)
ABDULLAH TAHA ORHAN