Örgütsel vatandaşlık davranışlarının oluşumunda ve sosyal kaytarma ile ilişkisinde duygusal zekanın ve lider üye etkileşiminin rolü
The roles of the emotional intelligence and leader member exchange in the occurrence of the organizational citizenship behaviors and its relationship with the social loafing
- Tez No: 257866
- Danışmanlar: PROF. DR. SEMRA GÜNEY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Bölümü
- Bilim Dalı: Yönetim ve Organizasyon Ana Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 312
Özet
Rekabet koşullarının giderek zorlaştığı, dinamik çevrelerdeki değişimlerin gün geçtikçe hızlandığı ve örgütlerin tüm bunlara ayak uydurabilmek ve ayakta kalabilmek için kendilerini sürekli geliştirmeye çalıştığı günümüzde, çalışanların performanslarını arttırabilmek ve performans kayıplarını engelleyebilmek her zamankinden daha da fazla önem kazanmıştır. Bu sorundan yola çıkılarak gerçekleştirilen bu çalışmada, örgütler için düşük maliyetli bir şekilde performans artışına sebep olan örgütsel vatandaşlık davranışlarının oluşumu ve bu davranışların sosyal kaytarma üzerindeki varsayılan olumsuz etkisi temel alınmıştır. Bu doğrultuda, hem örgütsel vatandaşlık davranışlarının oluşumunda, hem de örgütsel vatandaşlık davranışları ile sosyal kaytarma arasındaki ilişkide çalışanların duygusal zeka seviyelerinin ve lider üye etkileşiminin niteliğinin rolü araştırılmıştır.Çalışmanın temel amaçları ve önerilen model göz önünde bulundurularak, aşağıdaki hipotezler oluşturulmuştur: Çalışanların duygusal zeka seviyeleri örgütsel vatandaşlık davranışlarını olumlu yönde etkilemektedir. Lider üye etkileşiminin niteliği ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasında olumlu yönde bir ilişki mevcuttur. Örgütsel vatandaşlık davranışları sosyal kaytarmayı olumsuz yönde etkilemektedir. Lider üye etkileşiminin niteliği arttıkça, örgütsel vatandaşlık davranışlarının sosyal kaytarma üzerindeki etkisi de artmaktadır. Son olarak, çalışanların duygusal zeka seviyesi arttıkça, örgütsel vatandaşlık davranışlarının sosyal kaytarma üzerindeki etkisi de artmaktadır.Bu hipotezlerin test edilebilmesi amacıyla, gıda perakende sektöründe faaliyet gösteren Ankara'nın yerel zincir marketlerinden ?Meşhur Peynirci? firmasında çalışan 213 katılımcı ile bir alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen regresyon analizleri sonucunda, çalışanların duygusal zeka seviyesinin ve lider üye etkileşiminin niteliğinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile anlamlı ve olumlu ilişkiler içinde olduğu belirlenmiştir. Ayrıca, örgütsel vatandaşlık davranışlarının sosyal kaytarmayı olumsuz yönde etkilediği ortaya çıkmıştır. Ancak, örgütsel vatandaşlık davranışları ile sosyal kaytarma arasındaki ilişkide lider üye etkileşiminin niteliğinin ve çalışanların duygusal zeka seviyesinin örgütsel vatandaşlık davranışları ile sosyal kaytarma arasındaki ilişkide düzenleyici role sahip olmadığı bulunmuştur.Anahtar SözcüklerÖrgütsel vatandaşlık davranışları, duygusal zeka, lider üye etkileşimi, sosyal kaytarma, örgütsel davranışlar
Özet (Çeviri)
At present, as is known, competition conditions have been increasingly harsh and the changes in dynamic circles have gained continuous impetus. As the organisations try hard to adapt this situation, to survive and to develop themselves; it becomes more important to increase the performance and to prevent performance loss of the employees than ever. Considering the above issue, this fulfilled study has been based on the occurrence of the organizational citizenship behaviors which increase the performance by lower costs and the assumed negative effect of the organizational citizenship behaviors on the social loafing. From this point of view, the roles of the emotional intelligence level of employees and the quality of leader member exchange have been investigated in both the occurance of the organizational citizenship behaviors and the relationship between the organizational citizenship behaviors and the social loafing.The hypotheses listed below are developed by considering the main aims and the proposed model of the study: The emotional intelligence level of employees affects positively the organizational citizenship behaviors. There is a positive relationship between the quality of leader member exchange and the organizational citizenship behaviors. The organizational citizenship behaviors affect negatively the social loafing. As the quality of leader member exchange increases, the effect of the organizational citizenship behaviors on the social loafing also increases. Finally, as the level of emotional intelligence of employees increases, the effect of the organizational citizenship behaviors on the social loafing also increases.In order to test these hypotheses, a field study has been realised with 213 participants who are employees working for ?Meşhur Peynirci? which is a local market chain selling food in retail, located in Ankara. With the regression analyses performed it has been determined that the emotional intelligence level of employees and the quality of leader member exchange are significantly and positively related to the organizational citizenship behaviors. It is also found that the organizational citizenship behaviors affect negatively the social loafing. On the other hand, results indicate that the emotional intelligence level of employees and the quality of the leader member exchange don?t moderate the negative relationship between the organizational citizenship behaviors and the social loafing.Key WordsOrganisational citizenship behaviors, emotional intelligence, leader member exchange, social loafing, organizational behaviors.
Benzer Tezler
- Hizmetkar liderliğin örgütsel vatandaşlık davranışı üzerindeki etkisinde iş tatmininin aracı rolü: Belediyeler üzerinde bir uygulama
Intermediary role of job satisfaction on the effects of servant leadership on organizational citizenship behaviour: An application to municipalities
CANAN TOPALOĞLU
- Örgütsel vatandaşlık davranışının oluşumunda kurumsal sosyal sorumluluk algısının motivasyonel rolü: Yeşim Tekstil Sanayi ve Ticaret A.Ş. örneği
Corporate social responsibility percerption's motivational role in occurence of organizational citizenship behavior: Yesim Tekstil Corporationsample
BARBAROS SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2017
Halkla İlişkilerGazi ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN BİBER
- Proaktif kişiliğin ve farkındalığın örgütsel vatandaşlık davranışlarına etkileri: Sivil toplum örgütlerinde bir uygulama
The impacts of proactive personality and mindfulness on organizational citizenship behaviors: An application in non-governmental organizations
RUŞEN DEVİREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
İşletmeNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FATİH ÇETİN
- Eğitim örgütlerinde örgütsel adalet ve örgütsel güven arasındaki ilişki
The relationship between organizational justice and organizational trust in educational organizations
CEBRAİL SARUHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimHarran ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KAYA
- Örgütsel adalet algısının örgütsel vatandaşlık davranışına etkisi ve bir araştırma
The effects perception of organizational justice on organizational citizenship behavior and inquiry
ÇAĞLA SARI