Sigara içmeyle ilişkili görsel ipuçlarının farklı bağımlılık düzeyine sahip kadın ve erkeklerden alınan psikofizyolojik ölçümler ile sigara içme istekliliğine etkileri
The effects of smoking-related visual cues on psychophysiological measurements and urge to smoke in females and males with different smoking dependency levels
- Tez No: 258449
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. LEVENT ŞENYÜZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2009
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Deneysel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 127
Özet
Bu araştırma farklı sigara bağımlılık düzeyine sahip kadın ve erkeklerin, sigara ile ilişkili olan (ipucu) ve olmayan (nötr) video gösterimine bağlı olarak sigara isteklilik düzeylerinde ve bazı psikofizyolojik ölçümlerinde (nabız, deri sıcaklığı ve deri iletkenliği) oluşan farklılaşmaları karşılaştırmak amacıyla yürütülmüştür. Bunun yanı sıra, aynı katılımcıların izlenen ipucu ve nötr video türüne bağlı olarak duygu durumlarında oluşan farklılaşmalar da incelenmiştir. Araştırmada sigara istekliliği ölçümleri için Sigara Gereksinimi Anketi-kısa formu (SGA-k), Sigara İsteklilik Ölçeği (SİİÖ) ve duygu durumu ölçümü için Duygu Durum Sıfat Çiftleri Ölçeği (DDSÇ) kullanılmıştır.Araştırmanın örneklemini Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümü lisans öğrencisi olan 51 (30 kadın, 21 erkek) gönüllü katılımcı oluşturmuştur. Katılımcılar, sigara kullanmayan, sigara bağımlılık düzeyi düşük olan ve sigara bağımlılık düzeyi yüksek olan olmak üzere üç gruba ayrılmışlardır. Gruplar, cinsiyet bakımından eşleştirilmiş ve izlenen videonun sırası bakımından dengelenmiştir. Araştırmada DDSÇ ve psikofizyolojik ölçümler açısından izlenen video türüne göre yapılan karşılaştırmalarda, her üç araştırma grubu da analize dahil edilirken, SGA-k ve SİİÖ değerlerinin karşılaştırılmasında, analize sadece sigara bağımlılık düzeyi düşük ve yüksek olan katılımcılar dahil edilmiştir. Cinsiyetin etkisinin araştırıldığı analizlerde ise katılımcılar sigara kullanmakta olan ve olmayan kadın ve erkekler şeklinde gruplandırılmıştır.Araştırmada, üç gruptan elde edilen verilere ilişkin yapılan istatistiksel analizler için 3 (bağımlılık düzeyi) x 2 (video türü) son faktörde tekrar ölçümlü ANOVA uygulanmıştır. Sadece sigara bağımlılık düzeyi düşük ve yüksek olan grupların ve sadece sigara kullanmakta olan ve olmayan grupların karşılaştırılmasında 2 x 2 son faktörde tekrar ölçümlü ANOVA uygulanmıştır.Araştırmanın bulguları, sigara bağımlılık düzeyi düşük ve yüksek katılımcıların, izlenen ipucu video sonrasında aldıkları SGA-k ve SİİÖ puanlarının, nötr video sonrasında aldıkları puanlara göre anlamlı derecede yüksek olduğunu, diğer bir deyişle ipucu videonun sigara bağımlılarında sigara içme istekliliğini artırdığını ortaya koymuştur. İpucu videoya bağlı olarak kaydedilen sigara içme istekliliğindeki bu artışın, katılımcıların bağımlılık düzeyinden etkilenmediği gösterilmiştir.Sigara kullanmayan, sigara bağımlılık düzeyi düşük olan ve sigara bağımlılık düzeyi yüksek olan üç grup, DDSÇ puanları açısından karşılaştırıldığında, katılımcıların DDSÇ puanlarının izlenen ipucu video sonrasında, nötr videoya göre anlamlı derecede yükseldiği, diğer bir deyişle katılımcıların ipucu video sonrasında daha olumsuz duygu durumu içine girdikleri gösterilmiştir. Buna karşın, ipucu videoya bağlı olarak kaydedilen duygu durumundaki bu farklılaşmanın, katılımcıların bağımlılık düzeylerinden etkilenmediği saptanmıştır.Alınan psikofizyolojik ölçümler arasında sadece deri iletkenliğinin izlenen videoya göre anlamlı olarak arttığı bulunmuştur. Buna göre katılımcıların ipucu videosu esnasında kaydedilen deri iletkenliği değerleri, nötr video esnasında kaydedilen değerlerden anlamlı derecede yüksektir. İpucu videoya bağlı olarak saptanan deri iletkenliğideki bu artış, sigara bağımlılık düzeyine göre farklılaşmamaktadır.Araştırmada cinsiyetin hiçbir ölçüm türünde anlamlı etki yaratmadığı gösterilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study has been conducted with the goal of comparing the differentiation occurring in levels of smoking urge and some psychophysiologic measurements (heart rate, skin temperature and skin conductance) of females and males with different levels of smoking dependency after smoking-related and neutral video demonstration. On the other hand, the differentiations in the mood of the same participants triggered by the cue and neutral video watched was also investigated. In the study, Questionaire of Smoking Urges-Brief (QSU-Brief), Smoking Desire Scale (SDS) were used for measuring smoking desire and Mood Adjective Pairs Scale (MAPS) for measuring affective state.The