István Gyöngyösi'nin hayatı ve Márssal Társalkodó Murányi Vénus adlı eserinin dil ve edebiyat tarihi açısından değerlendirilmesi
Life of István Gyöngyösi and analyzing from point of view language and history of literature his Márssal Társalkodó Murányi Vénus named work
- Tez No: 265424
- Danışmanlar: PROF. DR. HİCRAN YUSUFOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Batı Dilleri ve Edebiyatı, Western Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2010
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Batı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hungaroloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 655
Özet
Edebiyat tarihi içinde yer alan edebi akımları derinlemesine incelediğimiz zaman, karşımıza öyle edebi akımlar çıkar ki, bunların insanlığı derinden etkileyen ve sarsan, zaman zaman tarihsel ve toplumsal oluşumlarla karşılıklı bir etkileşime girerek bu oluşumlara yön veren ve aradan yüzyıllar geçse bile üzerinde hâlâ konuşulan, tartışılan ve çeşitli yorumlar getirilen akımlar olduğunu görürüz.Edebiyat tarihi içinde kendine özgü bir yere sahip olan Barok edebiyatı da yukarıda sözünü ettiğimiz özelliklere tıpatıp uymaktadır. Barok çağ insanlık tarihini derinden etkileyen ve sarsan olayların tüm hızıyla yaşandığı, tarihsel ve toplumsal olguların birbiri içine girdiği ve insanlığın her açıdan bir arayış içerisinde olduğu bir zaman dilimidir. Bu zamanda meydana gelen sanat akımı da elbette ki kendinden önceki sanat akımlarından farklı olacaktır.Barok akım içerisinde yer alan Barok edebiyatı da kendisinden önce meydana gelen edebi akımlardan çok farklı özellikler taşımakta, anlaşılması için belirli bir çaba gerektirmekte ve edebi akımlar içerisinde ayrı bir yere konulmayı hak etmektedir. Bu edebi akım çok kısa bir zaman içinde Barok sanatın yayıldığı tüm ülkelerde etkisini göstermiş ve kendisine oldukça sağlam bir yer edinmeyi başarmıştır.Avrupa'nın tam ortasında yer alan, tarihsel ve toplumsal gelişmelere karşı çok duyarlı olan Macaristan'ın da Barok sanattan ve tabii ki Barok edebiyatından etkilenmemesi, onu bütün varlığıyla hissetmemesi ve bu akıma uygun eserler ortaya koymaması mümkün değildir. Macaristan erkenden bu sanat akımının etkisine girmiş, buna uygun değerli eserler vermiş ve bu sanat akımını tüm canlılığı ve coşkunluğuyla yaşamıştır. Bu zaman dilimi içerisindeki Macar edebiyatı da Barok edebiyatının özelliklerini benimsemiş ve herkesin takdirini kazanan eserler vermeyi başarmıştır.Macar Barok edebiyatının en çok rağbet gören şairi István Gyöngyösi'dir (1629?-1704). Kendisi sadece Macar edebiyatına yeni bir soluk getirmekle kalmamış, aynı zamanda Macar diline de büyük katkılarda bulunmuştur. Onun açtığı yolda ilerleyen birçok Macar edebiyatçısı, ilerleyen zaman içerisinde Macar edebiyatına değerli katkılarda bulunmuşlar, dünya ve Avrupa edebiyat tarihinin evrimsel süreci içinde Macar edebiyatının daha bütünleşik bir yapıya kavuşmasına hizmet etmişlerdir. Bugünkü modern Macar edebiyatının başlangıç noktalarından bir tanesi de hiç kuşku yoktur ki István Gyöngyösi'dir. Onu anlamadan, yorumlamadan ve değerlendirmeden Macar edebiyatını ve Macar Dil Yenileştirme Hareketini anlamak imkânsızdır.Macar Barok edebiyatının bu en çok okunan şairinin, en büyük eseri Márssal Társalkodó Murányi Vénus'tur (Mars'la Sohbet Eden Murány Venüs'ü [1664]). Bu eserde Murány Kalesi'nin Ferenc Wesselényi tarafından ele geçirilişi anlatılır. Eser, her açıdan Barok edebiyatının kurallarına uygun bir şekilde yazılmış, okuyanı heyecana sürükleyen, şaşırtan, merak uyandıran cümlelerle dolu; mitolojik öğeler ve oluşumlarla süslenmiş bir yapıttır. István Gyöngyösi, bu eserle kendini ispat etmiş, edebi kişiliğini ortaya koymuş ve daha sonra yazdığı birçok eserle beraber Macar edebiyatı içerisinde elde ettiği yerin tesadüf olmadığını kanıtlamış ve uzun bir zaman Macar edebiyatının tahtında oturmayı başarmıştır.Çalışmamızda István Gyöngyösi'nin hayatı, edebi kişiliği, Macar edebiyatı içerisinde önem arz eden eserleri, Macar Dil Yenileştirme Hareketine yaptığı katkılar ve en büyük eseri olan Márssal Társalkodó Murányi Vénus tüm ayrıntılarıyla incelenmiş, yorumlanmış ve bu arada şairin dâhil olduğu Barok akım da tüm yönleriyle ele alınıp değerlendirilmiştir.Konuyla ilgili başta Macaristan olmak üzere diğer ülkelerde de yapılan çalışmalar, yayımlanan eserler, incelemeler ve bilimsel niteliğe sahip internet kaynakları tek tek incelenmiş ve hepsinden elde edilen somut sonuçların ve bilimsel olguların ışığında çalışmamızın başından sonuna kadar şimdiye değin elde edilen sonuçlardan daha farklı ve değişik sonuçlara ulaşma gayreti içine girilmiştir. Çalışmamız içerisinde yaptığımız göndermeler metin içerisinde parantez içinde verilmiş, sayfa altı dipnot yöntemi benimsenmiş ve çalışmamız boyunca yararlandığımız tüm kaynaklar çalışmamızın sonunda yer alan Kaynakça bölümünde gösterilmiştir.István Gyönyösi, Macar ve Avrupa edebiyatının bütüncül bir şekilde anlaşılması ve değerlendirilmesi açısından son derece önemli olan bir kilometre taşıdır. Özellikle son yıllarda yapılan araştırmalar ve karşılaştırmalı edebi çalışmalarla değeri daha iyi anlaşılmış ve Macar edebiyat tarihi içerisinde elde ettiği konumunu daha da sağlamlaştırmıştır. Yaptığımız bu çalışmayla yeni birtakım kavramlara, sonuçlara ve değerlendirmelere ulaştığımızı; bu büyük Macar Barok şairinin değerinin ve Macar edebiyatı içerisindeki yerinin daha iyi, daha sağlıklı, daha gerçekçi bir şekilde anlaşılabileceğine katkıda bulunduğumuzu ümit etmekteyiz.