sample of the study comprised 51 (30 females, 21 males) volunteer undergraduate students from the department of psychology, Hacettepe University. The participants were divided into three groups as non-smokers, smokers of low-level dependency and smokers of high-level dependency. The groups were counterbalanced in terms of gender and the order of the video watched. In the study, while all the study groups were included in the analysis of comparison with respect to MAPS and psychophysiological measurements according to the type of the video watched, only smokers of low- and high-level dependency were included in the comparison of the QSU-Brief and SDS values. In the analysis of gender effect, the participants were grouped as smoker and non-smoker females and males.In the study, 3 (dependency level) X 2 (video type) repeated measures ANOVA was performed for the statistical analysis concerning the data from the three groups. A 2 X 2 repeated measures ANOVA was performed for the comparison of only smokers of low and high-level dependency group and for that of only smokers and non-smokers.The findings of the study has manifested that smokers of low and high-level dependency had significantly higher QSU-Brief and SDS scores after watching cue videos compared to the scores they had after watching neutral videos, in other words, it has been established that cue videos increase the desire to smoke in smoking-addicts. It was revealed that the increase in the desire to smoke triggered by the cue video wasn?t affected by the dependency level.When groups of non-smokers, smokers of low-level dependency and smokers of high-level dependency were compared with regard to their MAPS scores, it was shown that the MAPS scores of the participants have significantly increased after watching cue video compared to those after watching neutral video, in other words, it was revealed that participants has gone into more negative mood after watching cue video. On the contrary, it was established that this mood differentiation triggered by the cued video was unaffected by the dependency levels of the participants.Among the psychophysiological measurements, only skin conductance was found to have significantly increased depending on the watched video. Accordingly, the skin conductance values of the participants which were recorded during the cue video were significantly higher compared to those which were recorded during the neutral video. This increase in skin conductance triggered by the cue video does not differentiate depending on the level of dependency.In the study, gender showed no significant effect in any of the measurements.
Benzer Tezler
- Sigara içmeyle ilişkili görsel ipuçlarının sigara içme istekliliğine etkisi: Davranışsal aktivasyon sistemi ve davranışsal inhibisyon sisteminin rolü
The effect of smoking-related visual cues on urge to smoking: The role of behavioral activation system and behavioral inhibition system
OSMAN FATİH ÇITAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiMaltepe ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BARIŞ ÖZDEMİR
- Sigara paketleri üzerindeki sağlık uyarılarının üniversite öğrencilerinin sigara içme kararları ve öz-etkililikleri ile ilişkisi
The relationship between health warnings on cigarette packets and smoking decisions and self-efficacy of university students
SİNEM OTURAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk SağlığıEge ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAFAK DAĞHAN
- İnmeli hastalarda düşme sıklığı ve tekrarlayan düşmelerle ilişkili faktörler
Fall frequency and factors related to repeat falls in patients with stroke
ANIL YILMAZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
Fiziksel Tıp ve RehabilitasyonSağlık Bilimleri ÜniversitesiFizik Tedavi ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALTINAY GÖKSEL KARATEPE
UZMAN NESLİHAN EŞKUT
- COVİD-19 tanısı ile Hacettepe Üniversitesi erişkin hastanesinde izlenen hastaların hastalık ile ilgili risk algıları ve yaşam tarzı değişikliği planlarının değerlendirilmesi
Evaluation of disease-related risk perceptions and lifestyle change plans of patients followed up at Hacettepe University adult hospital with the diagnosis of COVİD-19
KAMIL ZARNISHANOV
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLAY SAİN GÜVEN
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURSEL ÇALIK BAŞARAN
- Araştırma görevlisi hekimlerin sigara içme ve bırakma davranışlarının araştırılması
Investigation of smoking habits and cessation behaviors of research assistant physicians
ESRA ALTUNDAĞ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiGaziantep ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HATİCE TUBA AKBAYRAM