Özet (Çeviri)
When we examine in depth literary movements in the history of literature, we see some movements that have had a profound influence on humanity often interacting with social developments. Such literary currents still constitute, after centuries, a subject of debate.The baroque literature is one of them with its particular position in the history of literature. The baroque era witnessed some dramatic events that had an effect on humanity as a whole with intricate historical and social factors during which people were in search of solutions in all areas. In such circumstances, it is no surprise that the artistic movement of that period would be different from the preceding ones.The baroque literature, as a part of the baroque art in general, exhibits some particularities and differences with respect to its predecessors. Extra effort is required to understand it. The baroque literature deserves a special status in the history of art. This literary movement spread to all countries where the baroque art was present and managed to secure a strong base for itself.In that context, a country like Hungary, situated in the middle of Europe and very sensitive to social developments, would certainly have a part in the baroque art and literature. This country gave a large number of works of art to this artistic movement. Hungary came very early under the influence of this movement and gave important baroque works of art and experienced the liveliness and enthusiasm of the baroque art to the full. The Hungarian literature of this period adopted the style and features of the baroque art and produced works that are appreciated by everyone.István Gyöngyösi (1629?-1704) was the most popular poet of the Hungarian baroque literature. He not only brought a new impetus to the Hungarian literature but also greatly contributed to the Hungarian language. A number of Hungarian literary people who followed him made important contributions to the Hungarian literature in the course of time. They helped the Hungarian literature acquire a cohesive character in the evolution of the world and European literature. István Gyöngyösi is certainly the starting point of the modern Hungarian literature. It is impossible to understand the Hungarian literature and the Movement of the Reform of the Hungarian Language without interpreting and evaluating his work.The greatest work of this popular poet of the Hungarian baroque literature is Márssal Társalkodó Murányi Vénus (1664). The conquest of the Murány fort by Ferenc Wesselényi is depicted in this work. It complies with the rules of the baroque literature and is full of expressions that produce enthusiasm and surprise and give a sense of intrigue. It is ornamented with mythological elements. István Gyöngyösi proved himself as a great artist with this work, exhibited his literary personality and showed that his prestigious position in the Hungarian literature was not without reason. Gyöngyösi remained for a long time on the throne of the Hungarian literature.We have examined in our paper the life and the literary personality of this great poet, his important works and his contributions to the Movement of the Reform of the Hungarian Language and in particular his greatest work, Márssal Társalkodó Murányi Vénus. We have interpreted the mentioned work in detail together with the baroque movement that provides its framework.We have examined a large number of other works and resources, including scientific internet resources, on Hungary and other related countries and tried to produce new information on the basis of concrete data and scientific findings. References are indicated in the text in parentheses. There are also notes at the bottom of the page as well as a bibliography at the end.István Gyöngösi is a key element in any attempt to understand the Hungarian and European literature. Recent research and comparative literary works have enabled us to better understand him and reinforced his deserved prestigious position in the Hungarian literature. We believe that we have reached some new concepts, results and evaluations and thus contributed to a better and more realistic understanding of this great poet of the Hungarian baroque literature.
Benzer Tezler
- Decontamination of sprouted seeds by high powerultrasound and irradiation
Başlık çevirisi yok
OKTAY HAYKIR
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiSzent István UniversityPROF. SACHA LUCCHİNİ
PROF. MOHáCSİNé FARKAS CSİLLA
- The impact of industry 4.0 on supply chainintegration and performance: An empiricalinvestigation in an emerging market
Başlık çevirisi yok
GIZEM ERBOZ
- Turna, Esox lucius, Linneaus 1758, balığının post larval dönemlerinde proteolitik enzim aktivitesinin belirlenmesi
Investigation of proteolitic activity of northern pike, Esox lucius, Linneaus 1758, in post-larvae stage
BURAK HAZMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Su ÜrünleriMustafa Kemal ÜniversitesiSu Ürünleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CEMİL KAYA GÖKÇEK